افت بی‌سابقه محبوبیت اردوغان در ترکیه/ تورم شدید ترک‌ها را فقیر کرده است
به گزارش نازک نارنجی به نقل از جماران آینده سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با اما و اگرهای بسیاری روبه رو است.
نشریه The National Interest متعلق به Center for the National Interest است که یک اندیشکده آمریکایی در واشنگتن است در تازه ترین نوشتار به سراغ بررسی تغییرات احتمالی در ترکیه پس از انتخابات محلی مارس ۲۰۲۴ رفته است. این نشریه در این باره می نویسد: حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) به رهبری رجب طیب اردوغان با شکست‌هایی مواجه شد و حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) به رهبری اوزگر اوزل موفق به کسب پیروزی در چندین استان بزرگ از جمله استانبول و آنکارا شد. نویسنده در این مقاله به بررسی وضعیت سیاسی ترکیه، نقش حزب گولن، و تأثیر این تغییرات بر دولت و جامعه ترکیه پرداخته و می نویسد:
پس از انتخابات محلی ترکیه در ماه مارس، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، وقتی شکست حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) را پذیرفت، در سخنرانی خود در بالکن محل سخنرانی یک چیز را درست متوجه شد: «۳۱ مارس پایان نیست. نقطه عطف است.» حزب اصلی اپوزیسیون، حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP)، تحت رهبری اوزگور اوزل، رهبر جدید خود، در سی و پنج استان از هشتاد و یک استان ترکیه (در برابر بیست و چهار استان حزب عدالت و توسعه) به پیروزی رسید و در مجموع ۳۷ درصد از آراء مخالف را به دست آورد. ۳۵ درصد هم به حزب عدالت و توسعه رسید. حزب اصلی اپوزیسیون همچنین چهارده منطقه از سی کلان شهر، از جمله بزرگترین منطقه، استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، آنتالیا و آدانا را در مقابل دوازده منطقه حزب عدالت و توسعه، از آن خود کرد.
سوال این است که افزایش حمایت مردمی از حزب آتاتورک، CHP، به کجا منجر خواهد شد و چگونه در فضای سیاسی پراکنده ترکیه، این امر می تواند منجر به تغییر نهادی شود. پنج سال پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، از قبل مشخص بود که هدف دولت بازگرداندن نقش دین در زندگی عمومی برای مقابله با غربی‌سازی اجباری ترکیه است که توسط بنیانگذار ترکیه مدرن، مصطفی کمال آتاتورک معرفی شد. حزب عدالت و توسعه اساساً یک جنبش مردمی بود که اردوغان را وادار می کرد تا با فتح الله گولن و جنبش او متحد شود.
مانند اردوغان، هدف نهایی گولن بازگرداندن اسلام به عنوان اصل راهنمای جامعه ترکیه بود. بر این اساس، شاگردان گولن، توانستند پست هایی را در اداره دولتی پر کنند که کادرهای حزب عدالت و توسعه صلاحیت پر کردن آنها را نداشتند. خود گولن در فیلمی که در سال ۱۹۹۹ از تلویزیون پخش شد گفت: شما باید منتظر بمانید تا زمانی که تمام قدرت دولتی را به دست آورید، تا زمانی که تمام قدرت نهادهای قانون اساسی در ترکیه در اختیار شما باشد.
در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳، زمانی که پلیس یک سری عملیات ضد فساد را با اتهام رشوه علیه چهار وزیر دولت نزدیک به اردوغان، نخست وزیر وقت، آغاز کرد، به رویارویی بین جنبش گولن و حزب عدالت و توسعه رسید. بیش از صد نفر از جمله صاحبان سه شرکت بزرگ ساختمانی بازداشت شدند.
مرحله دوم تحقیقات در رابطه با این پرونده در ۲۳ دسامبر همان سال، که ظاهراً شامل بلال پسر اردوغان نیز می‌شد، توسط اردوغان مسدود شد. او مدعی شد که این یک کودتای قضایی بوده است. در آن زمان، شعار محبوب در مسابقات فوتبال این بود که “همه جا رشوه است، همه جا فساد است” و از دولت خواسته شد تا استعفا دهد. تحقیقات اختلاس و افشاگری های متعاقب آن باعث شد تا حمایت از حزب عدالت و توسعه به ۴۴ درصد کاهش یابد، یعنی کمتر از ۵۰ درصدی که حزب در انتخابات ۲۰۱۱ به دست آورد.
بنابراین جای تعجب نیست که اردوغان، رئیس جمهور کنونی، کودتای نافرجام ژوئیه ۲۰۱۶ را هدیه ای از جانب خدا و فرصتی برای پاکسازی ویروس از همه نهادهای دولتی تلقی کرد. او در قامت یک شکارچی، نزدیک به ۹۰۰۰ افسر پلیس را به ویژه از ادارات اطلاعات، جرایم مالی، مبارزه با جرایم سازمان‌یافته، مبارزه با تروریسم، برکنار یا مجدداً منصوب کرد. کارمندان ارشد دولتی در وزارت دارایی، وزارت آموزش و پرورش و شرکت رادیو و تلویزیون ترکیه (TRT) نیز تعدیل شدند.
در عین حال، ادعای اردوغان درباره «مرد مردم» بودن کمرنگ شده است. کارمندان دولت یا کارگران عادی باید از ترس از دست دادن شغل خود را به شرکت در راهپیمایی های گسترده عادت دهند. علاوه بر این، او مزرعه جنگلی آتاتورک، یک منطقه حفاظت شده محیطی درجه یک در خارج از آنکارا، را برای ساخت یک مجتمع ریاست جمهوری مجلل به تشکیلات خود اختصاص داده است.
این در حالی است که قصر تاریخی یلدیز در استانبول برای استفاده رئیس جمهور تخصیص داده شده و کاخ ریاست جمهوری جدید در نزدیکی دریاچه وان در شرق ترکیه برخلاف حکم دادگاه در حال ساخت است. اقامتگاه تابستانی جدید اردوغان در نزدیکی مارماریس در جنوب غربی ترکیه نیز خشم بسیاری را برانگیخته است، به ویژه از زمانی که همسر رئیس جمهور، که به دست گرفتن کیف های دستی گران قیمت هرمس و خریدهای بیشمار شهرت دارد، به مردم توصیه کرده بود که وعده های غذایی خود را کاهش دهند تا از اسراف جلوگیری کنند.
تورم شدید میلیون‌ها خانواده ترک را فقیر کرده است که بی‌توجهی اردوغان کمکی به آن نمی‌کند. چهار سال پیش، در بازدید از مالاتیا در شرق ترکیه، کارگران شکایت کردند که نمی توانند نان به خانه بیاورند، بنابراین اردوغان به آنها گفت که از شکایت دست بردارند، تعدادی چای کیسه ای به آنها پرت کردند و به آنها گفت که از یک فنجان چای خوب لذت ببرند.
یک سال بعد، اردوغان با پرتاب چای کیسه‌ای برای قربانیان آتش‌سوزی در جنوب غربی ترکیه، دوباره همین کار را کرد. قطره قطره خشم علیه حکومت اردوغان در حال انباشته شدن است. نتایج را می توان در انتخابات محلی ماه مارس و در یک نظرسنجی اخیر مشاهده کرد، جایی که تقریبا ۷۰ درصد فکر می کنند حزب عدالت و توسعه به ریاست رئیس جمهور رجب طیب اردوغان حزب ثروتمندان است. تنها ۱۶ درصد معتقدند که حزب عدالت و توسعه در کنار فقرا است. همچنین خشم قابل توجهی در میان بازماندگان زلزله مهیب فوریه سال گذشته وجود دارد که احساس می کنند رها شده و نادیده گرفته شده اند.
همچنین نارضایتی زیادی از هجوم روس‌ها وجود دارد که با خرید آپارتمان یا حتی کل ساختمان‌های آپارتمانی، هزینه‌ها را افزایش داده و کمبود اجاره‌های مقرون به صرفه را افزایش داده‌اند. هنگامی که نخست وزیر یونان ماه گذشته به آنکارا سفر کرد، رئیس جمهور اردوغان به خود می بالید که بیش از ۱۰۰۰ عضو حماس در بیمارستان های ترکیه تحت درمان هستند. با این حال، همه ترک ها خوشحال نیستند. از سوی دیگر، اردوغان از یک دوره نرمش در سیاست ترکیه صحبت می کند. در این صورت، او بهتر است برای بهبود شرایط مردم خود گام بردارد: ترک ها گرسنه هستند.
۳۱۱۳۱۱