فن ضد انفجار چیست؟ ( بهترین کیفیت ⭐️ ارزانترین قیمت )
فن ضد انفجار صنعتی یک دستگاه تهویه هوا با حفاظت کافی برای مهار انفجار داخلی که در معرض جریان هوای قابل احتراق است می باشد. اثبات چنین سیستمی به معنای ارائه ساختار فیزیکی/مکانیکی برای جلوگیری از گسترش انفجار در محل و همچنین جلوگیری از آسیب در ناحیه اطراف آن می باشد. کاربران یا خریداران سیستم های تهویه مکان های پرخطر، مسئول انتخاب دمنده یا فن ضد انفجار مناسب برای محیط کار خود هستند، تا بتوانند خطر را تاحدودی از خود دور کنند.
تولیدکننده فن ضد انفجار
فن صنعتی ضد انفجار صنعتی تولید شده توسط شرکت های مختلف به دو نوع سانترفیوژ و آکسیال می باشد. شرکت های تولیدی فن ضدانفجار این محصول را به شکل تک فاز و سه فاز نیز به بازار عرضه می کنند. البته کیفیت بالای محصول و استفاده از متریال های درجه یک در ساخت فن نیز بر قیمت فن ضد انفجار و انتخاب مشتری تاثیر می گذارد. یک فن صنعتی ضد انفجار برای استفاده در عملیات یا صنایعی که گازها یا بخارات قابل احتراق در هوا دارند ایده آل است.
چنین واحدی دارای ساختار محکم و محفظه‌هایی است که آن را قادر می‌سازد یک انفجار داخلی را مهار کند. طراحی ایمن آن شامل ویژگی های مقاوم در برابر جرقه و اجزای الکتریکی با دمای سطح پایین نیز می باشد. که به این ترتیب، دیگر دستگاه خطرناک قادر به ایجاد انفجار نیست. تنها در زمانی که در معرض جریان هوای قابل اشتعال قرار گیرد، انفجار رخ می دهد.
دستگاه تهویه الکتریکی ضد انفجار
تفاوت دو فن معمولی و ضد انفجار در این می باشد که فن ضدانفجار برای استفاده در مناطقی که انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) آن را خطرناک تعیین کرده است به کار می رود. علاوه بر آن مدار الکتریکی فن معمولی برای جلوگیری از جرقه، قوس، گرما و سایر عواملی که ممکن است یک مخلوط انفجاری در هوا را خاموش کند، طراحی نشده است. همچنین ساختار مکانیکی چنین فنی نمی تواند محافظی در برابر حریق باشد. بنابراین، نصب یک فن با درجه ضد انفجار در عملیات یا تأسیساتی مانند پتروشیمی، محل ذخیره مایعات قابل احتراق، سیستم‌های تهویه اتاق‌های شیمیایی، تولید یا ذخیره‌سازی باروت کاملا الزامی می باشد.
شرایط تولید فرایند اشتعال و انفجار
برای اینکه شرایط یک اشتعال و انفجار را داشته باشیم لازم است ابتدا اکسیژن کافی در محیط وجود داشته باشد و در مرحله بعد لازم است درجه حرارت مورد نیاز برای اشتعال و یا انفجار در محیط تولید شود که آن نیز می تواند از هر منبعی چون شعله، جرقه و … تامین شود.
با توجه به متفاوت بودن اشتعال و انفجار تعریف کوتاهی از انفجار می دهیم.
انفجار در حقیقت تغییر ماهیت یک ماده با سرعت بالا می باشد که این تغییر ماهیت میتواند از مایع یا جامد و حتی از گاز به گاز باشد.
اگر بخواهیم عوامل تولید کننده انفجار را در محیط های مختلف بررسی کنیم می توان عوامل زیر را نام ببریم:
– جرقه الکتریکی و قوس الکتریکی در هنگام جوشکاری
– صاعقه
– جرقه های الکریکی که در هنگام قعطی کابل های برق تولید می شوند
– جرقه های تولید شده از سنگ فرز
و عوامل دیگر که توسط افراد در محل صورت می پذیرد.
بررسی استانداردهای مرتبط با فن های ضد انفجار
برای سیستم های ضد انفجار استانداردهای زیادی در اروپا و امریکا تدوین گردیده است که برخی از این استانداردها به شرح ذیل می باشند:
– استاندارد NEC500 : برای طبقه بندی فضاهای مستعد انفجار
– استاندارد CSA-M421-93: برای طبقه بندی فضاهای مستعد انفجار
– استاندارد BS EN 5003
– استاندارد IEC 62013
– استاندارد IEC 600529
– استاندارد IEC 1241-1-1
– استاندارد EN 60529
استاندارد NEC 500 امریکا
استاندارد NEC 500 امریکا در طبقه بندی فضاهای مستعد خطر دو دسته اصلی معادن ذغال سنگ و غیر معادن را دارد. لازم به ذکر می باشد که در این استاندارد معادنی را که دست نخورده باشند به عنوان مناطق مستعد انفجار دسته بندی می کند.
استاندارد CSA-M421-93 نیز در خصوص تقسیم بندی مناطق خطر گردآوری شده است. در استاندارد NEC 500 در خصوص فضاهای معادن سه دسته بندی وجود دارد که عبارتند از:
– CLASS I: فضاهایی را شامل می شود که در آنها گازها و بخارات قابل اشتعال بصورت معمول وجود دارند.
– CLASS II: فضاهایی را شامل می شود که در آنها غبار های قابل اشتعال بطور طبیعی وجود دارد و یا احتمال آنکه بوجود بیاید نیز بالا می باشد.
– CLASS III : فضاهایی را شامل می شود که در آنها مواد قابل اشتعال بطور کامل وجود دارد.
در این تقسیم بندی تاسیسات صنعتی در CLASS I قرار می گیرند.
استاندارد IEC 60079-10
در استاندارد IEC 60079-10 تقسیم بندی فضاها بر اساس مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار به سه ZONE تقسیم می شود. که عبارتند از:
– ZONE 0 : در این دسته بندی مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار بیش از ۱۰۰۰ ساعت در سال تخمین زده می شود
– ZONE 1 : در این دسته بندی مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار بین ۱۰ تا ۱۰۰۰ ساعت در سال محاسبه می شود.
– ZONE 2 : در این دسته بندی مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار کمتر از ۱۰ ساعت در سال محاسبه می شود.
انواع فن ضدانفجار
صرف نظر از گروه بندی فن ضد انفجار جهت معادن، صنعت و محیط غبار آلود، و سطوح خطر و طبقه بندی آن از لحاظ میزان حساسیت در مواجهه با گازها یا غبارات قابل انفجار، از منظر نیرومحرکه فن می توان آن را در دو گروه اصلی قرار داد.
1-فن ضد انفجار با نیرومحرکه الکتریسیته (موتور الکتریکی)
2-فن ضد انفجار با نیرومحرکه سیال پرفشار مثل هوا، روغن یا آب (عموما موتور پنوماتیکی یا بادی)
در هر دو مورد علاوه بر لزوم ضد انفجار بودن تجهیزات الکتریکی یا پنوماتیکی، ساختار فن نیز باید مستقل از نیرو محرکه آن، کلیه الزامات ایمنی ساختاری را برآورده سازد و در تطابق کامل با ATEX Directive 2014/34/EU باشد.
کاربرد فن ضد انفجار
کاربرد فن ضد انفجار، تهویه، جابجایی و انتقال اتمسفر گازی یا غبارآلود قابل انفجار، خنک سازی یا هوارسانی به تجهیزات و به طور کلی کارکرد در نواحی انفجاری و مستعد خطر است، به گونه ای کاملا ایمن بدون آنکه احتمال احتراق اتمسفر و خطر انفجار وجود داشته باشد.
ويژگي هاي فن ضدانفجار
فن ضد انفجار از لحاظ مکانیکی از متریال خاص ساخته می شود تا علاوه بر آنکه دارای بیشینه استحکام و ایمنی ساختاری باشد، در صورت هرگونه شکست، تماس پروانه با بدنه یا حتی رخداد نقص فنی ، منجر به تولید جرقه، قوس الکتریکی و یا افزایش موضعی دما نگردد. همچنین تجهیزات الکتریکی یا پنوماتیکی مورد استفاده در فن ضد انفجار نیز نباید در زمان روشن شدن، خاموش شدن و در طول کارکرد، جرقه، قوس الکتریکی یا موضع داغ تولید نمایند.
در یک فن ضد انفجار اقدامات پیشگیرانه لازم جهت جلوگیری از تجمع و تخلیه جاروبکی الکتریسیته ساکن بعمل می آید. به این مهم هم در انتخاب متریال، هم در انتخاب پوشش و هم در فرایند ساخت، توجه ویژه ای می شود. یک فن ضد انفجار باید بطور دوره ای مورد بازرسی قرار گیرد تا از بروز خطر در اثر عوامل مختلف همچون نابالانسی پروانه، خطا یا شکست متریال، تماس قسمتهای دوار، تخلیه بار الکتریکی و … جلو گیری شود. در برخی موارد همچون فن ضد انفجار مناسب جهت محیطهای غبار آلود، نظارت و مانیتورینگ دائمی و مستمر مورد نیاز می باشد، به نحوی که در صورت رخداد نقص فنی، فن بصورت خودکار خاموش و از مدار خارج شود.