چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم؟

مهریه عندالاستطاعه چیست؟

مهریه یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی است که امروزه در دادگاه‌های خانواده توسط وکیل تهران مطرح می‌شود. به گونه‌ای که خانم‌های زیادی را می‌بینیم که برای گرفتن مهریه خود به دادگاه مراجعه کرده و سعی دارند که از طریق قانونی به حق خود برسند؛ چراکه مهریه یکی از اصلی‌ترین حقوق زن می‌باشد و توسط شرع و قانون به عنوان پشتیبان مالی برای زن در نظر گرفته شده است به گونه‌ای که زن بلافاصله بعد از عقد کردن با مرد می‌تواند آن را طلب کند.

البته در گذشته می‌شد به مهریه به عنوان یک پشتیبان مالی برای زن نگاه کرد اما امروزه مهریه بیشتر نقش یک اهرم فشار بر روی مرد را بازی می‌کند به گونه‌ای که مردان زیادی به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه به زندان می‌افتند؛ خوشبختانه چندین سالی است که با تصویب شدن قانون جدیدی در زمینه دریافت مهریه مانند گذشته به مردانی که توانایی مالی برای پرداخت مهریه ندارند، فشار زیادی وارد نمی‌شود.

به موجب این قانون جدید مهریه زن هر چقدر هم که باشد تنها ۱۱۰ سکه آن زندانی دارد یعنی اینکه اگر مرد ۱۱۰ سکه از مهریه زن خود را پرداخت کند دیگر به زندان نمی‌افتد؛ بنابراین مرد می‌تواند با پرداخت ۱۱۰ سکه از مهریه همسرش به زندان نیافتد و باقی مهریه را نیز به صورت قسطی پرداخت کند؛ البته درصورتی که اثبات شود مرد توانایی مالی برای پرداخت ۱۱۰ سکه را ندارد، قاضی دادگاه اجازه می‌دهد تا مرد این تعداد سکه را نیز به صورت قسطی پرداخت کند.

تفاوت مهریه عندالاستطاعه با مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالاستطاعه برخلاف مهریه عندالمطالبه به این معناست که هر وقت مرد پولی برای پرداخت مهریه زن داشته باشد باید درصورت مطالبه زن، مهریه‌اش را به او بپردازد؛ نکته حائز اهمیتی که در این زمینه وجود دارد این است که زن باید برای دریافت مهریه عندالاستطاعه به دادگاه اثبات کند که میزان دارایی‌ها و درآمد شوهرش چقدر است؛ در غیر این صورت زن نمی‌تواند مهریه خود را بگیرد.

اگر زن بتواند به دادگاه ثابت کند که شوهرش از توانایی مالی برای پرداخت مهریه او برخوردار است و اموال و دارایی‌های زیادی دارد باید تمامی آن‌ها را به مرجع قضایی معرفی کند تا از طریق فروش آن‌ها بتواند مهریه خود را دریافت کند. مهریه عندالمطالبه به این معناست که زن هر وقت که بخواهد می‌تواند مهریه خود را از شوهرش طلب کند البته از طریق قانونی؛ شوهر زن نیز موظف است مهریه عندالمطالبه زن را به او پرداخت کند حتی اگر زن یک دقیقه بعد از عقد با شوهرش مهریه خود را طلب کند.

درصورتی که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه را نداشته باشد، می‌تواند از دادگاه درخواست کند که مهریه زن را به صورت اقساطی پرداخت کند؛ دادگاه نیز میزان دارایی‌ها و درآمد مرد را بررسی می‌کند تا ببیند که او توانایی مالی برای پرداخت مهریه زن به صورت یکجا را دارد یا اینکه مستحق پرداخت مهریه زن به صورت اقساطی می‌باشد.

درصورتی که در دادگاه عدم توانایی مرد برای پرداخت مهریه ثابت شود، او موظف است که براساس حکم صادره از سوی دادگاه مهریه را به صورت اقساطی سر موعد تعیین شده در دادگاه به زن پرداخت کند؛ و در صورتی که مرد در تاریخ تعیین شده توسط دادگاه مهریه را به صورت اقساطی به زن پرداخت نکند، زن یا وکیل او می‌تواند، مرد را به زندان بیاندازد.

مقدار مهریه عندالاستطاعه چقدر است؟

مطمئناً این سوال در ذهنتان رژه می‌رود که میزان مهریه عندالاستطاعه چقدر است؟ درواقع با توجه به رویه دادگاه‌ها، مهریه چه به صورت عندالمطالبه باشد و چه به صورت عندالاستطاعه، میزان دارایی و اموال مرد توسط دادگاه مورد استعلام قرار می‌گیرد؛ سپس متناسب با میزان درآمد و دارایی‌های مرد یا باید به صورت یکجا پرداخت شود یا اینکه به صورت اقساطی پرداخت شود؛ البته همانطور که اشاره کردیم علاوه‌بر میزان دارایی‌ها و اموال مرد، میزان حقوق مرد نیز در میزان مبلغ اقساط مهریه تاثیر چشم‌گیری دارد.

فواید مهریه عندلاستطاعه برای زوجین

 به نفل از مهریه عندلاستطاعه همانطور که از نامش پیداست بر اساس توانایی مرد در پرداخت مهریه پایه‌گذاری شده است و اگر مرد توانایی در قبال پرداخت آن داشته باشد یعنی درآمد و یا هر مالی که بتواند توسط آن مهریه را پرداخت کند، باید تمام مبلغ مهریه را پس از طلب و درخواست زوجه و همسرش پرداخت کرده و به دادن تمام و کمال آن اقدام کند.

اما اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را به طور کامل نداشته باشد باید طبق قوانین محکومیت‌های مالی مطابق خواستی که دادگاه متناسب با اموال او و درآمدش تنظیم می‌کند در قبال پرداخت مهریه عندلاستطاعه همسر و زوجه خویش مسولیت پذیرفته و در زمان‌های مشخص اقدام به پرداخت قسط بندی مربوطه به خواست و نظر دادگاه کند. مهریه عندلاستطاعه بیشترین فواید ممکن را از هر نظر برای مرد دارد و می‌توان گفت که زن باید در ابتدا ثابت کند که مرد توانایی پرداخت مهریه او را دارد و طبق همین موضوع مرد کار راحت‌تری در پرداخت این نوع از مهریه دارد.

شرایط وصول مهریه عندلاستطاعه

همانطور که گفته شد و در ابتدای مقاله به آن پرداختیم، وصول مهریه عندالاستطاعه توسط زن صورت می‌گیرد و در ابتدا باید زوجه به دادگاه اثبات کند که همسر خویش توانایی پرداخت تمام و کمال و یا بخشی از مهریه را دارد و متناسب با همین موضوع باید مهریه را از زوج خود طلب کند. پس از طلب و درخواست مهریه از سوی زوجه مبنی به توانایی مرد در قبال پرداخت آن، حال مرد باید متناسب با توانایی‌های مالی که همسرش در دادگاه به اثبات رسانده به پرداخت تمام و کمال مهریه عندلاستطاعه بپردازد و در اسرع وقت اقدام به پرداخت و زن آن را وصول کند.

نحوه اثبات توانایی مالی مرد و فرار از دین

در حقیقت این که زن چگونه باید توانایی مالی مرد را مبنی بر پرداخت مهریه توسط مرد به او را به دادگاه ثابت کند بحثی تخصصی و خارج از حوصله این مقاله خواهد بود اما باید گفت بهترین راهی که پیش روی زوجه است برای اثبات توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه عندالاستطاعه، این است که با مراجعه به یک وکیل ماهر نحوه و مراحل انجام امور را تا حد زیادی به وی واگذارد. در حقیقت بهترین شیوه درخواست مهریه برای زنان به همین شکل است و راه‌هایی که خود اگر بخواهند برای درخواست و طلب مهریه از شوهر پیش بگیرند پر پیچ و خم و همچنین پر از مشکلات حقوقی و مدنی است که بهتر است برای انجام صحیح آن به یک وکیل متخصص مراجعه کرد.

تبدیل مهریه عندلاستطاعه به مهریه عندلامطالبه

بر طبق قانون در تمامی مراحل زندگی زوجین می‌توانند با توجه به مشکلات و یا نیازی که در بین خود حس می‌کنند مهریه عندالاستطاعه را به مهریه عندلامطالبه تبدیل کنند  و برای انجام این کار می‌توانند به دفترخانه‌ای که در ابتدا در آن ازدواج کرده‌اند اقدام به انجام این کار بکنند. همچنین می‌توان اگر دسترسی به دفترخانه نخستین نبود، با مراجعه به یکی دفترخانه‌های شهر تهران مراحل قانونی این کار را طی کرد و آن را به خوبی انجام داد.

اقساط مهریه عندالاستطاعه

پس از اثبات زن مبنی بر این که مرد توانایی پرداخت مهریه عندالاستطاعه را تا حد ممکن و مورد نظر دارد،  دادگاه طبق توانایی مرد و ملاحظه درآمد و خرجی او تصمیم بر قسط بندی برای پرداخت مهریه توسط مرد می‌گیرد و مطابق با خواست و نظر دادگاه مرد موظف به پرداخت آن می‌شود. البته باید در نظر داشت که این موضوع زمانی صورت می‌گیرد که مرد توانایی پرداخت تمام و کمال مهریه را نداشته باشد و در آن صورت دادگاه در نظر می‌گیرد که اگر مرد مال و اموالی که مساوی مبلغ مهریه باشد داشته باشد باید مصادره و تحویل زن بشود.

فواید مهریه عندالاستطاعه

مهریه عندالاستطاعه در هنگام عقد فقط در صورتی که هر دو طرف موافقت کرده باشند به شروط عقد اضافه می شود و در صورتی که چه هردو و چه هر کدام از آن ها این شرط را نپذیرد در هنگام ثبت ازدواج نوع مهریه را عندالمطالبه ثبت کنند. البته باید گفت که پس از ازدواج هم می توان مهریه عندالاستطاعه را به عندالمطالبه تبدیل کرد. این نوع مهریه به میزان دارایی و سرمایه ای که مرد دارد؛ بستگی دارد و بر اساس قانون طرف خانم هنگامی که تمکن مالی مرد دارد می تواند درخواست مهریه خود را به پیش ببرد.

رویه عملی مهریه عند الاستطاعه در سال۱۴۰۱

۱- رجوع زوجه یا وکیل او به دفتر رسمی ثبت ازدواج. ممکن است که زوجین در هر شهری عقد کرده باشند ولی بعدا محل زندگی عوض شده باشد اما نکته اینجاست که شروع کار یعنی درخواست صدور اجراییه با دفتر رسمی ازدواج محل وقوع عقد است.

۲-بعد از صدور اجراییه به نشانی اعلامی زوج در عقدنامه برای ادامه کار بایستی به واحد مهریه اداره ثبت اسناد شهر محل صدور اجراییه مراجعه کرد اگر مالی در آن شهر باشد که معرفی میشود و توقیف میگردد و حتی میتوان درخواست ممنوع الخروجی کرد

۳- اگر اموال در شهر دیگری است باید تقاضای نیابت به اداره ثبت اسناد آن شهر تقاضا کرد

۴- اگر مالی توقیف شود و از مستثنیات دین نباشد مال کارشناسی میشود و به مزایده گذاشته خواهد شد.

۵-اگر مالی نباشد و در این خصوص یعنی به دست آوردن اموال با استعلام چیزی به دست نیاید گواهی برای مراجعه به دادگاه به تقاضای زوجه یا وکیل صادر خواهد شد

۶- مهریه عندالاستطاعه مطلقا جلب ندارد

تاثیر قید عندالاستطاعه بودن مهریه در زوال حق حبس زوجه( نمونه رای)

قید عنوان پرداخت عندالاستطاعه مهریه، موجب موجل شدن دین و زوال حق حبس زوجه در خصوص تعهد تمکین از زوج می گردد.

«رای دادگاه»

در خصوص تجدید نظر خواهی آقای م.ب با وکالت س.ح به طرفیت خانم ب.م نسبت به دادنامه شماره ۰۱۰۰۲ مورخه ۹۲/۵/۱ شعبه محترم چهارم دادگاه عمومی شهریار در پرونده کلاسه ۹۲/۵۹۰ مبنی بر صدور حکم رد دعوی الزام زوجه به تمکین وارد است زیرا با توجه به محتویات پرونده و ملاحظه لوایح طرفین رای صادره دادگاه بدوی بر اساس مستندات موجود در پرونده و مقررات مربوطه صادر نگردیده است زیرا اولا زوجین هنگام عقد نکاح یا شرط ضمن عقد نکاح مطالبه مهریه را عندالاستطاعت زوج مقرر نموده اند.

عندالاستطاعت یک لغت عربی است و به معنای هنگام توانایی مالی داشتن زوج به معادل میزان مهریه مقرر در عقدنامه می باشد به عبارت دیگر هنگام عقد نکاح زوجه پذیرفته که زوج توان مالی پرداخت مهریه را در زمان انعقاد عقد نکاح ندارد و اگر زوجه بعد از آن اراده مطالبه مهریه خود را داشته باشد ابتدا امر باید به واسطه معرفی مال یا ادله دیگر تمکن مالی زوج را با ثبات رسانده سپس مطالبه نماید.

بنابراین در هیچ یک از کتب لغت و یا موازین حقوقی عندالاستطاعت به معنای حال بودن دین از جمله دین مهریه که عندالاستطاعت قید گردیده نیامده است زیرا حال بودن یک دین به معنای عدم مقید بودن به زمان یا قیود دیگر است پس دائن به محض مطالبه دین خود از مدیون مکلف به پرداخت آن است ثالثا نظر به این که زوجه با قید عند الاستطاعت بدون مهریه و پذیرفتن آن به عنوان شرط ضمن عقد حق حبس خود را ذایل کرده است و نمی تواند با فرض مذکور از حق حبس استفاده نماید.

این دادگاه با عنایت به مراتب مذکور به استناد ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی رای صادره دادگاه بدوی را نقض کرده و به استناد ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی ناظر به ماده ۱۱۱۴ از همان قانون زوجه را به مراجعه به منزل مشترک و تمکین در حق زوج محکوم می نماید لازم به ذکر است اجرای رای صادره منوط است به تهیه منزل مناسب و امکانات و لوازم زندگی توسط زوج و سپس زوجه در معیت دو نفر از مامورین واحد مددکاری اجتماعی در منزل مذکور اسکان داده شود. این رای قطعی است.