از تصویب قانون جهش تولید دانش بنیان تا اشتغال هزار نخبه در دستگاه های اجرایی کشور

به گزارش نازک نارنجی، بر اساس آمارهای سال ۱۴۰۲، جمهوری اسلامی ایران در رتبه ۱۵ تولید علم، رتبه ۵ نانوتکنولوژی، رتبه ۸ علوم شناختی، رتبه ۱۰ تکنولوژی، رتبه ۱۸ هوش مصنوعی و رتبه ۱۳ سلول های بنیادی در جهان قرار دارد.

تعداد کل شرکت های دانش بنیان فعال کشور ۹هزار و ۵۹۹ شرکت است که در سال ۱۴۰۱ تعداد این شرکت ها ۸ هزار و ۲۶۰ و در سال ۱۴۰۰ برابر با ۶ هزار و ۶۳۲ واحد بوده است. ۴ هزار و ۳۹۷ شرکت نیز درخواست خود را برای ثبت به عنوان شرکت دانش بنیان ارائه کرده اند.

تعداد اشتغال ایجاد شده در این شرکت ها در سال ۱۴۰۲ برابر با ۳۲۸ هزار و ۴۷۹ نفر است که این تعداد در سال ۱۴۰۱ و سال ۱۴۰۰ به ترتیب ۲۶۳ هزار و ۶۴۳ و ۲۱۲ هزار و ۱۲۹ نفر بوده است. ارزش صادرات شرکت های دانش بنیان نیز امسال تاکنون به رقم ۱۸۹۰ میلیون دلار رسیده که این رقم در سال گذشته ۸۵۰ و در سال ۱۴۰۰ برابر با ۶۰۳ میلیون دلار بوده است.

این دستاوردها حاصل تلاش هایی است که سرآغاز آن با تصویب قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان در سال ۸۹ بوده است و اکنون این اکوسیستم به اندازه ای بالنده شده است که تقاضای بازیگران آن از دولتمردان این است که اجازه داده شود تا فناوری های روز دنیا در صنعت با ساختار سنتی کشور رسوخ کند تا کشور از مزایای آن بهره مند شود.

از اکوسیستم نوآوری کشورها، با نام «موجود پویا و زنده» یاد می شود و این دولت آیت الله سید ابراهیم رئیسی بود که با تصویب قانون جهش تولید دانش بنیان روح تازه ای به آن دمید و با وضع قوانین مترقی که در صدر آن اعتبار مالیاتی است، خون تازه ای در رگ های این اکوسیستم به جریان انداخت؛ در شرایط کمبود اعتبارات این بند قانونی موجب شد که حالا این صنعت است که به دلیل بهره گیری از مزایای اعتبار مالیاتی به سمت دانش بنیان ها دست دراز کنند.

آیت الله سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ پیروز شد و دولت او در روز سه شنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ تشکیل شد و از همان زمان توسعه اقتصاد دانش بنیان، حمایت از نخبگان و توسعه اکوسیستم نوآوری را در سرلوحه برنامه های خود قرار داد.

قانون جهش تولید دانش بنیان

دکتر سورنا ستاری، معاون سابق علمی رئیس جمهور که اکنون دبیر کمیسیون علم و فناوری دبیرخانه شورای راهبردی روابط خارجی است، در نشست علمی «نظام علم، فناوری و نوآوری کشور؛ فرصت ها، چالش ها و راهکارها» که در روز ۲۲ اسفند ۱۴۰۱ برگزار شد، دلیل ماندنش در دولت سیزدهم را این گونه بیان می کند: یکی از دلایلی که موجب شد در دولت سیزدهم بمانم، نهایی کردن قانون جهش تولید دانش بنیان است و زمانی که این قانون به تصویب مجلس رسید، استعفای خود را مطرح کردم؛ چرا که تصورم بر این بود که نهایی سازی این قانون از رسالت های من است.

وی، قانون جهش تولید دانش بنیان را آینده ۲۰ ساله کشور و تصویب آن را یکی از بزرگترین افتخارات مجلس شورای اسلامی و دولت سیزدهم می داند.

از آنجایی که دولت قبل، این قانون را یک قانون هزینه بر تلقی می کرد، از تصویب آن ممانعت کرد؛ ولی دولت سیزدهم تصویب و اجرای آن را در اولویت قرار داد و با تقبل هزینه های آن، تلاش کرد تا به سرانجام برسد، به گونه ای که بر اساس اعلام علی جهرمی سخنگوی دولت، به صورت مکتوب به مجلس اعلام شد که این دولت موافق این قانون است.

به این ترتیب بود که قانون جهش تولید دانش بنیان که به باور همه فعالان اکوسیستم فناوری کشور یک قانون مترقی در حوزه حمایت از فعالیت های دانش بنیان است، جایگزین قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان و روح الله دهقانی فیروزآبادی نیز جایگزین ستاری شد تا در کنار اعضای کابینه، زمینه را برای رشد اقتصاد دانش بنیان فراهم کند.

افزایش سرمایه صندوق نوآوری

در قانون دانش بنیان مصوب سال ۱۳۸۹، سرمایه اولیه صندوق ۳۰۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شد که با احتساب قیمت آن روزهای دلار، حدود سه میلیارد دلار بود. مطابق قانون سرمایه اولیه باید ظرف سه سال به صندوق تزریق می شد، اما قطعا شرکت های دانش بنیان نیز به مرور افزایش پیدا می کردند و بنابراین لازم بود تا سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی همپای رشد شرکت ها، افزایش می یافت.

به همین خاطر در همان قانون تاکید شده بود که هر سال معادل نیم درصد از بودجه عمومی کشور به صندوق اختصاص یابد تا سرمایه صندوق به موازات شرکت‎ها رشد یابد، اما در عمل، از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ مجموعا ۲۶۲۲ میلیارد تومان سرمایه اولیه به صندوق تزریق شد که باز هم با ۳۰۰۰ میلیارد تومان مصوب، فاصله داشت.

از سوی دیگر سالانه معادل نیم درصد بودجه عمومی کشور نیز به صندوق تزریق نشد، در حالی که زیست بوم دانش بنیان کشور در حال بالندگی و رشد بوده و هست. در کنار همه اینها عامل تورم موجب افزایش نیاز شرکت ها به منابع مالی بیشتر می شود. همه اینها موجب شد تا در آذر سال ۱۴۰۲ با تصویب هیات وزیران، سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی از ۳ همت به ۱۰ همت افزایش یابد.

ماموریت رئیس جمهور به معاونت علمی برای حمایت از فعالین مجازی

صد و یکمین جلسه شورای عالی فضای مجازی عصر روز شنبه، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ به ریاست آیت الله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور کشورمان برگزار شد و در این جلسه، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور با توجه به اهمیت سرمایه انسانی به عنوان مهم ترین عنصر رشد و شکوفایی در حوزه فضای مجازی، گزارشی تفصیلی درباره ظرفیت های سرمایه انسانی در حوزه های آموزش و پژوهش، کسب وکارهای دیجیتال، فعالیت های اقتصادی و ایرانیان خارج از کشور ارائه کرد.

در ادامه این جلسه، رئیس جمهور پس از شنیدن گزارش ها و نقطه نظرات و دیدگاه های اعضای شورای عالی فضای مجازی، با تاکید بر اهمیت و ضرورت توجه جدی به فعالین این حوزه، به معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور مأموریت داد تا با تشکیل کارگروه ویژه، از فعالین مجازی حمایت به عمل آورد.

در ماموریت آیت الله رئیسی تاکید شده که معاونت علمی ریاست جمهوری با همکاری سایر دستگاه ها و با استفاده از تمامی ظرفیت های موجود در کشور، برنامه ها و راهکارهای لازم برای تقویت سرمایه انسانی از جمله ایجاد مشوق های لازم و برطرف کردن موانع پیش روی فعالین حوزه فضای مجازی را تدوین و جهت بررسی و تصویب به شورای عالی فضای مجازی ارائه کند.

ماموریت جدید دهقانی برای توسعه هوش مصنوعی

طبق گزارش آینده مشاغل ۲۰۲۰ مجمع جهانی اقتصاد، انتظار می رود هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ جایگزین ۸۵ میلیون شغل در سراسر جهان شود. دنیای هوش مصنوعی پرشتاب به سمت ما می آید و به زودی از شهرهای ایران ما می گذرد و اگر از آن غافل شویم، این بار عقب ماندگی های زیادی از دنیا خواهیم داشت.

این نگرانی ها موجب شد تا با حکم آیت الله رئیسی، رئیس جمهور، دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، مامور تشکیل شورای ملی راهبری و مرکز ملی هوش مصنوعی شود. در حکم رئیس جمهور خطاب به دهقانی فیروزآبادی، هدف از تشکیل این شورا، ایجاد هماهنگی و هم افزایی دستگاه های ذی ربط و کنشگران پیشران در حوزه هوش مصنوعی عنوان شده است.

در حکم رئیس جمهور، ایجاد زنجیره کامل و پایدار چرخه ایده تا ثروت (بازار) در هوش مصنوعی، استفاده از فرصت جهشی هوش مصنوعی برای پیشرفت اقتصادی کشور، برنامه ریزی برای ایجاد زیرساخت ها و توانمندی های فناورانه داخلی به منظور دستیابی به مرجعیت علمی و تحریم ناپذیری، تلاش برای دستیابی به جایگاه پیشتاز و پایدار در میان کشورهای جهان، شناسایی، پرورش و شکوفاسازی سرمایه انسانی نخبه در حوزه هوش مصنوعی با بهره گیری از ظرفیت جامعه علمی کشور اعم از دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، اندیشکده ها و شرکت های دانش بنیان از اهم انتظارات رئیس جمهور از این شورا عنوان و تاکید شده به منظور تحقق وظایف و انتظارات از شورا و پیگیری منسجم و متمرکز اهداف فناورانه و اقتصادی در این حوزه، راه اندازی «مرکز ملی هوش مصنوعی» در دستور کار قرارگیرد.

ریاست شورا که حسب مورد در حضور رئیس جمهور یا معاون علمی رئیس جمهور تشکیل جلسه خواهد داد با رئیس جمهور یا معاون علمی رئیس جمهور است و دبیر شورا و رئیس مرکز ملی هوش مصنوعی هم به پیشنهاد معاون علمی رئیس جمهور و با حکم رئیس جمهور تعیین می شود.

حمایت مالی از دانش بنیان ها در اولویت سازمان برنامه و بودجه باشد

حمایت مالی از فعالیت های دانش بنیان نیز از دیگر تاکیدات رئیس جمهور بود که آیت الله رئیسی ضمن دستور به سازمان برنامه و بودجه برای توجه به این اولویت، تصریح کرد: با توجه به اینکه توسعه فعالیت های دانش بنیان ایجاد اشتغال، رشد تولید و پیشرفت فناورانه را در پی دارد، هر نوع حمایت مالی و ارائه تسهیلات و تخصیص منابع به فعالیت های دانش بنیان، نه هزینه بلکه سرمایه گذاری سودمند و آینده نگرانه است.

رئیس جمهور با ضروری دانستن نهایی شدن نقشه راه فعالیت های دانش بنیان کشور و جامع نگری نسبت به همه حوزه های فعالیت های دانش پایه از میکروالکترونیک و زیست فناوری تا هوشمندسازی و استفاده از هوش مصنوعی، بر گسترش همکاری وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی با شرکت های دانش بنیان در دولت مردمی تاکید کرد.

حمایت از تامین تجهیزات مورد نیاز شرکت های دانش بنیان در داخل

رئیس جمهور از مسؤولان دستگاه های مختلف به ویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت خواست در حمایت از شرکت های دانش بنیان، علاوه بر تامین تجهیزات مورد نیاز آنها در داخل، از واردات کالاهایی که توسط این شرکت ها در داخل به میزان نیاز کشور تولید می شود یا ظرفیت و امکان تولید آن فراهم هست، جلوگیری کنند.

آیت الله رئیسی با اشاره به گزارش ارائه شده از عملکرد صندوق توسعه نوآوری مبنی بر رشد ۵ برابری میانگین سالانه حمایت های مالی از فعالیت های دانش بنیان در ۲۵ ماهه گذشته به نسبت دوره ۹۰ ماهه پیش از دولت سیزدهم، افزود: حتما در این مسیر به صرف حمایت های دولت و اعتبارات بانک ها اکتفا نکنید و از مسیرهای مختلف برای حمایت از فعالیت های دانش بنیان اعتبار و منابع جدید جذب و خلق کنید.

جذب نخبگان در دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی

دولت سیزدهم همچنین در راستای جذب نخبگان در دستگاه های اجرایی و بخش خصوصی، معرفی ۱۰۰۳ نفر از نخبگان و مستعدان برتر به سازمان اداری و استخدامی و پیگیری برای توانمندسازی و اختصاص شناسه به این افراد برای جذب در دستگاه های اجرایی را در دستور کار قرار داد. تدوین پیش نویس شیوه نامه پایش نگهداشت و ارتقای سرمایه انسانی استعداد برتر و نخبه شاغل در دستگاه های اجرایی با همکاری سازمان اداری و استخدامی کشور و بررسی پرونده ۵۶۰ متقاضی در کارگروه شناسایی بنیاد ملی نخبگان و معرفی ۴۲۰ نفر از آنها به کانون های ارزیابی جهت ارزیابی شایستگی های شغلی عمومی از دیگر اقدامات دولت در راستای حمایت از نخبگان در دولت است.

جذب نخبگان در بخش خصوصی یکی دیگر از اقدامات بنیاد ملی نخبگان بود. در این راستا بروزرسانی شیوه نامه جذب در بخش خصوصی با هدف جذب ۱۰۰۰ نفر در بخش خصوصی و پیگیری انعقاد قرارداد با شرکت های کاریابی در حوزه برنامه نویسی برای توانمندسازی و جذب ۴۰۰ نفر در حوزه فناوری اطلاعات و ۲۰۰ نفر در هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس انجام شد.

آئین نامه جذب دانش آموختگان برتر برگزیده بنیاد ملی نخبگان در راستای جذب نخبگان در دانشگاه ها و مؤسسات علمی تصویب شد. در این آئین نامه دو سازمان اداری و استخدامی و سازمان برنامه و بودجه مکلف هستند نسبت به تأمین ردیف مجوز استخدام و تأمین و تخصیص منابع مالی لازم جهت جذب هیات علمی اقدام کنند.

ابلاغ شیوه نامه توسعه بکارگیری دانشجویان مستعد تحصیلی در واحدهای اقتصادی کشور و آغاز اجرای آن در استان های کشور با هدف جذب ۸۰۰ دانشجوی برتر در قالب طرح بورسیه صنعتی از اقدامات مهم بنیاد در بهار ۱۴۰۲ بوده است. همچنین انعقاد تفاهم نامه با سازمان فنی و حرفه ای و تأمین اجتماعی در زمینه بیمه برگزیدگان و همکاری و رایزنی با تمامی دانشگاه های سراسر کشور برای آمادگی پذیرش دانشجویان این طرح از دیگر اقدامات بنیاد ملی نخبگان در دولت سیزدهم بوده است.

انتهای پیام