راهکار‌های خانگی رفع گرفتگی عضلات

دکتر هادی شجاعی، متخصص طب فیزیکی، با اشاره به اینکه گرفتگی عضلانی، انقباض ناگهانی و غیرارادی یک یا چند عضله است، گفت: گرچه عموما این گرفتگی‌های عضلانی بی‌ضرر هستند، اما ماهیچه‌ها را تحت تاثیر قرار داده و نمی‌توان به طور موقت از آن‌ها استفاده کرد. وی گفت: انجام ورزش‌های طولانی مدت یا کار‌های سخت فیزیکی، ممکن است منجر به گرفتگی عضلانی شود. معمولا می‌توان گرفتگی عضلانی را در خانه و با اقدامات مراقبتی درمان کرد.

اغلب گرفتگی‌های عضلانی در ماهیچه‌های پا ایجاد می‌شوند، خصوصاً در عضلات ناحیه ساق پا که علاوه بر درد ناگهانی، ممکن است توده سفتی از بافت ماهیچه‌ای نیز زیر پوست احساس شود. این متخصص طب فیزیکی گفت: استفاده بیش از حد از یک ماهیچه، کم‌آبی، کشش ماهیچه یا حتی به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار گرفتن منجر به گرفتگی عضلانی می‌شود. هر چند در بسیاری از موارد علت دقیق ایجاد گرفتگی عضلانی مشخص نیست، ولی بسیاری از گرفتگی‌های عضلانی بی‌ضرر هستند.

 تنگ شدن سرخرگ‌هایی که خون را به پا‌ها می‌رسانند (آرترواسکلروزیس عروق اندام‌های انتهایی) نیز می‌توانند دردی شبیه به درد گرفتگی عضلانی را در پا‌ها به هنگام ورزش ایجاد کنند که معمولا این گرفتگی‌ها به زودی پس از اتمام ورزش و فعالیت‌های بدنی از بین می‌روند.

به هم‌فشردگی اعصاب در ستون فقرات (تنگی مهره‌های کانال کمر) نیز می‌تواند دردی شبیه به درد گرفتگی عضلانی در پا‌ها ایجاد کند. معمولا این درد پس از پیاده روی طولانی تشدید می‌شود. راه رفتن در حالتی که فرد کمی به سمت جلو خم شده است، شدت علایم را بهبود می‌بخشد یا آن را به تاخیر می‌اندازد.

مقادیر خیلی اندک املاح پتاسیم، کلسیم یا منیزیم در رژیم غذایی نیز از علل گرفتگی عضلانی در پا است. دارو‌های ادرارآور یا مدر (دیورتیک‌ها) و تجویز دارو‌هایی که اغلب در بیماری افزایش جریان خون تجویز می‌شوند نیز منجر به کاهش این مواد معدنی می‌شوند.

 افرادی که به بیماری دیابت یا اختلالات اعصاب، کبد یا تیروئید مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به گرفتگی‌های عضلانی قرار دارند. افراد مسن و سالخورده نیز توده عضلانی خود را از دست می‌دهند، بنابراین عضلات و ماهیچه‌های باقیمانده در آن‌ها به راحتی خسته می‌شوند، این امر می‌تواند احتمال خطر گرفتگی‌های عضلانی را افزایش دهد.

وی گفت: هنگام گرفتگی عضلات باید ماهیچه و عضله منقبض شده را کشیده و منبسط کرده، سپس آن را به آرامی ماساژ داد تا آزاد و شل شود. در مورد گرفتگی ماهیچه ساق پا باید وزن را بر روی پای منقبض شده قرار داده و زانو را به آرامی خم کرد. شجاعی گفت: اگر فرد قادر به ایستادن نیست، در حالی که پای منقبض خود را باز کرده، بر روی زمین یا صندلی بنشیند و تلاش کند تا پای آسیب دیده خود را در همان حالی که پا همچنان راست و مستقیم باقی مانده است، به سمت سر خود بالا بکشد. این حالت به برطرف شدن گرفتگی عضلات عقب ران نیز کمک می‌کند.

این متخصص طب فیزیکی گفت: برای گرفتگی عضلات ماهیچه چهار سر جلوی پا نیز می‌توان از یک صندلی استفاده کرده، فرد در حالی که محکم بر روی آن نشسته، سعی کند پای آسیب دیده خود را به سمت باسن خود بکشد.

 دوش گرفتن با آب گرم یا جریان آب گرم بر روی ماهیچه منقبض شده نیز می‌تواند در برطرف کردن گرفتگی موثر باشد، ولی ماساژ دادن ماهیچه منقبض شده با یخ به کاهش درد کمک می‌کند.