دلسوزانه با حجاج؛ از ولیمههای لاکچری پرهیز کنید
فرهنگ نیکوی استقبال از زائران خانه خدا، متاسفانه چند سالی است محل بروز و ظهور ولیمههای لاکچری و فخرفروشی و تجملات شده است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز مازندران؛ هادی ابراهیمی دانشیار دانشگاه رسانه ملی گفت:این روزها شاهد آغاز بازگشت حجاج عزیز از سفر معنوی حج واجب تمتع هستیم، حجاجی که به استقبالشان میشتابیم و با ولع خاصی پای شنیدن خاطرات آنها و دریافت زوایای نگاه آنها و سنجش میزان تأثیر این زیارت استثنایی در حجاج شریف مینشینیم، اما برخی از حجاح شریف، این عادات مألوف را بهم زده و مانع از دید و بازدیدهای خانگی پس از سفر حج شده و همه دیدارها را به یک جلسه ولیمه آن هم در یک تالار پذیرایی خلاصه و بسنده میکنند و بهانه آنها هم کوچکی خانه و ممانعت از زحمت آفرینی برای خانواده خویش است.
البته اصل ولیمه دادن حجاج در مساجد و تکایا و حتی در تالارها، امری نیکو و پسندیده بوده و در سفارش بزرگان دین بر انجامآن تأکید شده است، اما سخنم بر جایگزینی و بسندگی نامقبول ساعت معدود ولیمه بجای همه آن دید و بازدیدهای متکثر خانگی و نیز معدود و خاص بودن نفرات مدعو در جلسه ولیمه و همینطور نامأنوس بودن آداب و رسوم تشریفاتی خاص تالارهای مجلل و پذیراییهای گران قیمت در مقایسه با سادگی پذیرایی مختصر در منزل و مسجد آن هم به صرف چای و شیرینی است، اما موضوعی که بهانه نوشتار امروزم شده، بیشتر مربوط به ضم ولیمههای لاکچری برخی حجاج است که متأسفانه در حال فراگیر شدن است و حتی شنیده شده برخی حجاج با لباس زیارت به آتلیههای شهر میروند تا عکسهایی در ابعاد بزرگ بگیرد و هنگام برگزاری مراسم ولیمه این عکسها را روی دیوارهای تالار وصل کنند.
ولیمههای پرهزینه چندگانه، توأم با اسراف و تبذیر که یادآور تشریفات سنگین سفرههای شاهانه و منحصر به افراد متمول و متمکنی است که بویی از فقر و نداری به مشامشان نرسیده و از ملاقات و همنشینی با فقرا عار داشته و گریزان هستند و حتی هدایایشان برای حجاج، از تاج گلهای اهدایی گرفته تا سایر هدایای طلایی، مانوری از فخرفروشی و تواناییهای نجومی مالی است، خودروهایی که در پارکینگ تالارها پارک شده و رانندههای لوکس پوش شخصی، چهرههای بزک کرده و لباسهای نامتعارف بانوان و حتی آقایانی که در این ولیمههای رسمی، اما بظاهر خانوادگی و مختلط شرکت میکنند، همه و همه علائم و قرائن فاصله گرفتن برخی از حجاج با فرهنگ و روح حاکم بر فضای معنوی و پیامهای ملکوتی برگزاری حج سالانه تمتع است.
حجی که با مُحرِم شدن آغاز شده و به مَحرَم شدن میانجامد، حجی که دعوت به ساده زیستی و درک طبقات محروم جامعه و نیز تهیدستی انسانها به هنگام مرگ توجه میدهد و یادآور این نکته مهم است که فقرا و نیازمندان، عیال الله محسوب شده و لازمه استمرار فرهنگ و حفظ حال و هوای جبروتی حج، در حسن توجه به بی بضاعتها و کم توانان مالی جامعه است.
حجی که باید منشاء تغییر و تحول و جابجایی از سطوح بالای تمکن و تمول و تجمل به سطوح متوسط و پائین ساده زیستی بی تکلف باشد، اما از ولیمههای خانواده زائران که بعضا با مشارکت فکری و مالی خود حجاج انجام میپذیرد، بوی خوبی به مشام نمیرساند و بیشتر تداعی سبک زندگی کاخ نشینی حتی در رویکردهای اجتماعی است
حجی که با مُحرِم شدن آغاز شده و به مَحرَم شدن میانجامد، حجی که دعوت به ساده زیستی و درک طبقات محروم جامعه و نیز تهیدستی انسانها به هنگام مرگ توجه میدهد و یادآور این نکته مهم است که فقرا و نیازمندان، عیال الله محسوب شده و لازمه استمرار فرهنگ و حفظ حال و هوای جبروتی حج، در حسن توجه به بی بضاعتها و کم توانان مالی جامعه است.
حجی که باید منشاء تغییر و تحول و جابجایی از سطوح بالای تمکن و تمول و تجمل به سطوح متوسط و پائین ساده زیستی بی تکلف باشد، اما از ولیمههای خانواده زائران که بعضا با مشارکت فکری و مالی خود حجاج انجام میپذیرد، بوی خوبی به مشام نمیرساند و بیشتر تداعی سبک زندگی کاخ نشینی حتی در رویکردهای اجتماعی است
همه این بریز و بپاشها در شرایطی است که در جامعه امروز ما خانوادههای زیادی هستند که حتی در تهیه مایحتاج اولیه زندگی خود ناتوان بوده و عرق شرم بر جبین شان جاری است و بخاطر همین نداری ها، از زن و بچه خود خجالت میکشند، خانوادههایی که یا شغلی ندارند و یا اینکه مشاغل آنها درآمدهای چندانی ندارد و در قبال نرخ رشد تورم جامعه، هشت شان گرو نه آنهاست
خانوادههایی که وعدههای غذایی آنها در دورریز سفرههای سرمایه داران تأمین میشود، خانوادههایی که قادر به تأمین هزینههای درمان خود و افراد تحت تکفل خود نیستند، خانوادههایی که نمیتوانند جهیزیه دخترانشان را تأمین کنند، خانوادههایی که از پوشیدن لباسهای نو محروم و به پوشیدن لباسهای کهنه و مندرس و نخ نماشده محکوم اند، خانوادههایی که چشم انتظار کمکهای توانمندان اند و …
هراس حقیر این است که در آیندهای نه چندان دور و در استمرار استحالههای فرهنگی و اجتماعی و اعتقادی و اخلاقی، حتی برای حضور در مراسم تاسوعا و عاشورای حسینی، آرایش عاشورایی پرهزینهای را باب کنند و شاهد آرایش خاص و پر از آپشن حجاج برای حضور در ولیمههای حج شان باشیم
اینجاست که از امروز باید فریاد برآورد که: این تذهبون!
گون از نسیم پرسید: به کجا چنین شتابان!
حقیر باید در این مجال به حجاج شریفی که دچار غفلت شده و به شکل خواسته یا ناخواسته از جو حاکم بر اقشار مرفه جامعه تبعیت میکنند، از قول شاعر بگویم:
خداگو با خداجو فرق دارد
حقیقت با هیاهو فرق دارد
خداگو حاکی حاجی مردم فریب است
خداجو مؤمن حسرت نصیب است
با استقراض از جمله معروف شهید آوینی در باره کربلا، اینجا هم باید عرض کنم که حاجی عزیز.
حجبه رفتن نیست، به شدن است!
از نشانههای قبولی اعمال حج حجاج، اعمال پس از حج است که ببینیم تا چه اندازه فلسفه حج را درک کرده و بر تعهدات حاجی شدنش وفادار مانده و اصطلاحا آثار حج تا کجای زندگی اش باقی و ماندگار است؟
حاجی احرام دگر بند، ببین یار کجاست
کعبه خود سنگ نشان است که ره گم نکنی
حجاج باید از خود و حجی که بجا آورده اند مراقبت کنند تا مصداق این حدیث امام صادق (ع) نشوند که فرمود:
ما اکثرالضجیج و اقل الحجیج
ضجه زن زیادند، اما حاجیان کم اند
حجاج عزیز این روزها نذرهای زیادی در جامعه باب شده تا متمولان به یاری مستمندان و گرفتاران بشتابند، نذر جهیزیه دختران محروم، نذر درمان محرومان، نذر قیمومیت ایتام، نذر یاری قربانیان حوادث غیرمترقبه، نذر آزادی زندانیان، نذر سرپرستی فرزندان فقرا، نذر ساماندهی به زندگی کودکان کار، نذر خانه سازی و تعمیرخانههای فقرا، نذر آب رسانی به روستاهای محروم، نذر پوشاک فقرا، نذر ورزش محرومان، نذر به زیارت مشهد زیارت اولیهای محروم، نذر آزادی زندانیان، نذر پرداخت بدهیهای فقرا به سوپرمارکتها و دهها نذر امروزیتر که میتوانی ثواب اعمال حج را دوچندان کرد
خلاصه اینکه نمیتوان با این ولیمههای لاکچری و زندگی لاکچری حاجی ماند!
بنابر این نصیحت حافظ را تکرار میکنم:
چو بر روی زمین باشی، توانایی غنیمت دان
که دوران ناتوانی ها، بسی زیر زمین دارد
بلاگردان جان و تن، دعای مستمندان است
که بیند خیر از آن خرمن، که ننگ از خوشه چین دارد!
به خواری منکرای منعم، ضعیفان و نحیفان را
که صدر مجلس عزت، فقیر ره نشین دارد
در فراز پایانی از حجاج امسال خاضعانه میخواهم که با درک درست معیشت مردم، از مانور تجمل و اسراف و تبذیر و فخرفروشی دست برداشته و بخاطر خدا به داد مردم نیازمند آبرومند و محرومی برسند که هر کمک مؤمنانه به آنها، ثواب حج را بنامشان مینویسد.
سخن پایانی ام با صاحبان تریبونهای اجتماعی است که باید از هر فرصتی برای ایجاد همدلی و ترویج سبک زندگی اسلامی استفاده کرده و به تأسی از امیرالمؤمنین علی (ع) علاوه بر ساده زیستی، از طریق محروم نوازی، یتیم نوازی و فقرزدائی نیز تحمل فقر را برای فقرا آسانتر کنند.