راهنمای جامع برای استفاده از الگوهای شمعی در تحلیل تکنیکال
نحوه استفاده از الگوهای شمعی
الگوی‌های شمعی بسیاری وجود دارند که معامله‌گران می‌توانند از آن‌ها برای شناسایی مناطق مورد نظر خود در نمودار استفاده کنند. از این الگوهای دوره تحلیل تکنیکال کلاسیک را می‌توان برای انجام معاملات روزانه، تشخیص نوسان‌ها و حتی سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت استفاده کرد. درحالی‌که برخی از الگوهای شمعی ممکن است بینشی را در مورد تعادل بین خریدوفروش‌ها ارائه کنند، برخی دیگر نیز ممکن است ادامه، معکوس یا عدم نوسان در روند را نشان دهند.
ذکر این نکته ضروری است که الگوهای شمعی لزوماً به‌تنهایی نشانه‌ی خرید یا فروش نیستند. در عوض آن‌ها راهی برای نشان دادن ساختار بازار و سیگنال‌های بالقوه و فرصت‌های احتمالی در آینده هستند.
به‌طور خلاصه باید گفت که مانند هر ابزار دیگر تحلیل بازار سرمایه، الگوهای شمعی نیز زمانی برای دریافت نشانه‌های فرصت معامله مفید هستند که باید به همراه سایر تکنیک‌ها و شاخص‌ها به‌کاربرده شوند.
از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به خط روند، میانگین متحرک، شاخص قدرت نسبی (RSI)، RSI تصادفی، باند بولینگر، ابر ایچیموکو و میانگین متحرک همگرایی و واگرایی اشاره کرد.
الگوهای معکوس گاوی
یک شمع با یک فیتیله بلند که در پایین یک روند نزولی (Downtrend) نمودار شکل‌گرفته می‌شود. در این الگو، اندازه‌ی فیتیله پایینی باید حداقل دو برابر اندازه‌ی بدنه‌ی شمع باشد. الگوی چکش نشان می‌دهد که اگرچه فشار فروش زیاد است، اما موج خرید توانسته قیمت را در سطح بسته شدن شمع متوقف کرده و بازگرداند.
شمع چکش می‌تواند سبز یا قرمز باشد، اما شمع سبز نشان‌دهنده‌ی واکنش قوی موج خرید و افزایشی (گاوی) است.
این الگو مشابه الگوی چکش است با این تفاوت که فیتیله بلند به جای پایین شمع، در بالای آن قرار دارد. در الگوی چکش معکوس مشابه الگوی چکش، اندازه‌ی فیتیله‌ی فوقانی حداقل دوبرابر اندازه‌ی بدنه‌ی شمع باشد.
یک شمع چکش معکوس در انتهای یک روند نزولی اتفاق می‌افتد و ممکن است نشان‌دهنده‌ی احتمال بالقوه معکوس شدن روند به سمت بالا باشد. قرار گرفتن فیتیله در بالای شمع نشان می‌دهد که اگرچه موج فروش توانسته است قیمت را تا سطح بسته شدن شمع کاهش دهد، اما حرکت به سمت پایین متوقف‌شده است.
به این ترتیب، چکش معکوس نشان می‌دهد که ممکن است در زمان نزدیک، موج خرید کنترل بازار را در دست بگیرد.
الگوی سه سرباز سفید از سه شمع سبز پیاپی تشکیل‌شده است که همه‌ی این شمع‌ها درون بدنه‌ی شمع قبلی باز می‌شوند و در سطحی بالاتر از شمع قبلی بسته می‌شوند.
در حال ایده آل، شمع‌ها نباید فیتیله‌های بلندی داشته باشند، چرا که این اتفاق نشان‌دهنده‌ی استمرار فشار موج خرید بوده که باعث افزایش قیمت شده است. از اندازه‌ی شمع‌ها و طول فیتیله‌ها می‌توان برای بررسی احتمال اصلاح یا ادامه‌ی روند قیمت به‌کار برد.
الگوی هارامی صعودی (گاوی) تشکیل‌شده از یک شمع قرمز بلند است که پس از آن یک شمع سبز کوچک‌تر که به‌طور کامل داخل بدنه‌ی شمع قبلی باز شده است، ایجاد می‌شود. هارامی گاوی ممکن است طی دو روز یا بیشتر ظاهر شود و این الگو نشان‌دهنده‌ی کند شدن حرکت نزولی و احتمال به‌پایان رسیدن روند است.
الگوهای معکوس خرسی
این الگو مشابه الگوی چکش، اما نزولی است. به‌طور معمول در انتهای یک روند صعودی با بدنه‌ی کوچک و یک فیتیله‌ی بلند تشکیل می‌شود.
وجود فیتیله‌ی بلند در پایین شمع نشان می‌دهد که یک فروش با حجم بالا اتفاق افتاده است، اما موج خرید توانسته کنترل بازار را دوباره به‌دست بگیرد و قیمت را افزایش دهد. با توجه به این حرکت، پس از یک روند صعودی بلندمدت، این فروش می‌تواند به‌عنوان هشداری باشد مبنی بر این که موج فروش ممکن است به‌زودی کنترل بازار را در اختیار بگیرد.
در الگوهای شمعی، الگوی ستاره‌ی دنباله‌دار، در حالت ایده آل از یک شمع کوچک با فیتیلیه‌ی بلند در بالا و یک فیتیله‌ی کوتاه (یا بدون فیتیله) در پایین تشکیل‌شده است. این الگو نیز مشابه الگوی چکش معکوس است، اما در انتهای یک روند صعودی شکل می‌گیرد.
این شکل شمع نشان می‌دهد که قیمت بازار افزایش‌یافته؛ اما پس از آن موج فروش کنترل بازار را در اختیار گرفته و قیمت را کاهش داده است. برخی تریدرها ترجیح می‌دهند برای تأیید الگو منتظر باز شدن شمع‌های بعدی باشند.
الگوی سه کلاغ سیاه از سه شمع قرمز متوالی شکل‌گرفته است که هر یک درون بدنه‌ی شمع قبلی باز و پایین‌تر از آن بسته می‌شوند. این الگو معادل الگوی سه سرباز سفید، اما در حالت نزولی است. در حالت ایده آل، فیتیله‌ها نباید بلند باشند که این نشان‌دهنده‌ی وجود فشار فروش مداوم است.
در این الگو نیز از اندازه‌ی شمع‌ها و طول فیتیله‌ها می‌توان در مورد احتمال ادامه‌ی روند نزولی تصمیم گرفت.
این الگو شامل یک شمع سبز بلند و سپس یک شمع قرمز کوچک بوده که بدنه‌ی آن به‌طور کامل داخل بدنه‌ی شمع قبلی قرارگرفته است. این الگو نشان می‌دهد که فشار خرید در حال کاهش و ممکن است روند، معکوس شود.
این الگو دارای یک شمع قرمز است که کمی بالاتر از شمع قبلی ظاهر می‌شود، اما در وسط بدنه‌ی شمع قبلی بسته می‌شود. این الگو بیشتر با حجم بالا همراه است که نشان می‌دهد حرکت ممکن است از صعودی به نزولی تغییر مسیر دهد. ممکن است برخی از معامله‌گران برای تأیید الگو، در انتظار شمع قرمز دوم یا سوم باشند.
الگوهای ادامه‌دهنده‌ی روند
الگوی سه‌گانه صعودی
این الگو در یک روند صعودی شکل می‌گیرد و شامل سه شمع قرمز متوالی با بدنه‌های کوچک است که در ادامه‌ی یک روند صعودی تشکیل می‌شوند. در حالت ایده آل، شمع‌های قرمز، محدوده‌ی شمع سبز قبلی را رد نمی‌کنند.
در ادامه با ایجاد یک شمع سبز با بدنه‌ی بزرگ، الگو تأیید می‌شود و این نشان می‌دهد که موج خرید دوباره روند را در دست گرفته است.
الگوی سه‌گانه نزولی
این الگو بر عکس الگوی سه واحد افزایش بوده و نشان‌دهنده‌ی ادامه‌ی روند نزولی است.
الگوهای دوجی
الگوهای دوجی وقتی شکل می‌گیرند که سطح بسته و باز شدن شمع بسیار نزدیک به هم است. قیمت می‌تواند در بازه‌ی زمانی افزایش و کاهش داشته باشد، اما در انتها، نزدیک سطح باز شدن شمع، بسته می‌شود. به این ترتیب، یک شمع دوجی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود شک و تردید بین نیروی خریدوفروش باشد. با این حال، تفسیر شمع دوجی، بسیار به شرایط بستگی دارد.
با توجه به نقطه‌ای که شمع باز یا بسته می‌شود، یک شمع دوجی می‌تواند نشان‌دهنده‌ی موارد زیر باشد:
این شمع نشان‌دهنده‌ی معکوس شدن روند به نزولی است و دارای یک فیتیله‌ی بلند در بالا بوده که سطح باز و بسته شدن بدنه‌ی شمع نزدیک به هم است.
الگوی دوجی لنگ دراز (Long Legged Doji)
این الگو نشان‌دهنده‌ی برابری قدرت خریداران و فروشندگان در بازه‌ی زمانی شمع مربوطه است. در این شمع اندازه‌ی فیتیله‌ی پایین و بالا، به‌طور تقریبی مساوی است.
این شمع نیز مثل دیگر شمع‌های دوجی، دارای بدنه‌ای کوچک است. شمع دوجی سنجاقکی دارای یک فیتیله‌ی بلند در پایین بدنه است که تحلیل آن با توجه به موقعیت، می‌تواند نزولی یا صعودی باشد.
طبق تعریف دقیق شمع‌های دوجی، سطح باز و بسته شدن شمع باید به‌طور دقیق، یکسان باشد. اما اگر سطح باز و بسته شدن شمع دقیقاً برابر نباشد ولی به هم بسیار نزدیک باشد، تکلیف تحلیل چیست؟
به این نوع شمع‌ها، الگوهای دوکی شکل (بدنه‌ای کوتاه با فیتیله‌هایی بلند در بالا و پایین) گفته می‌شود. با این حال، از آنجایی که بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند بسیار بی‌ثبات باشد، وجود یک شمع دوجی دقیق بسیار سخت است. به این ترتیب، شمع‌های دوکی شکل، بیشتر به‌عنوان شمع‌های دوجی تفسیر می‌شوند.
اگر الگوی دوکی در پایان یک روند صعودی تشکیل شود، به معنای این است که خریدار زیادی باقی نمانده و احتمال تغییر روند وجود دارد. برخلاف این حالت، اگر این شمع در پایان یک روند نزولی دیده شود، یعنی تعداد فروشندگان کم شده و روند به زودی معکوس خواهد شد.
گفتار پایانی
آشنایی و یادگیری انواع الگوهای شمعی برای هر معامله‌گر و سرمایه‌گذاری ضروری است، حتی اگر از این الگوها به‌طور مستقیم در استراتژی‌های معاملاتی خود استفاده نکنید.
بدون شک، به‌کار بردن این الگوها می‌تواند برای تحلیل بازار بسیار مفید و در کسب سود تأثیرگذار باشد، اما باید به این نکته هم توجه کرد که الگوهای شمعی بر پایه اصول یا قوانین علمی نیستند. این الگوها ترسیم‌کننده‌ی نیروهای خریدوفروشی هستند که در نهایت، بازار را هدایت می‌کنند. بنابراین آشنایی با این الگوها برای به‌تنهایی کافی نیست.