برنامه ی مطالعاتی یک دانش آموز باید چه مواردی را در برداشته باشد؟
بارها این جمله را شنیدهایم که من زیاد درس میخوانم اما نمیدانم چرا به همان اندازه نتیجه نمیگیرم! وقتی از چنین داوطلبی میپرسیم که چند ساعت در طول روز یا هفته درس میخوانی، برای هر درس چه تعداد تست میزنی و برای خواب و تفریحاتت چه برنامهای داری، اکثرا پاسخ دقیقی به ما نمیدهند.
مشکل چنین داوطلبانی نداشتن برنامهریزی است، در واقع آنها خودشان فکر میکنند دائم در حال درس خواندن هستند در حالی که حقیقت چیز دیگری است! چیست؟ تا چه حد با اصول برنامهریزی درسی آشنایی دارید؟ آیا میدانید رتبه برترها چطور برنامهریزی میکنند؟ اگر تا به حال برنامهریزی درستی نداشتهاید نگران نباشید چون قرار است در این محتوا به صفر تا صد اصول برنامهریزی تحصیلی بپردازیم.
اصول برنامهریزی درسی چیست؟
قبل از هر چیزی لازم است یادآوری کنم که هر کسی باید برنامه مخصوص به خودش را داشته باشد؛ یعنی برنامه هر کسی طبق هدف او، تواناییهای شخصیاش و نیز فرصتی که در اختیار دارد تنظیم میشود. با این حال همه برنامهها باید از یک سری اصول خاص پیروی کنند. اصولی مانند:
- تعیین هدف به صورت دقیق و نوشتن آن بر روی کاغذ.
- تهیه لیستی از تمام کارهایی که در طول روز انجام میدهید؛ یعنی مدت کوتاهی همه کارهایی که در طول شبانهروز انجام میدهید را در یک دفتر یادداشت کنید.
- چهارچوب کلی برنامه را مشخص کنید؛ مثلا در طول هفته قرار است چه کارهایی انجام دهید و حالا برای تک تک روزهای هفته کارهای مربوط به آنها را هم مشخص کنید. همچنین معلوم کنید که در هر روز قرار است چند پارت مطالعاتی داشته باشید، هر پارت چند ساعت باشد و…
- بعد از نوشتن لیست کارهای هر روز لازم است اولویتبندی کنید؛ یعنی کارهای مهمتر را در بالای لیست بنویسید.
- در انتهای هر روز، هر هفته و هر ماه برنامههایتان را ارزیابی کنید؛ به چند درصد از برنامهریزیهایتان عمل کردهاید؟
یک مثال برای برنامهریزی درسی
برای اینکه کامل متوجه اصول برنامهریزی درسی شوید از یک مثال کمک میگیریم. یک دانشآموز دوازدهمی را در نظر بگیرید که در طول هفته روز یکشنبه امتحان زیست دارد، دوشنبه باید تکالیف ریاضی را تحویل دهد، خودش را برای کنکور آماده میکند، چهارشنبه نوبت دندانپزشکی دارد و به یک دورهمی دوستانه دعوت شده، کلیات برنامه او به این شکل است:
- هدف او معدل بالای 19 در امتحانات نهایی و قبولی رشته داروسازی در کنکور است.
- ابتدا لیست کارهای هر روز را تهیه میکند.
- او میخواهد برای رسیدن به هدفش در روزهای مدرسه 4 پارت 1/5 ساعتی و در روزهای تعطیل 7 پارت درس بخواند.
- اولویت با مطالعه برای امتحان زیست، انجام تکالیف ریاضی و رفتن به دندانپزشکی و البته مطالعه برای کنکور است.
- چون روز چهارشنبه بخشی از زمان او برای انجام کارهای دندانپزشکی صرف میشود، آخر هفته بیشتر مطالعه میکند تا کمکاریها را جبران کند.
- آخرین اولویت شرکت در دورهمی دوستانه است که اگر برنامه هفتگیاش را کامل کند، آخر هفته تایم کوتاهی را به آن اختصاص میدهد.
لزوم برنامهریزی برای پیشرفت تحصیلی
اصولا هر کجا که وقت محدودی در اختیار داریم، هدف مهمی مشخص کردهایم و حجم کارهای پیشرو زیاد است، برنامهریزی کردن از واجبات است! چرا؟ دو داوطلب را در نظر بگیرید؛ داوطلب الف هیچ برنامهای ندارد، صبحها معمولا ساعت 11 بیدار میشود تا ظهر کمی درس میخواند و عصر با دوستانش قرار میگذارد و شب باز هم کمی مطالعه میکند و بعد از چند ساعت بازی و گیم میخوابد.
داوطلب برای همه کارهایش برنامه دارد. میداند که هر درسی را چقدر باید مطالعه کند، چه تعداد تست بزند و چه وقت استراحت کند. حالا فرض کنیم یک ماه به کنکور یا برگزاری امتحانات مانده، خودتان بگویید که الان شانس موفقیت کدام داوطلب بیشتر است؟
فواید برنامه ریزی تحصیلی
فکر میکنم با مثال پاراگراف قبلی متوجه لزوم برنامهریزی شدید، در ادامه بیشتر در مورد فواید برنامهریزی تحصیلی صحبت میکنیم:
- رهایی از سردرگمی: مشکل اکثر داوطلبان و دانشآموزان سردرگمی است، گویی در یک هزارتو قرار دارند و نمیدانند راه خروج کدام است؟ راه خروج و نقشه راه در برنامهریزی کردن است!
- افزایش انگیزه: وقتی قدم به قدم برنامههایتان را انجام میدهید، با برداشتن هر قدمی اعتماد به نفس پیدا میکنید و انگیزه شما برای ادامه راه بیشتر میشود.
- استفاده بهینه از امکانات: امکاناتی مثل زمان، انرژی، منابع، کلاسها و… در واقع برنامهریزی از اتلاف همه این منابع به خصوص اتلاف وقت پیشگیری میکند.
- کاهش استرس و عذاب وجدان: حتما برای شما هم پیش آمده که حجم زیادی از کارهای مختلف پیشرویتان هست اما نمیدانید چطور برنامهریزی کنید و از کجا شروع کنید. در نتیجه ترجیح میدهید کلا بیخیال شوید و قسمت بعدی سریالتان را ببینید؛ اما باز هم استرس و عذاب وجدان دست از سرتان برنمیدارد!
معرفی انواع برنامه ریزی درسی
برای پیشرفت تحصیلی مخصوصا در زمینه کنکور ما به سه نوع برنامهریزی درسی؛ یعنی برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت احتیاج داریم:
- برنامهریزی بلند مدت: هدف از برنامهریزی بلند مدت این است که دقیقا مشخص کنید که قرار است در تمام طول مسیر چه کارهایی انجام دهید و هر کار را در چه زمانی به پایان برسانید؛ مثلا تا پایان نیمسال اول مطالعه کدام کتابها را تمام کنید، تا عید چند دور دروس را مطالعه کنید، کی جمعبندی را شروع کنید و… این نوع از برنامهریزی را بهتر است به عهده مشاورتان بگذارید یا از برنامه راهبردی آزمونها استفاده کنید.
- برنامهریزی میان مدت: همان برنامه هفتگی یا ماهیانه است؛ برای مثال برنامه دو هفتهای آزمونها یا برنامه هفتگی مدرسه مثالهایی از این نوع برنامهریزی هستند.
- برنامهریزی کوتاه مدت: باید توسط خود دانشآموزان انجام شود و شامل لیستی از کارهای روزانه و اولویتبندی آنها است.
برنامهریزی درسی خوب چه ویژگیهایی دارد؟
همین که لیست کارهایمان را روی کاغذ بنویسم و بعد کارها را طبق اولویت مرتب کنیم یعنی برنامهریزی کردهایم؟ این کار به تنهایی کافی نیست؛ بلکه برنامهریزی درسی خوب ویژگیهایی دارد که باید آنها را هم در نظر بگیریم:
- یک برنامهریزی درسی خوب باید انعطافپذیر باشد؛ یعنی هرکجا که لازم بود بتوانیم آن را کمی تغییر دهیم و با شرایط حال حاضر منطبق کنیم.
- باید در برنامه هفتگی و روزانهتان حتما تایمهای جبرانی داشته باشید، البته این زمانها برای جبران تنبلی نیست بلکه برای جبران اتفاقات غیرقابل پیشبینی است!
- باید در طول روز حداقل سه درس مختلف را مطالعه کنید؛ یعنی برنامه شما تنوع داشته باشد.
- زمانهای استراحت هم باید مشخص باشند؛ یعنی بیوقفه درس خواندن هم به اندازه تنبلی کردن اشتباه است.
- برنامه شما باید طوری باشد که توانایی انجام آن را داشته باشید؛ مثلا داوطلبی که تواناییاش در حد روزی 4 ساعت درس خواندن است، اگر از همان اول با یک برنامه 10 ساعتی شروع کند، بعد از چند روز کلا بیخیال درس خواندن میشود!
- پایان هر روز، هر هفته و هر ماه باید برنامههایتان را ارزیابی و بررسی کنید.
اشتباهات متداول در برنامهریزی درسی
گاهی دانشآموزان گلایه میکنند که من با اینکه برنامهریزی درسی دارم اما باز هم هیچ پیشرفتی نمیکنم! مهمترین دلیل این اتفاق برنامهریزی غلط است؛ یکسری اشتباهات متداول در برنامهریزی درسی اکثر داوطلبان وجود دارد که باعث میشود از برنامهریزی کردن نتیجه دلخواهشان را نگیرند. مثل:
- بیشتر از حد توانشان برنامهریزی میکنند؛ ساعت مطالعه را باید آهسته آهسته افزایش دهید.
- اصل تناسب را رعایت نمیکنند؛ مثلا ساعت مطالعه هر درس باید متناسب با درجه سختی و اهمیت آن درس باشد.
- فقط درس میخوانند و کمتر تست میزنند.
- بین بازههای مطالعاتی استراحت نمیکنند.
- زمانهای مناسبی را برای مطالعه انتخاب نمیکنند؛ مثلا مطالعه را به سرظهرها یا آخر شبها موکول میکنند.
- برنامه آنها تنوع کافی ندارد؛ مثلا در طول یک روز فقط ریاضی میخوانند!
- فقط برای درس برنامهریزی میکنند، در حالیکه باید برای تفریح، استفاده از فضای مجازی و استراحت هم برنامه داشته باشید.
- به برنامه ریزیهایشان تعهد ندارند.
کدام برنامهریزی درسی برای من مناسبتر است؟
گفتیم که برای برنامهریزی درسی اصولی وجود دارد که همه باید از آنها پیروی کنند اما در عین حال هر کسی باید برنامهریزی مخصوص به خودش را داشته باشد و به عبارتی برنامهها باید شخصی سازی شوند. حالا از کجا متوجه شوید که کدام برنامهریزی درسی برای شما مناسبتر است؟ برای اینکه متوجه این موضوع شوید لازم است چند سوال مهم را از خودتان بپرسید:
- هدف من چیست؟
- نقاط ضعف و قوت من چیست؟
- توانایی من در چه حدی است؛ یعنی با چه ساعت مطالعهای میتوانم شروع کنم؟
- دزدهای زمان من کدامند؛ یعنی چه کارهایی در طول روز زمان من را هدر میدهند؟
- چقدر زمان در اختیار دارم؟
- برای هر درس به چند ساعت مطالعه و چقدر تست احتیاج دارم؟
برنامهریزی برای کنکور را از کی شروع کنیم؟
هر چقدر زودتر بهتر! یعنی ایدهآلترین حالت این است که از همان سال دهم یا یازدهم به تدریج کنکوری خواندن و تستزنی را آغاز کنید، بزرگترین هدف در سال دهم و یازدهم رفع اشکال همه نقاط ضعف و آمادگی برای ورود به پایه دوازدهم است. به هر دلیلی تا سال دوازدهم برنامهریزی برای کنکور را شروع نکردهایم، الان دیر است؟ اگر از تابستان یا نهایتا آغاز سال تحصیلی استارت کار را بزنید و با برنامه پیش بروید هنوز هم میتوانید به هدفتان برسید.
البته تاکید ما برای دوازدهمیها این است که مطالعه را از همان تابستان شروع کنند و در بازه تابستان دروس پایه را رفع اشکال کنند.
اگر کسی بعد از کنکور دادن از خودش راضی نبود بهتر است تا اعلام نتایج صبر کند، در این بازه استراحت کند و نقاط ضعفش را شناسایی کند و بعد از اعلام نتایج، برنامهریزی برای کنکور را آغاز کند.
چطور همگام با برنامه پیش برویم؟
فرض کنید شما بهترین برنامه دنیا را تنظیم کردهاید، به نظرتان اگر همگام با برنامه حرکت نکنید و به برنامه تعهدی نداشته باشید، این برنامه ایدهآل به دردتان میخورد؟ برای اینکه همگام با برنامه پیش بروید در قدم اول باید برنامه مناسب خودتان را داشته باشید، که در مورد برنامه مناسب هر شخص صحبت کردیم و گفتیم قبل از تنظیم هر برنامه 6 سوال از خودتان بپرسید.
قدم بعدی داشتن تعهد و تقویت حس مسئولیتپذیری است. متاسفانه اکثر داوطلبانی که به برنامههایشان عمل نمیکنند این کار را بیشتر از روی تنبلی و عدم تعهد انجام میدهند. یکی از محصولاتی که به شما کمک میکند همگام با برنامه حرکت کنید و برای برنامهریزی اشتیاق داشته باشید، دفترهای برنامهریزی هستند. برای تهیه دفتر برنامه ریزی قلمچی، دفتر برنامهریزی هفتگی کنکور ، دفتر برنامهریزی گاج و سایر محصولات مشابه میتوانید به وب سایت پایتخت کتاب مراجعه کنید.
چند استراتژی برای پایبندی به برنامه
اگر تصمیم گرفتهاید که به برنامههایتان متعهد شوید اما نمیدانید از کجا شروع کنید، چند پیشنهاد برایتان داریم:
- در شروع کار از یک مشاور کمک بگیرید تا هم برای برنامهریزی شما را راهنمایی کند و هم روی اجرای برنامهتان نظارت داشته باشد.
- با چند نفر از دوستان مصمم و درس خوانتان برنامهریزی کنید و هر روز با هم گزارش کارتان را بررسی کنید.
- دائم به هدفتان فکر کنید.
- تک بعدی نباشید، بعضی روزها در برنامه هفتگیتان تفریحات مورد علاقهتان را قرار دهید تا درس خواندن برایتان یکنواخت و کسل کننده نباشد.
- برای خودتان مجازات و پاداش در نظر بگیرید.
- از آموزشها و محتواهای مشاورهای و رایگان وب سایت پایتخت کتاب ( پایتخت) استفاده کنید.
ویژگیهای برنامه رتبه برترها
در ادامه بخشهایی از مصاحبه نفرات برتر کنکور در مورد برنامهریزی تحصیلی را با هم میخوانیم:
- فرناز حسن زاده رتبه یک کنکور تجربی 1401: معتقدم کسب رتبه اول به هوش بالا نیاز ندارد بلکه یک فرد با هوش متوسط میتواند با سختکوشی و برنامهریزی به نتیجه برسد. دانش آموزان باید برنامهریزی منسجم داشته باشند، استفاده بیش از حد و کنترل نشده از فضای مجازی به داوطلبان ضربه بزرگی میزند.
- محمد بهرامی رتبه یک کنکور انسانی 1401: اگر هدفی داشته باشیم و در راستای رسیدن به آن برنامهریزی، استمرار و پشتکار داشتهباشیم قطعا به آن خواهیم رسید. من از پایه دهم تا زمان کنکور به طور مستمر و طبق برنامهریزی درس خواندم.
- امیرهمایون شریفیزاده رتبه چهار کنکور ریاضی 1401: از تابستان سال گذشته با برنامهریزی و مطالعه روزانه حدود چهار ساعت، درس خواندن برای کنکور را آغاز کردم و در ماههای آخر ساعت مطالعهام را افزایش دادم.
چند سوال متداول
فواید برنامهریزی تحصیلی چیست؟
رهایی از سردرگمی، استفاده بهتر از امکانات و زمان، کاهش استرس، افزایش انگیزه و اعتماد به نفس و نظم دادن به کارهای روزانه.
برنامهریزی درسی خوب چه ویژگیهایی دارد؟
یک برنامهریزی خوب باید انعطافپذیر باشد، شامل بازههای جبرانی باشد، تنوع داشته باشد، زمانهای استراحت مشخص باشند، متناسب با اهداف و توانمندیها تنظیم شده باشد.
اشتباهات متداول در برنامهریزی درسی کدامند؟
عدم تناسب بین توانایی فرد و ساعت مطالعه، نداشتن تنوع، ارزیابی نکردن فرآیند اجرای برنامه، نداشتن استراحت کافی، عدم تعهد و پایبندی به برنامه.
برنامهریزی برای کنکور را از کی شروع کنیم؟
دانشآموزان دهم و یازدهمی از ابتدای سال تحصیلی به تدریج کنکوری خواندن را تمرین کنند، دوازدهمیها در اولین بخش از این مقاله در خصوص برنامه ریزی مطالعاتی میخوایم به سه سوال اساسی پاسخ بدیم. سوالاتی که جوابشون میتونن خیلی بهتون کمک کنن تا یه برنامه ریزی دقیق ، اصولی و کامل داشته باشید. اما این سوال ها چی هستن : چطوری شروع کنم؟ چه درس هایی رو بیشتر بخونم؟ این که میگن عمومی ها رو بذارم برای بعد از عید، درسته یا غلط؟
کلیات مهم ترین کاری که شما بعد از تعطیل شدن مدرسه و رفتن به منزل باید انجام بدید، اینه که درس هایی رو که معلم ها صبح تو مدرسه تدریس کردند رو بخونین(که بهش روزخوانی می گیم) بعد اگه وقت اضافه آوردید (که معمولا هم وقت اضافه میاد، چون بعیده که روزخوانی بیشتر از یکی دو ساعت طول بکشه)، اولویت مطالعه رو با درس هایی بذارین که تدریس شدن، ولی هنوز اونها رو نخوندید و به قول معروف عقب افتادید.
کار دیگه ای هم که میشه انجام داد، مطالعه ی نقاط ضعف و مباحث سخت تریه که خوب یاد نگرفتید. مثلا اگه با لغات عربی مشکل دارید، هر روز ۱۰ تا ۱۵ دقیقه رو برای مطالعه ی لغات در نظر بگیرید. یا این که روزی ۴، ۵ تا بیت رو بررسی کنید یا حتی هر ۲، ۳ روز ۱ بار به یک درک مطلب زبان پاسخ بدید.
- از اونجایی که تاثیر اختصاصی ها بیشتر از عمومی هاست، باید وزن بیشتری رو هم در برنامه بهشون اختصاص بدید. ولی بین خوندن عمومی و اختصاصی تعادل برقرار کنید.
- بهتره که دو تا درس اختصاصی رو پشت سر هم نخونید و حتما بینشون یه درس عمومی بخونید تا کمتر خسته بشید و ذهنتون بازدهی بیشتری داشته باشه.
- دروس عمومی رو جدی بگیرید! کسی که به خوندن دروس عمومی قبل از عید اعتقاد نداره، از مفهومی شدن سوال های کنکور بی خبره و حتما موقع جواب دادن به سوالهای عمومی تو روز کنکور به مشکل اساسی برمیخوره.
- بر خلاف دروس اختصاصی که می تونید بلافاصله بعد از خوندن اونا تست بزنید، تست زدن درس های عمومی رو با یک روز تاخیر انجام بدید. چون همون موقع که عمومی هارو میخونید، مطالب توذهنتون هستند و تست زدن فایده ی چندانی نداره.
- اگه مدرستون با برنامه ی آزمون که تو اون شرکت می کنید هماهنگ بود، تو برنامه ریزی خیلی دچار دردسر نمیشید.
- اگه برنامه ی مدرسه جوری بود که تو دو یا سه تا درس خیلی با آزمون هماهنگ نبود، اولویت رو بذارید رو مطالعه ی درس های مدرسه و بعد اگه وقت اضافه آوردید آزمون، ولی اگه مدرستون اصلا کاری به هیچ آزمونی نداره یا اصلا معلمهاتون فقط درس های سال چهارم رو تدریس می کنند و کاری به درس های پایه ندارند، باید بین برنامه ی مدرسه و آزمون تعادل برقرار کنید به شکلی که علاوه بر مطالعه ی درس های مدرسه با برنامه ی آزمون یکی از مؤسسات پیش برید.
یک برنامه مطالعاتی ایده آل
هماهنگ بودن برنامه ی مطالعاتی دانش آموزان با برنامه ی مدرسه از آشفتگی ذهن دانش آموزان جلوگیری می کند و زمینه ساز یادگیری بهتر آنها می شود. اما زمانی که دانش آموزان بین برنامه ی مطالعاتی خود (که معمولا بر مبنای بودجه بندی آزمون هاست) و برنامه ی مدرسه ناهماهنگی مشاهده کردند.
علاوه بر بهره مند شدن از نظرات یک مشاور مجرب، بهتر است خود را طبق برنامه ی مدرسه پیش ببرند، زیرا مطالعه نکردن مباحث تدریس شده شاید در ابتدا نتایج مطلوبی را به همراه داشته باشد، ولی در نهایت منجر به یادگیری ناقص، فاصله افتادن بین زمان تدریس و مطالعه برای امتحان و در نهایت عدم کسب نتیجه ی مطلوب در روز کنکور خواهد شد.
اما در ادامه یک سوال مهم دیگر :
- چند ساعت درس بخونم؟
- از کی شروع کنم؟
- میتونم شب درس بخونم؟
- برای هر درس چقدر وقت بذارم؟
- چقدر استراحت کنم؟
کلیات باید قبول کنید روزهایی که تو مدرسه کلاس دارید، حتی اگه دبیر خصوصی داشته باشید یا این که کلاس کنکور برید، می تونید حداقل ۳ ساعت درس بخونین و با داشتن یه برنامه ای خوب میشه از این زمان کم، بیشترین بهره رو برد.
اون روزهایی هم که مدرسه تعطیله و از صبح تا شب خونه هستید، زمان مناسبیه که هم درس های پایه رو بخونید، هم این که بتونید عقب موندگی هایی که در طول هفته داشتید رو جبران کنید.
در این روزها، با یه حساب سرانگشتی، مطالعه ی حداقل ۶ ساعت چندان دور از دسترس نیست و با کمی تلاش میتونید به این مقدار برسید. البته این رو هم باید گفت که یک وقت سوء برداشت نشه، منظور من این نیست که اگه میتونید روزی درس بخونید، این کار رو نکنید و فقط به ۶ ساعت مطالعه کردن اکتفا کنید!
زیاد درس خوندن خوبه، اما نه به هر قیمتی و باید به فکر سلامت روح و جسم خودتون هم باشید. پس بین درس خوندن و تفریح و استراحت، تعادل ایجاد کنید.
تجربه نشون داده که حداقل زمان مورد نیاز برای اینکه یه درس رو بفهمید و بتونید مطالب اون رو جمع بندی کنید، یک ساعته.
البته بعضی از مطالب مثل خوندن لغت، بیت های ادبیات و مطالبی که حجم خیلی کمی دارن ممکنه چند دقیقه بیشتر طول نکشه، سعی کنید تا جایی که می تونید تو این مدت فضای مطالعه رو ترک نکنید و یا به سراغ خوندن درس دیگه ای نرید.
بیش تر از ۲ ساعت به خوندن یک درس مشغول نشید، چون هر چقدر که زمان مطالعه ی یک درس بیش تر بشه، و کارایی ذهن هم پایین میاد. برای اون روزهایی هم که فرداش امتحان دارید و مجبورید فقط یک درس رو بخونید، باز هم زمان های مطالعه را به بازه های ۲ساعته تقسیم کنید.
بین زنگهای مطالعاتی، زمانی حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه برای رفع خستگی و استراحت کردن در نظر بگیرید. ا میشه گفت که زمان مطالعه به امر سلیقه ای هست، مثلا بعضی از بچه ها بیشتر عادت دارند که شب درس بخونند و خیلی نمی تونن تو روز تمرکز کنند.
اما نکته ای که باید در نظر بگیرید، اینه که هرچقدر شب دیرتر بخوابید، از اون طرف صبح خسته تر میشید و سر کلاس نمی تونید خیلی خوب تمرکز کنید. پس هر طوری که درس میخونید، حداقل شبش ۶ ساعت رو بخوابید. احتما هر شب، زمانی رو برای مرور کردن درس هایی که همون روز خوندید، در نظر بگیرید.
العا باهوش ترین داوطلبان هم بدون داشتن تلاشی مناسب، نتیجه ی قابل قبولی در کنکور کسب نمی کنند! کافی بودن ساعت مطالعه از اصول مهمی است که یک داوطلب باید آن را رعایت کند و موارد دیگر مانند میزان تست زنی، داشتن و … همگی تحت تاثیر این موضوع قرار می گیرند. زیرا هر فرد هر چقدر که توانمند باشد، نیازمنصفرتاصد برنامهریزی درسی هفتگی و روزانه
برای آموزش صفرتاصد برنامهریزی درسی به صورت هفتگی و روزانه، فعلا عجله نکنین؛ برای شروع، بهتره بدونین «برنامه ریزی درسی یکی از مهمترین ارکان موفقیت تحصیلیه که باعث موفقیت و پیشرفت چشمگیر دانشآموزا میشه».
«چگونه برای درس خوندن برنامه ریزی کنیم؟»
اگر قراره دنبال گنج بگردین باید نقشهای برای پیدا کردن اون داشته باشین؛ در غیر این صورت ممکنه زمان زیادی رو خلاف جهت راه اصلی حرکت کنین!
درس خوندن هم همینطوره. پس بهجای هدر دادن وقت و انرژی برای کارهای بیبرنامه، از همون روز اول برنامهریزی درسی داشته باشین تا آگاهانه و هدفمند قدم بردارین.
البته ناگفته نمونه که گروه آموزشی پرش برای برنامهریزی درسی شما، برنامههای ویژهای داره تا بتونین به راحتی برای خودتون برنامهریزی کنین و برنامتون رو نصفه و نیمه رها نکنین!
پارامترهای مهم برنامه ریزی درسی
یکی از معضلاتی که مانع کسب موفقیت دانش آموزا میشه، نداشتن یه برنامه درسی اساسی و اصولیه. این اتفاق میتونه به خاطر عدم شناسایی پارامترهای تدوین یه برنامه ریزی درسی خوب باشه.
تو ویدیو زیر میتونین خیلی آسون با همه پارامترها و نکات مهم برای داشتن یه برنامه درسی اصولی آشنا بشین.👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻
مراحل لازم برای داشتن یک برنامه ریزی درسی عالی
بعضی وقتها دروس و مباحث اونقدر زیاد هستن که تصور میکنین ساعتهای شبانه روز هم برای انجام اونها کافی نیستن. معمولا این اتفاق زمانی میفته که شما برنامهریزی درسی روزانه نداشتین و زمان زیادی رو صرف کارهای غیر ضروری کردین. اگر یه دیدگاه واضح نسبت به برنامههای آتی خودتون داشته باشین و زمان مناسبی رو به هر کدوم از اونها اختصاص بدین، از این تصور عجولانه فاصله میگیرین.
به سوالای زیر خوب دقت کنین:
“چگونه یک برنامه ریزی درسی خوب داشته باشیم؟”
“چگونه برنامه درسی بنویسیم؟”
برای یافتن جواب این سوالا و برای جلوگیری از سردرگمی شما حین درس خوندن، مراحل مورد نیاز برای داشتن یه برنامه ریزی درسی عالی در ادامه مقاله گفته شده که شما رو از هر نگرانی در رابطه با درس خوندن راحت میکنه. این مراحل عبارتند از:
قدم اول: کارهای روزانهتون رو لیست کنین
اول باید یه فهرست از همه کارهایی که قراره انجام بدین، تهیه کنین. میتونین از تکنیکهایی مثل GTD که در ادامه این مقاله توضیح دادیم، استفاده کنین تا به طور سیستماتیک همه کارهایی که نیاز دارین ثبت بشه. اگه با نوشتن مشکل دارین، نرم افزارهای موبایل پیشنهاد خیلی خوبی هستن.
در حال حاضر اپلیکیشنهای متنوعی وارد دنیای دیجیتال شدن که به شما تو ثبت کارهای روزانه و مدیریت زمانتون کمک میکنن. بهتره این کار رو هر روز انجام بدین و استمرار کافی به خرج بدین تا نتیجه رو ببینین.
قدم دوم: لیستی از همه درسهاتون تهیه کنین
تو دومین قدم باید لیستی از همه درسهای موردنظرتون تهیه کنین؛ این لیست رو روی کاغذ بنویسین. کارهایی که تا به حال انجام دادین رو هم یادداشت کنین تا بدونین الان کجای کار قرار دارین.
اگه تو درس خوندن مشکل داری و یا دنبال یه برنامه ریزی خوب برای درس خوندنی، مشاورین ما بهترین راهکار رو برای تو دارن
برای دریافت یک جلسه مشاوره کنکور ریاضی رایگان، شماره همراه خودتون رو وارد کنید
قدم سوم: لیستتون رو اولویتبندی کنین
ممکنه حجم بالای کارهایی که نوشتین، تو نگاه اول نگرانکننده باشن. اما اولویتبندی کارها به شما کمک میکنه تا نظم بیشتری داشته باشین و از استرس دور شین. برای مطالعه درسها باید بدونین که کدوم درس مهمتر از بقیهاس. وقتی اولویتبندی میکنین، درک واضحتری از اون چیزی که باید انجام بشه به دست میارین. اگه زمان شما برای انجام همه کارها کمه، بهتره تمرکز خودتون رو روی اولویتهای بالاتر بذارین.
اولویتبندی بین دروس ممکنه برای هر شخص فرق داشته باشه. درسهایی که بهزودی برای اونها امتحانی در راهه، اولویت بیشتری نسبت به درسهای دیگه دارن. کسی که تو درس ریاضی ضعیفه، لازم داره که زمان بیشتری رو برای مطالعه به درس ریاضی اختصاص بده؛ پس طبیعیه که اون درس باید اولویت بیشتری داشته باشه.
همینطور سوالهایی مثل موارد زیر به شما تو اولویتبندی کمک میکنن:
- کدوم کارها رو میتونم بعداً تکمیل کنم؟
- کدوم وظایف ضرب الاجل هستند؟
- کدوم وظایف رو باید تو روزهای خاص انجام بدم؟
- با انجام ندادن کدوم کار استرس بیشتری میگیرم؟
- اصلا چجوری برنامهریزی درسی کنیم؟
قدم چهارم: ساعت مطالعه روزانهتون رو مشخص کنین
برای برنامه ریزی روزانه درسی، باید مجموع ساعت مطالعه روزانهتون رو مشخص کنین. یعنی مشخص کنین هر روز از هفته با توجه به شرایط موجود، چه مقدار زمان آزاد برای مطالعه در اختیار دارین. مثلاً شنبه 5 ساعت وقت آزاد دارین ولی یکشنبه بهخاطر کلاس فوق برنامه حدود 3 ساعت وقت برای درس خوندن دارین. به همین صورت برای کل هفته خودتون، زمانهای آزاد رو مشخص کنین.
قدم پنجم: واحدهای زمانی مطالعهتون رو بنویسین
وقتی که میزان ساعت کل مطالعه روزانهتون رو مشخص کردین باید اون رو به واحدهای زمانی یکسانی تقسیم کنین. یعنی مثل مدرسه که زمان هر زنگ درسی حدود 90 دقیقهاس و بعد از اون 20 دقیقه زنگ تفریح دارین.
البته تعیین این واحدهای زمانی، اصول خاصی دارن و بهتره به صورت دلخواه، زمانی برای درس خوندن مشخص نشه.
“برای مشخص کردن واحدهای زمانی درس خوندن و یا زمان استراحت، مرور درسها و… به صورت اصولی میتونین از مشاوران تحصیلی پرش کمک بگیرین”
نمونهای از واحدهای زمانی مطالعه
- 60 دقیقه مطالعه = 10 دقیقه استراحت
- 75 دقیقه مطالعه = 15 دقیقه استراحت
- 90 دقیقه مطالعه = 20 الی 30 دقیقه استرحت
قدم ششم: تو برنامهتون زمان جبرانی رو در نظر بگیرین
تو برنامه درسی باید زمان جبرانی هم در نظر داشته باشین. زمانهای جبرانی تا حدود زیادی از استرس شما کم میکنن. تو زندگی هر کس اتفاقات غیرمنتظره و غیرقابلپیشبینی رخ میده. زمان جبرانی، دقیقاً تو چنین موقعیتهایی وارد عمل میشه تا همه چیز خوب پیش بره.
“قانون واحد جبرانی، به این صورته که باید حداقل 5 درصد از واحد زمانیای رو که برای کل مطالعه در طول هفته در نظر گرفتین، به زمان جبرانی اختصاص بدین”
قدم هفتم: داشتن پلن B تو برنامه ریزی برای درس خوندن
منظور از داشتن پلن B تو برنامه ریزی، در نظر گرفتن زمانهایی به عنوان زمانهای جبرانی برای شرایطیه که از برنامهتون عقب میمونین. تو زمان جبرانی میتونین درسایی که براتون سختتر هستن رو هم رفع اشکال کنین. یعنی شما باید همیشه بخشی از برنامه درسیتون رو آزاد بذارین تا در صورت لزوم درسهای موردنظرتون رو مطالعه کنین. برای آشنایی بیشتر با پلن B میتونین ویدیو زیر رو مشاهده کنین.👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻
قدم هشتم: زمان استراحت، تفریح و خوابتون رو مشخص کنین
ساعت مشخصی برای خوابیدن داشته باشین تا به یه الگوی منظم برسین. بهترین بازه زمانی برای خواب شبانه، بین ساعات ۱۱ شب تا ۶ صبحه. یه استراحت نیم ساعته بعدازظهری هم، برای بازدهی بیشتر تو طول روز کفایت میکنه.
زنگ تفریح داشته باشین! بهترین کار اینه که بعد از ۹۰ دقیقه درس خوندن 20 تا 30 دقیقه استراحت کنین. تو زمان استراحت از جای خودتون بلند شین و چند قدمی راه برین تا خواب از سرتون بپره و سرحالتر از قبل سراغ درس بعدی برین.
«همینطور شما میتونین زمانهای تفریح، استراحت و خوابتون رو به صورت تفکیکشده تو دفتر برنامهریزی پرش وارد کنین»
قدم نهم: کارهای تکراری رو مشخص کنین
بعضی از کارها به طور هفتگی و ماهانه در حال تکرار شدن هستن. مثلا باشگاه بدنسازی یا کلاس زبان انگلیسی. بهتره چنین مواردی رو مشخص کنین و برای اونها به طور هفتگی یا ماهانه برنامه بریزین؛ چون زمان اونها ثابته. تو برنامه ریزی برای درس خوندن معمولا روی کارهای جدید و روزانه تمرکز میشه نه روتین هفتگی و ماهانه!
قدم دهم: ورزش، خواب و تغذیه؛ مثلث طلایی زندگی
واقعیت اینه که همه کارها، به تکنیکهای یادگیری و برنامه ریزی برای درس خوندن مربوط نمیشه. شما حوصله یادگیری ندارین و این موضوع ممکنه به عدم تعادل هورمونی، کاهش ویتامینهای ضروری و حتی کمخوابی مربوط بشه.
تو روتین روزانهتون چند تمرین ورزشی قرار بدین و برنامه خوابتون رو تنظیم کنین. فستفودها با توجه به داشتن نیترات، برای بدن به ویژه کبد، ضرر بسیار زیادی دارن و سیستم هورمونی رو بهم میریزن. استفاده از غذاهای حاوی فیبر و ویتامین برای عملکرد مغز خیلی مناسب هستن.
قدم یازدهم: تنوع مطالعاتی داشته باشین
تو برنامه ریزی درسی روزانهتون، باید تنوع ایجاد کنین. اکثر دانشآموزا یه روز رو صرفاً به مطالعه یه درس اختصاص میدن و این کار کاملاً اشتباهه! موضوع اینه که حتماً باید تو هر روز چند درس متنوع گذاشته بشه تا از فرسودگی درسی جلوگیری کنین. حالا برای اینکه به صورت اصولی زمان مرور درسهاتون رو مشخص کنین، میتونین از مشاوران تحصیلی پرش هم کمک بگیرین.
قدم دوازدهم: تعادل مطالعاتی رو رعایت کنین
تراکم درسها و تناسب بین اونها رو رعایت کنین. اگه به شیمی علاقهمند هستین، دلیل مناسبی نیست که هر روز بخش زیادی از زمان مطالعهتون رو به درس شیمی اختصاص بدین! برای رسیدن به نتیجه خوب باید همه درسها رو با توجه به ارزش و ضریبشون تو برنامهریزیتون بگنجونین.
قدم سیزدهم: با انعطاف پذیری کارهاتون رو شروع کنین
حالا که اولویتبندی کارهاتون رو مشخص کردین، بهتره شروع به اجرای اون کنین. البته برنامه شما باید انعطاف پذیر باشه. هدف از ایجاد یه روال روزانه اینه که مفیدترین ساعات روزانه خودتون رو برای کارهای چالشبرانگیز و کمبازدهترین ساعاتتون رو برای کارهای ساده به کار بگیرین. اما زندگی قابل پیش بینی نیست، پس بهتره زمان خالی رو برای همچین حوادثی در نظر بگیرین.
قدم چهاردهم: از ابزار مناسب برای اجرای برنامه استفاده کنید
ابزار مناسب برای برنامهریزی و مطالعه همیشه یه دغدغه اصلی برای دانشآموزا بوده و نیازه که بهش رسیدگی بشه.
منظور از ابزار مناسب اینه که کتاب درسی، جزوهها، لوازمالتحریر، کتابهای کمک درسی، … و هر چیزی که بهش نیاز دارین، کنارتون باشه و دسترسی راحتی به اونها داشته باشین.
قدم پانزدهم: ارتقاء برنامه درسی بعد از تحلیل آزمون
ارزیابی تو حوزه تحصیلی همیشه از راه پرسش و آزمون اتفاق میفته. نتیجههایی که از آزمونها به دست میارین، نتیجه مطالعاتتون رو به شما گزارش میده. اگه این نتیجهها باب میل شما نیست یعنی روش اشتباهی رو برای مطالعه انتخاب کردین. پس باید تغییراتی رو تو شیوه برنامهریزی تحصیلی خودتون ایجاد کنین تا نتیجه بهبود پیدا کنه.
“البته باید بگیم که تو یکی از بخشهای دفتر برنامهریزی پرش، قسمتی وجود داره که شما میتونین بعداز آزمون و تحلیل آزمون، نکاتی رو که برای ارتقاء برنامه درسیتون لازمه، وارد کنین”
جدول برنامه ریزی درسی pdf
گروه آموزشی پرش، رو در قالب فایل PDF طراحی و تهیه کرده تا دانشآموزا تو تمامی مقاطع تحصیلی بتونن با کمک گرفتن از برنامه ریزی درسی روزانه، به موفقیت تحصیلی برسن. برای دانلود پلنر برنامه ریزی درسی پرش میتونین از لینک زیر استفاده کنین:
معروفترین روشهای برنامه ریزی درسی
حالا که با مراحل برنامه ریزی درسی به به طور قدم به قدم آشنا شدین، نوبت اون رسیده که معروفترین روشهای برنامه ریزی درسی رو هم بشناسین. میتونیم بگیم به تعداد تمام آدمهای دنیا، روش برای برنامهریزی تحصیلی وجود داره! جالبتر اینه که هرکدوم از این روشها میتونن در نوع خودشون بهترین و اثربخشترین باشن.
اما اگه ذهنیتی برای درست کردن برنامه هفتگی ندارین، میتونین از معروفترین روشهای برنامه ریزی درسی که تو تمام دنیا رواج دارن، استفاده کنین. توجه داشته باشین که برنامه درسی هر فرد با فرد دیگهای متفاوته و شما باید طبق شخصیت و قدرت یادگیریتون، یه برنامه درسی کامل رو برای خودتون طراحی و اجرا کنین.
روش اول: برنامه ریزی درسی به روش نویل مدورا
روش برنامهریزی نویل مدورا یکی از سادهترین و درعینحال کاربردیترین روشهای برنامهریزی درسیه که بیشتر روی دید کوتاهمدت تمرکز داره. ۴ گام اساسی برای برنامهریزی نویل مدورا باید برداشته بشه که به ترتیب عبارتند از:
- مشخص کردن تمام کارهای یه روز
- اولویتبندی کارها و مکتوب کردن اونها بر اساس اولویت
- تغییر ترتیب اولویتها در صورت نیاز زمان شروع روز
- انجام کارهای مشخصشده تا پایان روز
حتماً الان فکر میکنین این کار رو که همه بلد بودیم! درسته که این روش تا حدودی تو ذهن همه ما جاافتاده، ولی این مهمه که بتونیم اون رو به سرانجام برسونیم. دقت کنین که برای پایبند بودن به روش برنامهریزی درسی نویل مدورا باید همه چیز رو دقیق بنویسین. مطمئن باشین که نوشتن برنامهها و تنظیم اولویت بین اونها به تمرکز ذهنتون کمک زیادی میکنه.
روش دوم: برنامه ریزی به روش بولت ژورنال
بولت ژورنال که این روزا هم خیلی موردتوجه قرار گرفته، به شما کمک میکنه تا حواسپرتیهای خودتون رو به حداقل برسونین. بولت ژورنالها قالبهایی هستن که همه کارهای روزانه، ماهانه، یادداشتها، هدفهای بلندمدت و مواردی از این قبیل رو با تمام جزئیات و بهصورت کاملاً شخصیسازیشده در اون وارد میکنین.
مزیت برنامهریزی بولت ژورنال اینه که غیر از برنامه ریزیدرسی میتونین برنامهها و عادتهای دیگهتون رو هم تو اون وارد کنین. دقیقا دفتر برنامهریزی پرش، نوع ارتقاء داده شده سبک بولت ژورنال برای درس خوندنه که میتونین از اون برای منظم و اصولی درس خوندن استفاده کنین.
روش سوم: برنامه ریزی به روش GTD
مثل روش نویل مدورا برای برنامهریزی به روش GTD هم باید چند قانون اساسی رو انجام بدین:
اولین قدم مشخص کردن هدفه. قبل از برنامه ریزی برای هر کاری باید اول از خودتون سؤال بپرسین که چرا میخواین این کار رو انجام بدین. با مشخص شدن هدف، خودبهخود راههای رسیدن به هدف هم مشخص و تنظیم میشه.
تو قدم بعدی باید شفافسازی کنین: وقتی اهدافتون رو مشخص کردین باید به اونها اولویت بدین. اگه تعداد اهدافی که مشخص کردین زیاد باشه، برای اولویتبندی کردن اونها سردرگم میشین. اما هیچ اشکالی نداره؛ لیست اهدافتون رو با پرسیدن یه سؤال، کمی کوتاهتر کنین: اینکه “آیا این هدف قابلاجراست؟ “
اگه جواب مثبت باشه که باید هدفتون رو به یکی از جایگاههای لیست اولویتبندی منتقل کنین. مثلاً اگر هر روز حدود 4 ساعت درس میخونین ولی یکی از اهدافتون رو برای هفته آینده 40 ساعت درسخوندن در نظر گرفتین، باید با خودتون روراست باشین و بدونین که این کار تو زمان کوتاه قابلاجرا نیست؛ پس اهداف عملی رو تو لیست خودتون وارد کنین، نه اهداف ایدهآلگرایانه رو.
تو قدم بعدی باید راههای رسیدن به هدفتون رو بهصورت دقیق مشخص کنین. یکی از قانونهایی که تو روش GTD تعریف شده اینه که اگه کاری کمتر از 2 دقیقه زمان لازم داره، انجامش رو به بعد موکول نکنین. همین کارهای کوچیک تو پایان هر روز و هفته، ذره ذره کنار هم قرار میگیرن تا شما رو به هدفتون نزدیکتر کنن.
بعد از گذشت مدتی از برنامه ریزی درسی به این روش، باید از بازخورد کارتون گزارش بگیرین. با این کار متوجه میشین که برنامهریزی کردنتون با این روش نتیجهبخش بوده یا نه؛ حالا باید این چرخه رو تکرار کنین و اولویتهای بعدیتون رو بررسی کنین.
مزایای برنامهریزی درسی تو یک نگاه
برنامه ریزی برای درس خوندن تو هر مرحله از زندگی لازمه. به ویژه برای شما دانشآموزا که با هزاران نکته درسی و فرمولهای پیچیده دست و پنجه نرم میکنین. یادگیری همه این مطالب به برنامهریزی نیاز داره. البته قرار نیست همه زمان خودتون رو صرف درس خوندن کنین، بلکه با استفاده از بهترین برنامه درسی یاد میگیرین که بین درس خوندن و تفریح، تعادل ایجاد کنین.
تو ادامه مقاله بیشتر با مزایای برنامهریزی درسی آشنا میشین:
- مهمترین مزیت برنامهریزی درسی روزانه اینه که از اتلاف وقت جلوگیری میکنه. توجه کنین که برای جلوگیری از اتلاف زمان، استفاده از تکنیک پومودورو هم خیلی کارسازه؛
- برنامه ریزی برای درس خوندن به شما کمک میکنه تا دید واضحتری نسبت به مسیر پیش روی خودتون داشته باشین. این موضوع سردرگمی شما رو کاهش میده؛
- اهداف بزرگ بدون برنامهریزی غیرقابل دسترس به نظر میرسن. اما به محض اینکه مسیر خودتون رو مشخص میکنین، اهداف بزرگ به مقصدهای کوچیکتر تبدیل میشن؛
- به یه روتین روزانه میرسین که به ذهن شما نظم بیشتری میده و در نهایت تمرکزتون رو بالا میبره.
ویژگیهای برنامه ریزی درسی صحیح
- قابلیت اجرا کردن داشته باشه:
اگه تا حالا روزانه 3 ساعت مطالعه داشتین ولی برنامهتون رو با روزی 8 ساعت درس خوندن شروع کردین، یعنی یه برنامه خیالی چیدین! - برنامه باید دقیق و مشخص باشه:
مثلاً این که بگین شنبه حتماً ریاضی میخونم، برنامهریزی دقیقی نیست! در عوض باید اینطوری مشخص کنین: شنبه از ساعت 15 تا 17 مبحث مثلثات رو میخونم و بعد از اون یه ساعت تمرین حل میکنم. - اهداف بلندمدت و کوتاهمدتتون مشخص باشه:
بهترین برنامهریزیها با دو دید بلندمدت و کوتاهمدت تعیین میشن. با یه برنامهریزی تحصیلی اصولی، هم از کارهای امروزتون به طور دقیق مطلع هستین و هم پیشبینی میکنین که مثلاً بعد از یه ماه یا یه سال به کجا میرسین. - شخصیسازیشده طراحی بشه:
برنامه باید برای هر نفر بهصورت شخصیسازیشده طراحی بشه. خریدن یه برنامه درسی آماده و پیروی کردن از یه قالب کلی، کار منطقی نیست! قطعاً سطح یادگیری، میزان قدرت حافظه، نقاط قوت و ضعف شما تو درس خوندن با دیگران متفاوته؛ پس مطمئن باشین که با یه برنامه ریزی درسی روزانه یکسان و همگانی، به نتیجه دلخواهتون نمیرسین! - از دفتر برنامهریزی استفاده بشه:
دفتر یا جدول برنامه ریزی درسی میتونه گزینه خوبی برای مکتوب کردن برنامهها باشه؛ دفتر برنامهریزی پرش به گونهای طراحی شده تا دانشآموزا بتونن تمام اهداف، برنامههای درسی و یا حتی غیر درسی، زمانهای استراحت و… رو داخل اون مکتوب کنن.
برای فعالیتهای غیردرسی هم، زمانی رو در نظر بگیرین. درسته که درس خوندن تو زندگی و آینده همه ما تأثیرگذاره، ولی همه ما به تفریح و سرگرمی هم نیاز داریم.
چگونه به برنامهریزی درسی خود پایبند باشیم؟
تا این بخش از مقاله با مراحل و روشهای برنامهریزی درسی آشنا شدین، ولی نباید فراموش کنین مهمترین اصل اثربخش بودن یه برنامه، پایبند بودن به اونه. اگه درس خوندن رو به یه ساختمون تشبیه کنیم، برنامهریزی کردن، پایههای این ساختمونه. برای تکمیل شدن این ساختمون، لازمه که آجرها وارد عمل بشن تا ذره ذره دیوارها ساخته بشه.
هر چقدر هم این فرآیند کند پیش بره، آخر کار ،دیوارها اصولی ساخته میشن. آجرهایی که این دیوار رو میسازه، پایبندی دانشآموز به برنامه ریزیه. برای این که بتونیم به برنامه درسی خودمون پایبند بمونیم باید دو مرحله مهم رو اجرا کنیم:
- پیدا کردن راهحل برای اجرا و تعهد به برنامه درسی
- پیدا کردن دلیل عدم اجرای برنامهریزی
1.راهحل برای اجرا و تعهد به برنامه درسی
یکی از روشهای پایبند موندن به برنامه ریزی درسی، ارائه راه حلیهایی برای اجرا و تعهد به برنامهاس که قبلتر بهشون اشاره کردیم. راه حلهایی که در ادامه بهشون اشاره شده هم به شما کمک میکنه از پس برنامهریزیهای خودتون برای درس خوندن بربیاید:
از درسهای آسون شروع کنین
برای این که از درس خوندن زده نشین، بهتره که با درسهای آسون یا درسهای محبوبتون برنامه رو شروع کنین. از قدیم گفتن سنگ بزرگ نشونه نزدنه! پس قدمهای اول رو کوچیک بردارین، ولی مطمئن بشین که وسط راه جا نمیزنین.
یه روند همیشگی ولی هدفمند ایجاد کنین
برای ایجاد هر نوع از تغییر باید کمکم وارد عمل بشین. همونطوری که لاکپشت تونست تو مسابقه خرگوش رو پشت سر بذاره، شما هم اگه آهسته و پیوسته زمان مطالعهتون رو افزایش بدین، قطعاً به نتیجه میرسین. تکنیکهای افزایش ساعت مطالعه رو آموزش ببینین تا بتونین به نتیجه بهتری برسین.
نتایج رو پس از مدتی بررسی کنین
برای ارزیابی روشی که در پیش گرفتین، باید بعد از گذشت مدتی، نتایج حاصل از برنامه ریزی درسی رو چک کنین. شاید لازم باشه برای رسیدن به نتیجه بهتر تغییرات کوچیکی تو روند درس خوندنتون ایجاد کنین.
خودتون رو با دیگران مقایسه نکنین
اگه همکلاسی شما روزی 8 ساعت درس میخونه، دلیل برتری اون نسبت به شما نمیشه. میزان استعداد تو یادگیری، قدرت حافظه و … بین شما دو نفر کاملاً متفاوته؛ پس قطعاً به برنامههای متفاوتی هم احتیاج دارین. مقایسه کردن به جز ازبینبردن انگیزه و روحیهتون، هیچ اثر دیگهای نداره!
برای خودتون پاداش یا جریمه تعریف کنین
برای بهتر مطالعه کردن درسهای خستهکننده، یه جایزه جذاب برای خودتون تعیین کنین. این جایزه میتونه یه پیتزای خوشمزه باشه یا چند ساعت فیلم دیدن. البته بهجای جایزه میتونین از سیستم برعکس، یعنی جریمه هم استفاده کنین.
2.عوامل موثر در عدم اجرای برنامه ریزی درسی
یکی دیگه از راههای پایبند موندن به برنامه ریزی درسی، پیدا کردن دلایلیه که باعث عدم اجرای برنامه ریزی درسی میشه. این دلایل میتونه موارد زیر باشه:
گاها برنامه رو جدی نمیگیریم
احتمالاً تا الان چندین بار برنامههای مختلف نوشتین و تو ذهنتون با خودتون عهد بستین که این بار به بهترین شکل به برنامه درسیتون عمل میکنین؛ اما باز هم همون آش و همون کاسه! باید بدونین که تو عمل به برنامهریزی درسی “تعهد” اهمیت خیلی زیادی داره و این نصفه و نیمه کار کردن با نداشتن تعهد هیچ فرقی نداره!
وسوسههای همیشگی
همیشه وسوسههایی وجود دارن؛ مثلاً وقتی به خودتون میگین که امشب زود بخوابم، وسوسه دیدن فیلم یا چک کردن فضای مجازی، شما رو به سمت خودش میکشه! این نوع از وسوسهها همیشه هستن، ولی چیزی که اهمیت داره واکنش ما به اونهاست. اگه این وسوسهها رو کنترل نکنین یعنی روی کارهای خودتون کنترل کافی ندارین.
بهانههای همیشگی
وقتی کارهایی که باید انجام بدیم، سخت میشن یا عامل وسوسهزایی سر راهمون قرار میگیره، ذهن شروع به دلیلتراشی و توجیه کردن میکنه. مغز ما، تو این کار، یعنی دلیلتراشی، عملکرد فوقالعاده خوبی داره.
حتما جملاتی مثل«یه بار که هزار بار نمیشه»، «این یه موقعیت استثنا هست و میتونم از برنامهام تخطی کنم»، «اشکالی نداره، از فردا دوباره شروع میکنم». همگی این جملهها تو ظاهر، عقلانی و منطقی به نظر میرسن، ولی در باطن، برنامه ریزیهای ما رو مختل میکنن.
در نهایت ناامیدی
ممکنه تو موقعیتهای مختلفی کار رو خراب کنیم و نتونیم اونطور که باید و شاید، طبق ایدهآلها و انتظاراتمون رفتار کنیم. تو چنین شرایطی ممکنه از خودمون دلسرد شیم و نسبت به تواناییهای خودمون تردید کنیم؛ موضوع اینه که ما باید همیشه به جنگیدن ادامه بدیم، چون این قبیل اتفاقها برای هر کسی رخ میده. کافیه که از جا بلند شین و دوباره ادامه بدین.
فراموشی اهمیت برنامه
اول راه اجرای یه برنامه، هدف یادمونه و با انگیزه ادامه میدیم؛ ولی بعد از مدتی با کمرنگ شدن هدف و فراموش کردن اون، اهمیت و ارزش برنامهریزی هم از بین میره. اگه ما اهمیت هدف رو فراموش کنیم یا اگه هدف، واقعاً برای ما مهم نباشه، نمیتونیم تو پیش بردن برنامه و رسیدن به اون موفق عمل کنیم.
نکات طراحی برنامه ریزی درسی منحصر به فرد
تا این بخش از مقاله بارهاوبارها به اهمیت داشتن یه برنامه ریزی درسی منحصر به فرد و مطابق با شرایط هر دانشآموز اشاره کردیم. نوبت اون رسیده تا نکاتی رو هم برای طراحی این برنامه براتون شرح بدیم تا بهترین برنامه ریزی درسی رو مطابق با شرایط منحصر به خودتون داشته باشین. این نکات عبارتند از:
خودشناسی در برنامه ریزی درسی
قبلا هم به این موضوع اشاره کردیم زمانی که میخواین گام اول رو با شروع سال تحصیلی بردارین؛ اول باید یه برنامه ریزی درسی اصولی و مطابق با شرایطتون برای کل سال بنویسین که «برای اینکار دفتر برنامهریزی پرش توصیه میشه».
این برنامه باید با توجه به علایق، استعدادها، نقاط قوت و ضعف شما تدوین بشه. برای این کار باید به خودشناسی برسین. برای خودشناسی ببینین نقاط ضعفتون چیه؟ با چه سبکی بیشتر یاد میگیرین؟ برای رسیدن به یه درک کلی از سبک مطالعاتی و نحوه یادگیری خودتون، بهتره با دانش آموزای دیگه با هر سطحی، تعامل داشته باشین.
با دانش آموزای تیزهوش، ضعیف، قوی، دارای معلولیت جسمی یا ذهنی یا با دانش آموزایی که فاقد انگیزه هستن. این به شما کمک میکنه خودتون و تواناییهایی که دارین رو بیشتر بشناسین تا بتونین برای اون برنامهریزی کنین.
با شناخت و درک درست تواناییهای خودتون میتونین برنامهریزی متناسب با ویژگیهای شخصیتون داشته باشین. این مسئله از مهمترین موضوعات حوزه برنامهریزی درسیه؛ رعایت این نکته، باعث میشه که دانشآموزا به اجرای برنامههای خودشون بیشتر پایبند باشن.
با دیدن ویدیو زیر میتونین متوجه بشین که به چه مسائلی برای طراحی برنامه ریزی درسی منحصر به خودتون باید توجه کنین و بهتر با درونتون آشنا بشین تا بهتر درس بخونین!👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻
بررسی توان مطالعه و تست
میدونیم که مهمترین نکته در برنامه ریزی درسی، اینه که تست زدن درسی رو که مطالعه کردین، بالافاصله شروع کنین! این کار تو تثبیت مطالبی که خوندین نقش خیلی مهمی داره. با این حال لازمه سطح و توان خودتون رو هم تو مطالعه و تست زنی در نظر بگیرین.
با دیدن ویدیو زیر خیلی بهتر با میزان توان ساعات مطالعه و تعداد تستهای مورد نیازتون آشنا میشین.👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻
واقعبین باشین!
پتانسیل و سبک مطالعاتی تمام افراد یکسان نیست و برای رسیدن به این سطح، به تلاش زیادی نیاز دارین. یکی از اشتباهاتی که اکثر دانشآموزا تو برنامهریزی روزانه درسی مرتکب میشن اینه که پتانسیل و ظرفیتهای خودشون رو در نظر نمیگیرن.
دانشآموزا باید بدونن برای رسیدن به موفقیت باید تواناییهای خودشون رو در نظر بگیرن. توقعات زیاد بدون در نظر گرفتن ویژگیهای فردی، نهتنها باعث موفقیت نمیشه؛ بلکه، باعث ایجاد حس شکست و ناامیدی هم میشه.
اگر مریم به طور میانگین روزانه 4 ساعت درس میخونه، رسیدن به 10 ساعت مطالعه روزانه به طور آنی، خیلی سخته. حتی در صورتی که به این مرحله برسه، توان و انرژی خیلی زیادی رو از دست میده که برنامهریزی روزهای آینده رو تحت تاثیر قرار میده. بهترین کار اینه که به طور تدریجی میزان مطالعه خودتون رو افزایش بدین و همینطور حتما به سوالای زیر پاسخ بدین تا بتونین شناخت بهتری از خودتون برای طراحی برنامه درسی داشته باشین:
- تا حالا بالای 8 ساعت درس خوندین؟
- چه ساعتهایی از روز بهترین بازدهی رو دارین؟
- آیا تمرکزتون تو طول ساعت مطالعاتی بالا، تغییر میکنه؟
- بعد از چند دقیقه مطالعه به استراحت نیاز پیدا میکنین؟
با پاسخ دادن به این سوالا بعضی از ابهاماتی که پیش از طراحی برنامه درسی ممکن بود براتون پیش بیاد حل میشه؛ اما اگه باز اهم ابهامی تو چیدمان درسها و برنامهریزی تحصیلی داشتین، میتونین از مشاوران تحصیلی پرش کمک بگیرین.
اگه تو درس خوندن مشکل داری و یا دنبال یه برنامه ریزی خوب برای درس خوندنی، مشاورین ما بهترین راهکار رو برای تو دارن
برای دریافت یک جلسه مشاوره رایگان، شماره همراه خودتون رو وارد کنید
نقش تعامل رو جدی بگیرین
بین دانش آموزا هستن افرادی که مثل خیلیهای دیگه برای مطالعه و یادگیری، به مکان ساکت و کتابخونه نیاز ندارن و بالعکس زمانی که تو جمع یا گروه قرار میگیرن بیشتر مباحث درسی رو متوجه میشن.
بدون شک تعامل باعث افزایش یادگیری دانشآموزا میشه. تو چنین حالتی دانشآموزا این فرصت رو دارن که اشکالات و نقاط ضعفشون رو تو تعاملات گروهی به شکل بهتری برطرف کنن.
تو هر مکانی درس نخونین!
مکان مورد نظرتون رو برای درس خوندن پیدا کنین. موقع درس خوندن کوچیکترین بهونهها هم میتونن حواس ما رو پرت کنن! مطالعه تو یه مکان مناسب باعث افزایش تمرکز دانشآموزا میشه.
سعی کنین تو یه فضای آروم درس بخونین. مطالعه تو یه محیط مناسب یه گام مهم تو پیشرفت تحصیلی دانشآموزاست. به هیچ عنوان تختخواب و روبهروی تلویزیون، مکان مناسبی برای درس خوندن نیستن. محلی روبرای مطالعه انتخاب کنین که از نظر نور و دما، مناسب باشه. درس خوندن تو یه اتاق تاریک باعث میشه تمرکز و انرژی شما کاهش پیدا کنه.
برای این که تمرکزتون رو به طور کامل معطوف مطالعه و تکالیفتون کنین، بهتره که یه موقعیت مکانی ثابت رو برای خودتون تعیین کنین؛ پس انتخاب یه موقعیت مکانی برای درس خوندن به انتخاب خودتون بستگی داره، ولی باید شرایط و ویژگیهای بالا رو داشته باشه.
خودکنترلی در برنامه درسی
آخرین نکته، خود کنترلی در برنامه درسیه. ممکنه فردی علاوه بر داشتن برنامه خوب درسی، توان اجرا کردن اون رو بدون استاد یا پشتیبان نداشته باشه. به عبارت دیگه این فرد خود کنترلی نداره. برای داشتن خود کنترلی، اول باید هدف خودتون رو مشخص کنین.
تو این ویدیو به شما آموزش میدیم که چطور احساسات و زمان خودتون رو برای انجام برنامه درسی مدیریت کنین.👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻
تاثیر مرور کردن تو برنامهریزی
فراموش کردن یکی از خطرناکترین اتفاقاتیه که ممکنه برای آموختههای شما بیفته. مسلما شما دوست ندارین اطلاعاتی که برای یادگیری اونها زحمت زیادی کشیدین رو به راحتی از دست بدین. به همین دلیل مرور درسی و جمع بندی رو باید توی نحوه برنامه ریزی درسی خودتون بگنجونین.
اما این مرور باید طبق قاعده و برنامه باشه. مرور درسی راهکارهای جالبی داره که میتونین با انجام اونها نتیجه بهتری از مطالعه درسی خودتون بگیرین:
- یک، هفت، سی
- مطالعه چند حسی
- آموزش دادن
- استفاده از نمودار
- برقراری ارتباط
- بیست و چهار یا چهل و هشت
- بازگشت به عقب
- افزایش جذابیت مطلب
چه زمانی برای مرور درسی مناسبه؟
مناسبترین زمان برای مرور مطالب درسی، شبها قبل از خواب و روزها بعد از بیدار شدنه. چون تو این زمانها، ذهن عملکرد خوبی برای یادگیری نداره و بیشتر به طبقه بندی مطالب آموخته شده توسط شما میپردازه. همینطور زمانی که هشیاری خوبی ندارین و خواب آلوده هستین به مرور و جمع بندی نپردازین! چون علاوه بر اینکه چیزی یاد نمیگیرین، مطالبی رو هم که خوندین فراموش میکنین یا با مطالب دیگه اشتباه میگیرین!
بهترین برنامه ریزی درسی برای کنکور
از اونجایی که کنکور به یکی از اصلیترین چالشهای دانشآموزا تبدیل شده، برنامهریزی کردن برای اون نیازمند دقت زیادیه. برنامه ریزی درسی برای کنکور باید طوری طراحی بشه که بتونه همه دروس رو به طور کامل و جامع پوشش بده و درعینحال قابلاجرا هم باشه. البته برنامهریزی برای پشتکنکوریها با سایر دانشآموزایی که باید تو کلاسهای مدرسه حضور داشته باشن، تفاوت داره. این گروه از داوطلبها بهخاطر زمان بیشتر و فاصله زیادی که از دوران تحصیلشون داشتن، باید روش دیگهای رو برای مطالعه و تست زدن در پیش بگیرن.
استفاده از کتابهای کمک آموزشی، تست زدن، شبیهسازی آزمون، پیدا کردن مؤثرترین راههای مطالعه، مرور درسی و تداوم درس خوندن مطابق با برنامه، از جمله ویژگیهاییه که باید برای برنامهریزی کنکور، مدنظر داشته باشین.
علاوهبر کتابها، دیویدیهایی که شامل فیلمهای آموزشی هستن، میتونن تو یادگیری درسها به شما کمک زیادی بکنن. بستههای پرش که مطابق با هر پایه و رشته تحصیلی طراحی شدن، با کمترین هزینه، بهترین و باکیفیتترین سطح از آموزش رو برای شما فراهم کردن.
کافیه یکی از دیویدیهای آموزشی پرش رو پخش کنین و در کنار اون کتاب درسی و کمک درسیتون رو هم در دست داشته باشین. قدم به قدم با آموزش اساتید پرش پیش برین تا همه مباحث رو پوشش بدین. برای مرور کردن هم فقط باید کنترل رو بردارین و ویدیو رو کمی عقبتر ببرین؛ به همین سادگی! پرش از دوران مهد کودک تا کنکور، همراه شماست.
اصولیترین روش برنامه ریزی درسی برای موفقیت تحصیلی
حتماً بین دوستان و آشناهاتون کسایی رو دیدین که با صرف زمان و هزینه زیاد، هنوز نتونستن به نمره، رتبه یا معدل دلخواهشون برسن. یکی از مشکلات نداشتن برنامه ریزی درسی همینه که هرچقدر هم بدویین، باز هم انگار در جا میزنین!
پس اصولیترین روش برنامهریزی درسی رو در پیش بگیرین و از همون اول راه، همه چیز رو طوری بچینین که به هدفتون نزدیکتر بشین. به همین دلیل سعی کردیم که به ارائه مطالبی تو این مقاله بپردازیم که شما با خوندن اونها، با اصولیترین روشهای برنامه ریزی درسی به صورت تخصصی آشنا بشین. حالا فرصت اون رسیده تا برای خودتون بهترین برنامه درسی رو طراحی و بعد اجرا کنین.
نگاهی متفاوت به برنامه ریزی درسی با پرش
برای اینکه بتونین به درستی برنامه ریزی تحصیلی رو درک و اجرا کنین اول باید باید معنای دقیق اون رو بدونین و با نگاهی متفاوت، برنامه ریزی درسی متناسب با شرایط خودتون رو طراحی کنین. سعی کردیم تا این بخش از مقاله بهتون بگیم که برنامه ریزی درسی، انجام کارها به صورت دقیق و منظم برای رسیدن به اهدافه.
این برنامه باعث میشه که شخص با توجه به اون قدم برداره و زمان خودش رو مدیریت کنه. اما توجه کنین همه دانشآموزا شرایط و تواناییهای یکسانی ندارن و باید بر اساس المانهای متعددی برای خودشون برنامهریزی کنن.
به طور کلی برنامهریزی درسی روزانه باعث ایجاد نظم تو انجام کارها میشه و در صورتی که دانشآموزا به برنامهریزی تحصیلی خودشون پایبند باشن، میتونن به موفقیت تحصیلی برسن. به ویژه تو مقطع متوسطه برنامه ریزی درسی میتونه جایگاه تاثیرگذاری داشته باشه. برای اینکه یاد بگیرین تو این مقطع به طور خاص باید چطور برنامه ریزی کنین، توصیه میکنیم به مقاله «» مراجعه کنین.
البته اینو هم یادتون نره که مشاورین پرش با نگاهی متفاوت و تخصصی به برنامه ریزی درسی، برنامهای مطابق با شرایط هر دانشآموز رو ارائه میکنن. «دانشآموزا میتونن به خوبی با استفاده از دفتر برنامهریزی پرش، همه زمانهای درس خوندن، استراحت، تحلیل آزمون، زمانهای مرور درسها و… رو ثبت کنن تا یه برنامه درسی اصولی داشته باشن».
ثبت این موضوعات به دانشآموزا کمک میکنه که با چارچوب مشخصی درس بخونن و تو مسیر رسیدن به موفقیت هدفمند باشن. به طور کلی، تنظیم یه برنامه مشخص و دقیق به دانشآموزا این امکان رو میده که طبق یه ساختار منظم درس بخونن.
اگر به دنبال دفتر برنامهریزی پرش هستین یا تو برنامهریزی کردن برای درس خوندن دچار مشکل شدین و سوالی براتون پیش اومده، میتونین تو قسمت نظرات، سوالای خودتون رو از ما بپرسین! یا با وارد کمطالعه بخش مهمی از موفقیت تحصیلی است اما بسیاری از افراد به دنبال مشاوره تحصیلی کنکور می روند.
اما گاهی اوقات سخت است که وقت کافی برای مطالعه پیدا کنید.
برنامه ریزی درسی برای درس خواندن می تواند به شما کمک کند تا به اهداف تحصیلی خود برسید. یک برنامه ریزی درسی خوب باید شامل موارد زیر باشد:
- اهداف واضح و قابل اندازه گیری: اولین قدم در برنامه ریزی درسی، تعیین اهداف واضح و قابل اندازه گیری است. به عنوان مثال، هدف شما ممکن است این باشد که نمره ۱۸ از ۲۰ در آزمون ریاضی بعدی خود بگیرید.
- زمانبندی مشخص: پس از تعیین اهداف خود، باید یک زمانبندی مشخص برای رسیدن به آنها تعیین کنید. این زمانبندی باید انعطاف پذیر باشد تا بتوانید تغییرات لازم را در صورت نیاز ایجاد کنید.
- تقسیم وظایف بزرگ به وظایف کوچکتر: وظایف بزرگ می توانند دلهره آور و غیرقابل دستیابی به نظر برسند. برای مقابله با این مشکل، می توانید آنها را به وظایف کوچکتر و قابل مدیریت تر تقسیم کنید. این به شما کمک می کند تا احساس پیشرفت کنید و انگیزه خود را حفظ کنید.
- فضای مطالعه مناسب: داشتن یک فضای مطالعه مناسب برای درس خواندن مهم است. این فضا باید ساکت، راحت و بدون حواس پرتی باشد.
- مدیریت زمان: مدیریت زمان یک مهارت مهم برای موفقیت تحصیلی است. یاد بگیرید که چگونه زمان خود را به طور موثر مدیریت کنید تا بتوانید برای مطالعه، انجام تکالیف و استراحت کافی داشته باشید().
نکات حیاتی برنامه ریزی درسی موفق
در اینجا چند نکته اضافی برای برنامه ریزی درسی برای درس خواندن آورده شده است:
- با برنامه ریزی درسی خود انعطاف پذیر باشید. برنامه های درسی همیشه طبق برنامه پیش نمی روند. اگر متوجه شدید که نمی توانید به برنامه خود پایبند باشید، تغییرات لازم را ایجاد کنید.
- از تکنیک های مطالعه موثر استفاده کنید. تکنیک های مطالعه مختلفی وجود دارد که می تواند به شما در یادگیری بهتر کمک کند. آزمایش کنید تا ببینید کدام تکنیک ها برای شما بهتر کار می کنند.
- از منابع آموزشی مختلف استفاده کنید. منابع آموزشی مختلفی در دسترس است که می تواند به شما در یادگیری کمک کند. از کتاب ها، مقالات، وب سایت ها و سایر منابع استفاده کنید تا درک خود را از مطالب تقویت کنید.
- از کمک بگیرید. اگر به کمک نیاز دارید، از معلمان، والدین یا همکلاسی های خود کمک بگیرید. آنها می توانند به شما در درک مطالب، ایجاد برنامه درسی و مدیریت زمان کمک کنند.
با پیروی از این نکات، می توانید یک برنامه ریزی درسی موثر برای درس خواندن ایجاد کنید که به شما کمک کند تا به اهداف تحصیلی خود برسید.
استعدادیابی تحصیل برای اولین اولین بار در ایران
اول استعداد خودتو شناسایی کن بعد با انگیزه ادامه بدهید.
مرکز مشاوره ستاره ایرانیان برای اولین بار با کمک آزمون ها نوین و دستگاه های نوین استعداد و قابلیت های مغزی شما شناسایی کرده و می توانید با چشمی باز به راه خود ادامه دهید. برای آگاهی بیشتر می توانید را مشاهده کنید.
یک راه مطمئن برای موفقیت در تحصیل، داشتن یک برنامه ریزی درسی منسجم است.
یک برنامه درسی مناسب می تواند ضامن موفقیت باشد، حتی اگر بسیاری از آنچه ما فکر می کنیم دشوار باشد.
نه تنها باید اولویت دروس را برنامه ریزی کنید، بلکه باید به طرز صریح عمل کنید که شما مسئولیت های دیگر خود را نسبت به خانواده و دوستان خود نادیده نگیرید.
و نیازی نیست که سرگرمی خود را به همین ترتیب ترک کنید.
در نهایت، با اندکی تفکر و کمی فعالیت بیشتر، شما برای انجام یک برنامه درسی مناسب و دستیابی به اهداف آموزشی خود دچار مشکل نخواهید شد.
همراه با این مقاله گام به گام به نحوه برنامه ریزی و یادگیری با انرژی و زمان مناسب برای دستیابی به تمام اهداف مطالعه خود بپردازید.
چگونه برنامه ریزی یک دوره؛ راهنمایی برای خواندن بهتر