با هوش مصنوعی مرده ها را زنده کنید!

ایسناپلاس: امروزه همه ی ما زمان زیادی را صرف استفاده از شبکه های اجتماعی و به اشتراک گذاشتن افکار یا تصاویرمان می کنیم. علاوه بر این، به بسیاری از مواردی که دیگران به اشتراک می گذارند هم واکنش نشان می دهیم؛ پست هایی که می پسندیم را لایک می کنیم و برای پست های دیگران کامنت می گذاریم یا حتی آن ها را بازنشر می کنیم. این رفتارها یا به عبارت صحیح تر، ردپای دیجیتالی ما اگر رصد و جمع آوری و پردازش شود، اطلاعات زیادی را درخصوص شخصیت حقیقی مان یا حداقل کسی که وانمود می کنیم هستیم را نشان می دهد. کارشناسان هوش مصنوعی معتقدند که این ردپای دیجیتالی، تقریبا برای ساخت یک نسخه کپی از ما که پس از درگذشتنمان بتواند با دوستان و عزیزانمان چت کند و ارتباط داشته باشد کافی است.

آیا هوش مصنوعی می تواند به روند سوگواری بازماندگان کمک کند؟

کارشناسان فناوری و درمانگران غم و اندوه در حال بحث در مورد این ایده هستند که آیا فناوری و مشخصا هوش مصنوعی می تواند به غم و اندوه از دست دادن افراد کمک کند یا خیر. کارشناسان فناوری معتقدند که طراحی یک کپی دیجیتالی از کسی که از دنیا رفته با شبیه سازی صدا و تصویر آن ها می تواند در پذیرش بهتر مرگ برای اطرافیانش کمک کند و این فناوری به زودی در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. این پیشنهاد کارشناسان فناوری باعث بحث های زیادی در توییتر شده است.

موضوع این بحث ها از آن جا شروع شد که پراتیک دسای، کارشناس ارشد هوش مصنوعی مستقر در آمریکا، ۸ آوریل در توییتی نوشت: «از این پس به صورت منظم شروع به ضبط صدای والدین، بزرگترها و عزیزان خود کنید. با جمع آوری داده های متنی، صوتی و ویدیویی کافی، احتمال ۱۰۰ درصد وجود دارد که آن ها پس از ترک بدن فیزیکی شان برای همیشه بتوانند با شما زندگی کنند. حتی تا پایان امسال ممکن است این امکان فراهم شود.»

این پست توییتری از زمان انتشار تاکنون ۱۱.۶ میلیون بار بازدید داشته و تقریبا هفت هزار بار بازنشر شده است.

پس از ارسال این توییت که جنجال زیادی به پا کرد و انتقاد بسیاری از کاربران را در پی داشت، بسیاری از کاربران اظهارنظر این کارشناس هوش مصنوعی را ایده ای مشابه به فیلم های آخرالزمانی دانستند و برخی دیگر از کاربران معتقد بودند که ایده ی شبیه سازی حیات مردگان، غیراخلاقی یا ناسالم برای سلامت ذهن بازماندگان است.

برخی دیگر از کاربران هم این ایده ی دسای را شبیه به داستان یکی از قسمت های سریال معروف آینه ی سیاه (Black mirror) دانستند. یکی از کاراکترهای این قسمت از سریال آینه ی سیاه، پس از مرگ نامزدش با کمک گرفتن از فناوری هوش مصنوعی، با او ارتباط برقرار می کند و با نامزد زنده شده اش زندگی می کند.

دسای بعدا در پاسخ به این انتقادات نوشت که «آن قسمت از سریال آیینه سیاه را تماشا کردم. الان متوجه شدم که تصمیم ارتباط داشتن با از دست رفتنگان یک مسئله ی کاملا شخصی است و من صمیمانه عذرخواهی می کنم که احساسات شما را جریحه دار کردم.»

اخیرا با توجه به پیشرفت های فراوان هوش مصنوعی و محبوب شدن چت بات هایی مانند ChatGPT، کاربران ضمن استفاده از آن ها و حیرت از پیشرفت های روزافزون پلتفرم های مبتنی بر هوش مصنوعی، با خطرات بالقوه ی توسعه ی بدون حد و مرز این فناوری هم آشنا شده اند. کارشناسان فناوری هم نظرات متفاوتی نسبت به قبل پیدا کرده اند و موضوع ساخت کپی دیجیتالی از افراد پس از مرگ مورد تردید آن ها قرار گرفته است.

آیا امکان دارد که افراد پس از مرگ بتوانند به کمک هوش مصنوعی به زندگی ادامه دهند؟

ریچارد خوری، رئیس انجمن هوش مصنوعی کانادا (CAIAC) معتقد است که با استفاده از فناوری هوش مصنوعی به صورت بالقوه می توان یک کپی دیجیتالی از افراد درگذشته ایجاد کرد و با آن ها ارتباط برقرار کرد اما این کپی های دیجیتالی از افراد درگذشته، نمی توانند کاملا آدم از دنیا رفته را زنده کنند.

خوری می گوید «در حال حاضر می توانیم با جمع آوری اطلاعات شخصی مانند تصویر، صدا، نمونه ی ویدیو و همچنین ردپای دیجیتالی افراد در شبکه های اجتماعی، یک کپی دیجیتالی از فرد درگذشته را بازسازی کنیم اما این کپی ساخته شده کافی نیست. ما قسمت های مهمی از هویت فرد متوفی مانند حافظه، ایده های شخصی، نحوه ی نگرش و شخصیت افراد را نمی توانیم بازسازی کنیم.»

در حال حاضر علیرغم پیشرفت های خیره کننده ی هوش مصنوعی، کارآمدترین چت بات های ساخته شده مبتنی بر این فناوری هم برای پاسخ دادن به سوالات کاربران، داده های جمع آوری شده از اینترنت را ارائه می کنند و نمی توانند تفاوتی بین حقیقت و دروغ یا شایعات قائل شوند. این مسئله نگرانی های زیادی را درخصوص پتانسیل بالقوه این فناوری در گسترش و انتشار اطلاعات غلط یا (Misinformation) ایجاد کرده است.

ریچارد خوری در ادامه می گوید «با توجه به ساختار هوش مصنوعی که قادر به تفکر نیست، از انسان آموزش می بیند و اطلاعاتش را هم از اینترنت گردآوری می کند، بازسازی هویت کامل انسانی که شامل احساسات منحصر به فرد و خاطرات و عواطف پیچیده و منحصربه فرد است تقریبا ناممکن است.»

علیرغم مشکلات مربوط به مستندسازی تمام لحظات زندگی یک فرد برای آنکه بتوان با هوش مصنوعی او را به نوعی زنده کرد، مشکلات دیگری هم وجود دارند.

خوری در این مورد می گوید «برای آنکه بتوانیم یک فرد مرده را با هوش مصنوعی زنده کنیم باید تک تک مواردی که او در طول حیاتش زندگی کرده را مستند کنیم و اطلاعات آن را داشته باشیم تا هوش مصنوعی بتواند به طور دقیق آن ها را شبیه سازی کند.» خوری می گوید «در صورت قادر بودن به انجام چنین کاری، یکی از چالش های ما این است که «آنچه ما از زندگی افراد در اختیار داریم که گردآوری و مستند کنیم با چیزی انسان ها واقعا هستند بسیار متفاوت است.»

خوری می گوید «خاطرات از اتفاقات مختلف پس از گذشت چند سال شکل مبهمی به خود می گیرند. مغز انسان طوری طراحی شده که خاطراتش از اتفاق های مختلف را نسبت به احساساتی که به آن اتفاق داشته به یاد می آورد. خاطرات ما از موضوعات مختلف لزوما با حقیقت آن واقعه منطبق نیست. به همین دلیل هوش مصنوعی نمی تواند به صورت درست و صحیح یک نسخه کپی شده از یک فرد مرده بسازد.»

بنابراین هوش مصنوعی به تنهایی نمی تواند فکر کند. ساختارش براساس ورودی اطلاعات از اینترنت است. از انسان آموزش می بیند و اگر هم بتواند یک کپی دیجیتالی از یک فرد مرده بسازد، آن کپی صرفا یک نسخه سطحی با پاسخ ها و اطلاعات سطحی خواهد بود.

توسعه ی ربات های سوگواری در چین

ظهور و توسعه ی ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد در چین، عده ای را به فکر زنده کردن عزیزان از دست رفته خود انداخته است. این توسعه دهندگان، اطلاعاتی مانند تصاویر، ویدیوها و صداهایی از فرد متوفی را جمع آوری می کنند و با ارائه ی آن ها به یک سیستم مبتنی بر هوش مصنوعی، ربات هایی می سازند که می تواند رفتار فرد متوفی را شبیه سازی کند.

برای نمونه یک مهندس نرم افزار جوان چینی به نام یو جیالین به تازگی یکی از این ربات های سوگواری را برای پیدا کردن فرصت خداحافظی با پدربزرگش که یک دهه پیش از دنیا رفته توسعه داده است.

ایده ی ساخت این ربات سوگواری در سال ۲۰۲۰ به فکر یو جیالین خطور کرد. او به مقاله ای با موضوع همگام سازی حرکات لب با صدای ضبط شده برخورد کرد و پس از خواندن آن مقاله به یاد پدربزرگش افتاد که یک دهه پیش درگذشته بود و این سوال را از خودش پرسید که «آیا می توانم پدربزرگم را با استفاده از این فناوری دوباره ببینم؟»

رباتی که یو جیالین توسعه داده، تنها نمونه ی موجود نیست و ساخت این نرم افزارها حالا به موضوعی محبوب در چین تبدیل شده اند و بسیاری از توسعه دهندگان دست به ساخت چنین ربات هایی می زنند تا مردم فرصت ارتباط با عزیزان از دست رفته شان را داشته باشند.

ایده ی ساخت ابزارهایی مبتنی بر فناوری برای ارتباط با درگذشتگان سال هاست که وجود داشته و تاکنون اپلیکیشن های مختلفی برای این منظور توسعه داده شده اما حالا با رشد سریع فناوری هوش مصنوعی مولد، توانایی ربات های سوگواری پیشرفت زیادی کرده و این ربات ها می توانند پاسخ های شخصی سازی شده بیشتری بدهند و به سوالات دیگران تا جایی که ورودی اطلاعاتشان کافی باشد به سوالات پاسخ دهند.

هایبینگ لو، استاد اطلاعات و تجزیه و تحلیل در دانشگاه سانتا کلارا درباره ی چرایی محبوبیت روزافزون توسعه ی ربات های اندوه در چین می گوید نمونه های ساخته شده ی قدیمی از این ربات ها به مجموعه وسیعی از داده ها نیاز داشتند اما حالا با پیشرفت هوش مصنوعی و همچنین چت بات ChatGPT، مهندسان غیرمتخصص هم می توانند مدل های زبان را با نکاتی از گذشته یک فرد گردآوری می کنند، یک ربات سوگواری بسازند که تقریباً با ظاهر فرد مرده مطابقت دارد و مانند او صحبت می کند و تاحدودی فکر می کند.

او در ادامه می گوید، با کمک فناوری امروز، برای یادگیری سبک و لحن حرف زدن یک انسان، علیرغم گذشته به نمونه های بسیار زیاد برای تقلید نیازی نداریم.

هایبینگ لو که تحقیقاتش بر روی هوش مصنوعی متمرکز است در ادامه می گوید «سیستم هایی مانند ChatGPT که برنامه ای محبوب و مبتنی بر متن است با پیشرفت هایی که تا امروز کرده توانایی این را دارد که یاد بگیرد بیشتر مردم چگونه صحبت می کنند یا می نویسند و شما برای تهیه ی یک کپی از یک انسان درگذشته، فقط باید کمی سیستم ها را تغییر دهید تا شباهت ۹۹ درصدی با شخص فوت شده داشته باشد. با پیشرفت های امروزی، تفاوت های فاحش نوع پاسخ دادن ربات سوگواری با فرد حقیقی درگذشته، حداقل خواهد بود.»

گریف بات یا ربات سوگواری چیست؟

گریف بات یا ربات سوگواری ابزارهایی هستند که اطلاعاتی مانند تصاویر، ویدیوها، صداها و حتی نمونه ای از پیام های فرد متوفی را می گیرند و با استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشین برای جمع آوری اطلاعات، یک کپی دیجیتالی و شخصیتی شبیه سازی شده از فرد متوفی را ارائه می دهند و نزدیکان فرد درگذشته می توانند با این ربات ها به صورت متنی یا تصویری پیام رد و بدل کنند.

این ربات های سوگواری در سال های اخیر با استقبال مواجه شده اند و بسیاری از کسانی که حرف های ناگفته ای با عزیزان از دست رفته شان دارند از این ربات ها استفاده می کنند. توسعه ی هوش مصنوعی مولد باعث شده تا این ربات های سوگواری ارتقای چشمگیری پیدا کنند و عملکرد بسیار بهتری نسبت به گذشته داشته باشند.

نظر موافقان و مخالفان توسعه ی ربات های سوگواری

اگرچه این فناوری هنوز در مراحل ابتدایی توسعه است اما از هم اکنون کارشناسان درباره ی اینکه آیا ربات های سوگواری می توانند با طولانی تر کردن روند بهبودی از غمِ افراد عزادار، سوگواری آن ها را کمتر کنند یا آن را بدتر کنند، اختلاف نظر دارند. مطمئنا یک نسخه محدود کپی شده از افراد مرده که برپایه هوش مصنوعی تولید شده، نمی تواند همانند یک انسان زنده با دوستان و اعضای خانواده اش تعامل داشته باشد و جای خالی فرد متوفی را پر نمی کند.

کارشناسان موافق با توسعه ی هرچه بیشتر ربات های سوگواری معتقدند که ربات های سوگواری راهکار مناسبی برای کنار آمدن با غم و اندوه از دست دادن عزیزان است و به اطرافیان متوفی کمک می کند که مرگ عزیزانشان را آرام تر و بهتر بپذیرند.

این کارشناسان معتقدند که بسیاری از افراد، فرصت خداحافظی با درگذشتگان را پیدا نمی کنند یا حرف های ناگفته ی زیادی با نزدیکان از دست رفته شان دارند یا حتی بسیاری از مردم دوست دارند که با درگذشتگانشان صحبت کنند و دلشان برای معاشرت با آن ها تنگ می شود. ربات های سوگواری این فرصت را هرچند مصنوعی در اختیار آنان قرار می دهد و پذیرش مرگ را برای انسان ها آسان تر می کند.

برخی دیگر از کارشناسان در مخالفت با توسعه ی ربات های سوگواری، معتقدند که ساختن و در دسترس همه قرار دادن این ربات ها، موجب می شود که بسیاری از افراد نتوانند با مقوله ی مرگ کنار بیایند و به استفاده از این ربات ها عادت می کنند که می تواند منجر به افسردگی های حاد شود.

برخی از کارشناسان هم دغدغه ی حریم خصوصی و امنیت دارند و می گویند که اصلا ساخت و توسعه ی چنین ابزارهایی که اطلاعات بسیاری از مردم را جمع آوری و پردازش می کند، حریم خصوصی افراد درگذشته و حتی خانواده هایشان را نقض می کند و ممکن است برخی از سواستفاده گران با استفاده از این اطلاعات دست به کلاهبرداری یا فریب نزدیکان فرد درگذشته بزنند.

عشق؛ قطعه ی گمشده ی پازل

درست است که یک ربات سوگواری یا فناوری های مشابه به آن می توانند امکان دیدنِ دوباره ی عزیزان از دست رفته مان و گفت وگو با آن ها را برایمان فراهم کنند و ویژگی های اخلاقی، رفتاری یا حتی حس شوخ طبعی فرد متوفی را هم برای ما شبیه سازی کنند. این معاشرت مصنوعی حتی شاید بتواند غم و اندوه بازماندگان را هم کم کند اما تا رسیدن روزی که که هوش مصنوعی واقعا بتواند احساسات انسانی یا چیزی شبیه به آن داشته باشد، هر رابطه ی شبیه سازی شده ای از یک هسته ی سرد و یخی سرچشمه می گیرد و فاقد مهم ترین عنصر از روابط انسان ها به نام «عشق» خواهد بود.

انتهای پیام