سناریوهای پیش روی سوریه – نازک نارنجی

به گزارش نازک نارنجی، به نقل از پایگاه بصیرت، پس از خلأ قدرتی که پس از سقوط بشار اسد در سوریه رخ داده، سناریوهای مختلفی برای آینده این کشور مطرح شده است. بسیاری از تحلیلگران با توجه به وضعیت داخلی سوریه و تجربیات مشترکی که بین سایر کشورهای عربی در غرب آسیا و شمال آفریقا وجود دارد، سرنوشت مشترکی را برای سوریه متصور هستند. از نظر بسیاری از تحلیلگران، حضور و نقش بازیگران متعدد منطقه ای و بین المللی در سوریه، وجود گروه های نظامی متعدد با روحیات و ایدئولوژی های متکثر و بعضا در تضاد با هم و همچنین وجود گسترده تسلیحات در دست مردم و گروه های مختلف سوری، آینده این کشور را بسیار تیره و تار کرده است. بسیاری بر این عقیده هستند که سوریه در بهترین شرایط به سرنوشت لیبی دچار خواهد شد و البته با توجه به حضور گروه های افراطی و تکفیری متعدد در این کشور و بازیگری ترکیه و رژیم صهیونیستی در خاک سوریه، به احتمال بسیار زیاد سرنوشتی بسیار بدتر از لیبی در انتظار ملت سوریه باشد. از سوی دیگر وجود اقوام و مذاهب متعدد در این کشور و درگیری نیروهای تحت هدایت ترکیه با کردهای سوریه در شمال این کشور، وضعیت سوریه را بسیار وخیم تر از لیبی که اقوام، مذاهب و جمعیت کمتری داشت، خواهد کرد. مساله دیگری که از نظر تحلیلگران منجر به ورود سوریه به دورانی سیاه شده است جنگ غزه و حفظ امنیت برای رژیم صهیونیستی توسط آمریکا و متحدان غربی آن است. ارتش رژیم صهیونیستی در روز نخست سقوط دولت سوریه در دمشق از فرصت پیش آمده استفاده کرد و با حمله به تسلیحات پدافندی و تهاجمی استراتژیک ارتش سوریه مانند انبارهای موشکی و فرودگاه های نظامی این کشور و همچنین وارد کردن نیروهای خود به مناطقی از قنیطره سوریه، نشان داد در تحولات این کشور تنها نظاره گر نخواهد بود و با از بین بردن تسلیحات خطرناک این کشور تلاش می کند امنیت خود را تضمین کند. 

نیروی هوایی رژیم صهیونیستی نیز در حملاتی هوایی پایگاه های نظامی و امنیتی ارتش سوریه را در مناطقی همچون المزه دمشق، سویدا، تل ایوب، قنیطره و سایر مراکز نظامی حومه دمشق را بمباران کرد. پهپادهای ارتش رژیم صهیونیستی نیز پس از نابودی سامانه های پدافند هوایی ارتش سوریه و رادارهای آنها بر فراز آسمان سوریه تسلط یافته و به بمباران انبارهای تسلیحاتی و مواضع نظامی ارتش سوریه پرداختند تا قوای نظامی این کشور را بیش از پیش تضعیف کنند.

به احتمال بسیار زیاد رژیم صهیونیستی و متحدان غربی این کشور در آینده نزدیک برای تجزیه و تقسیم کشور بزرگ سوریه به کشورهای کوچک تر و ضعیف که با یکدیگر در جنگ و نزاع هستند تلاش خواهند کرد و در این راستا اردن نیز نقش آفرینی خواهد کرد. 

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی پس از سقوط دولت سوریه در نزدیکی مرز سرزمین های اشغالی با این کشور عربی به نقش رژیم صهیونیستی در تحولات سوریه اعتراف کرد و گفت: سقوط رژیم اسد نتیجه حملات مستقیمی است که ما به ایران و حزب الله وارد کردیم. او در ادامه افزود: این یک روز تاریخی است که فرصت های جدیدی برای اسرائیل ایجاد می کند. همین مساله نیز نشان دهنده فرصت طلبی رژیم صهیونیستی و همسایگان سوریه در نقش آفرینی مخرب برای آینده این کشور است. در این بین سناریوهای محتمل برای آینده این کشور شکل گیری جنگ داخلی و کشمکش سیاسی و نظامی بین گروه های مخالف اسد پس از نبود وی در قدرت، تجزیه این کشور عربی و نابودی کشور متحدی به نام سوریه عربی است. 

سرنوشت همسایگان سوریه
در بین کشورها و دولت های اطراف سوریه بیشترین نفع برای ترکیه و رژیم صهیونیستی است. قدرت گیری مخالفان اخوانی، تکفیری و سکولار بشار اسد برای ترکیه به نوعی اعلام پیروزی است، چرا که سیاست های مداخله جویانه ترکیه در کشور همسایه خود بالاخره پس از ۱۳ سال نتیجه داد. پس از این ترکیه می تواند سیاست های توسعه طلبانه و متجاوزانه خود در سوریه را از سر گرفته و نقشه های نوعثمانی خود را در شهرهای سوریه بویژه ادلب، حلب و شمال سوریه دنبال کند. از سوی دیگر ترکیه می تواند از دردسر پناهجویان سوری در خاک خود رهایی یافته و از سوی دیگر به مقابله جدی با نیروهای دموکراتیک سوریه و پ ک ک در خاک سوریه بپردازد.

از سوی دیگر، اما ناامنی و رقابت گروه های تکفیری پس از اسد ادامه خواهد یافت و درگیری ها منجر به تضعیف امنیت ترکیه در مرزهای این کشور با سوریه نیز خواهد شد؛ درگیری هایی که پیش از سقوط دولت سوریه شکل گرفته بود و نمونه آن درگیری نیروهای جیش الوطنی (تحت هدایت ترکیه) با نیروهای تحریرالشام در حلب بود که منجر به هلاکت چند نفر از سرکردگان این گروه ها شد. این درگیری ها و نقش نیروهای کرد در تحولات آتی سوریه می تواند منجر به شکل گیری بحران های امنیتی جدی در ترکیه بویژه مناطق کردنشین این کشور شود.

از سوی دیگر رژیم صهیونیستی منفعت اصلی سقوط دولت سوریه را می برد. خروج کشور سوریه از محور مقاومت، قطع عقبه مستقیم حزب الله لبنان، خروج مساله فلسطین و نوار غزه از صدر مسائل منطقه و جهان و همچنین تضعیف دولتی مستقل و مخالف در مرزهای سرزمین های اشغالی از جمله منافع به دست آمده برای رژیم صهیونیستی در تحولات اخیر سوریه است که به لطف اقدام گروه های تکفیری تحت حمایت ترکیه حاصل شده است.

البته بسیاری از مسلمانان جهان عرب بویژه مخالفان دولت اسد تحولات سوریه را در راستای آزادی فلسطین تحلیل می کنند و این تحولات را مبارک می دانند، اما واقعیت رقم خورده در میدان تضعیف یکی دیگر از همسایگان سرزمین های اشغالی را که با اشغالگری رژیم صهیونیستی مخالفت داشت نشان می دهد. عدم امکان تثبیت قدرت از سوی گروه های تکفیری و درگیری های آتی در این کشور و تضعیف بیش از پیش اقتصادی، سیاسی، امنیتی و انزوا و تجزیه محتمل سوریه نیز نشان دهنده این واقعیت است که رژیم صهیونیستی خطر قابل توجهی را از سوی سوریه لمس نخواهد کرد. 

در میان کشورهای همسایه سوریه شاید بیشترین تهدید متوجه اردن، عراق و لبنان باشد و این ۳ کشور عربی منطقه برخلاف ترکیه و رژیم صهیونیستی نه تن ها منفعتی از سقوط دولت مرکزی سوریه ندارند، بلکه تهدیدات بسیاری نیز متوجه امنیت آنهاست. 

اردن با توجه به جمعیت اخوانی بسیاری که در این کشور وجود دارد و با توجه به وجود نظام پادشاهی و خانوادگی در این کشور، احساس خطر بسیاری از سقوط نظام سوریه دارد؛ احساس خطری که مقامات رژیم صهیونیستی و دولت آمریکا را نیز نگران کرده است. تعلقات اخوانی و تکفیری در بین گروه های مسلح سوریه و حضور نیروهای بین المللی مانند داعش در بین تکفیری ها زنگ خطر را برای اردن به صدا درآورده است، بویژه برای حاکمان این کشور عربی که بیشتر جمعیت آن را فلسطینی تبارها تشکیل داده اند. در عراق نیز تحولات سوریه با نگرانی دنبال می شود و تجربه پیشروی ناگهانی و نگران کننده داعش در استان های هم مرز با سوریه در سال ۲۰۱۳ و پس از وقوع جنگ داخلی سوریه، مقامات عراقی و ملت این کشور را نسبت به تحولات فعلی سوریه نگران کرده است. از سوی دیگر درگیری کردهای سوریه با ترکیه و نیروهای تکفیری تحت حمایت ترکیه این نگرانی را برای مقامات اقلیم کردستان عراق و دولت فدرال عراق ایجاد کرده است که مناطق کردنشین این کشور شاهد تکرار خاطرات تلخ داعش در کردستان عراق باشند. 

در لبنان نیز تحولات سوریه با نگرانی دنبال می شود و علاوه بر تضعیف عقبه حزب الله لبنان، وجود افکار تکفیری و افراطی در بین مخالفان دولت سوریه و شعارهای آنها ضد حزب الله لبنان و دولت این کشور، این نگرانی را برای لبنانی ها دارد که استقلال این کشور عربی به خطر افتاده و شاهد تجاوز مشترک رژیم صهیونیستی و تکفیری ها به خاک خود باشند؛ مساله ای که با توجه به اقدام تکفیری ها و مخالفان سوریه بلافاصله پس از اعلام آتش بس بین حزب الله لبنان و ارتش رژیم صهیونیستی علیه دولت سوریه بسیار جدی است و نگرانی لبنانی ها را به دنبال داشته است. به همین دلیل نیز ارتش این کشور در مرز با سوریه مستقر شده است و در حالت آماده باش قرار دارد. 

در نهایت وضعیت فعلی سوریه نگرانی بسیاری از کشورهای منطقه و جهان را برانگیخته است و بسیاری از کشورهای منطقه خواستار حفظ تمامیت ارضی سوریه، انتقال قدرت به صورت مسالمت آمیز و حفظ حقوق اقلیت های این کشور هستند؛ مساله ای که با گذر زمان تحقق آنها مشخص خواهد شد، اما با توجه به واقعیت های موجود، احتمال بهبود وضعیت سوریه دور از واقعیت است.

*بازنشر مطالب دیگر رسانه ها در نازک نارنجی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان می باشد.

انتهای پیام