تجارت نفت از اروپا بیرون می رود
هاب آمستردام-روتردام-آنتورپ به تقاطع مهمی برای تجارت نفت و فرآورده های نفتی تبدیل شده اما تحریم های اروپایی علیه نفت روسیه، مسیرهای تجارت نفت را تغییر داده و احتمالا باعث می شود این هاب در بلندمدت، اهمیت کمتری پیدا کند.
به گزارش نازک نارنجی، نفت بزرگترین کالای جهان است و ارزش بازار نفت جهان در سال ۲۰۲۲، به ۲.۷ تریلیون دلار است. این تجارت توسط نهادهای دولتی و خصوصی تسهیل می شود و همه نوع معامله گری در آن حضور دارند. تولیدکنندگان بزرگ نفت از جمله آمریکا، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، روسیه و عراق، نفت به مصرف کنندگانی مانند اتحادیه اروپا تحویل می دهند و بخش بزرگی از این نفت، از هاب تجارت آمستردام-روتردام-آنتورپ عبور می کند.
این هاب به شبکه ای از بنادر متصل بوده و یک دروازه انرژی به سوی اروپا بوده و به مدت چندین دهه، یک بازیگر مهم در بازارهای نفت بین المللی بوده است. از آنجا که هاب آمستردام-روتردام-آنتورپ زیرساخت توسعه یافته و پالایشگاه ها و پتروشیمی، خدمات ذخیره سازی و بلندینگ و تاسیسات حمل و نقل دارد، به معامله گران کمک کرده است در زمان و هزینه صرفه جویی کنند.
بندر روتردام، هاب اولیه تجارت نفت بوده و بندر آنتورپ، میزبان صنعت مواد شیمیایی است در حالی که تخصص بندر آمستردام، در لجستیک و بلندینگ بوده و این بندر، هاب جهانی برای بلندینگ گریدهای مختلف بنزین است. نفتی که به هلند تحویل داده می شود، به صورت داخلی استفاده شده یا پالایش می شود و یا در بخش تولید مصرف شده و به مقصدهای جهانی یا به داخل صادر یا صادرات مجدد می شود.
مزایای اصلی که این هاب فراهم کرده است یعنی انعطاف پذیری، دسترس پذیری و تنوع محصولات و لجستیک، آن را یک هاب سرمایه گذاری جذاب برای صنایع مربوط مانند سوخت های زیستی کرده است. با در نظر گرفتن این که دولت های اروپایی متعدد استفاده از سوخت های زیستی یا سوخت های تجدیدپذیر دیگر را برای حمل و نقل تشویق می کنند، تاسیساتی که از قبل وجود دارد و اتصالی که بین بنادر این هاب وجود دارد، مزایای لجستیکی مهمی برای سوخت های زیستی فراهم می کند.
اسپانیا، آلمان، فرانسه، ایتالیا و هلند بزرگترین تولیدکنندگان سوخت های زیستی در اروپا هستند. در حال حاضر، سوخت های زیستی مبتنی بر محصولات کشاورزی، تنها ۴.۵ درصد از سبد انرژی حمل و نقل اتحادیه اروپا را تشکیل می دهند اما بیش از ۶۰ درصد از همه تجدیدپذیرها، در حمل و نقل مصرف شدند. انرژی زیستی در حال حاضر ۶۰ درصد از کل تولید انرژی تجدیدپذیر اتحادیه اروپا به حساب می آید.
در مجموع، بندر روتردام مستقیما ارزش افزوده ۲۷.۹ تا ۲۷.۲ میلیارد یورو در سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ داشته است و نفت و فرآورده های نفتی به ارزش ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد یورو سالانه از طریق بنادر هلند تجارت می شوند. در این بین، سرمایه گذاری ها، اشتغال و نوآوری در بخشهای مختلف، به رشد اثر روتردام منتهی شده است.
در واقع، روتردام بیشترین حجم انتقال فله ای مایعات در اروپا را دارد زیرا نفتکش های کوچک می توانند سوخت روسی را به دلیل عمق کم کانال در مسیر بالتیک از روسیه به هلند، به هلند بیاورند. اما اوضاع همیشه این طور مطلوب نبود. برای مدت طولانی، فقط کشتی های بزرگ در زمان مد آب، می توانستند به هامبورگ بیایند و در نتیجه انعطاف پذیری این بندر محدود شده بود. با این حال، روتردام به دلیل این که می تواند به عنوان یک نقطع تجمع استفاده شده و سوخت، از کشتی های کوچکتر متعدد را دریافت کرده و سپس به نفتکش های بزرگ منتقل و به نقاط دیگر صادر کند، انعطاف پذیری بیشتری داشته است.
جالب است که منطقه آمستردام-روتردام-آنتورپ با وجود این که رسما شناخته نشده است اما یکی از هاب های تجارت نفت شناخته شده و یکپارچه جهان است. همچنین جالب است که این هاب عظیم با تلاشهای دولتی یا حتی برنامه ریزی هدفمند ایجاد نشده بلکه با تلاشهای پراکنده نهادهای خصوصی، شکوفا شد. شرکت های بین المللی بعدا دفاتر، تاسیسات تحقیقات و دفاتر دیگر را در هلند گشوده و در مسکن، مدارس و فعالیتهای تفریحی سرمایه گذاری کردند.
افول اهمیت آمستردام-روتردام-آنتورپ به عنوان یک هاب نفتی جهانی
از شانس بد این هاب نفتی، تحریم های اروپایی علیه نفت روسیه، مسیرهای تجارت نفت را تغییر داده و احتمالا از اهمیت هاب آمستردام-روتردام-آنتورپ در بلندمدت، می کاهد. پیش از حمله نظامی روسیه به اوکراین، اروپا بزرگترین بازار صادرات انرژی روسیه بود و بندر روتردام، در موقعیت خوبی برای کنترل، استفاده و توزیع مجدد میزان زیادی سوخت برخوردار بود.
اما از پنجم دسامبر سال ۲۰۲۲، نفت روسیه در اروپا دیگر پذیرفته نیست و واردات فرآورده های نفتی روسیه از پنجم فوریه سال ۲۰۲۳ ممنوع شده اند. جریان نفت پس از این ممنوعیت ها، به بزرگترین میزان ممکن از آمستردام-روتردام-آنتورپ تغییر مسیر پیدا کرده است. به یکباره، بندر روتردام دیگر دریافت کننده اصلی نفت روسیه نیست. واردات نفت روسیه به اروپا در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۲ کاهش پیدا کرد و صادرات بیشتر از آمریکا، نروژ و برزیل جای آن را گرفت.
بعلاوه، مسیرهای تجارت مستقیم از روسیه به چین و هند و همچنین بهبود توانمندی های تولید شرکت های خاورمیانه ای، در بلندمدت، ماندن به عنوان یک هاب تجارت نفت مهم را برای آمستردام-روتردام-آنتورپ دشوارتر خواهد کرد. همچنین در کوتاه مدت، تجارت بنزین از طریق بندر آمستردام احتمالا به دلیل استانداردهای جدید بنزین که در هلند معرفی شده است، به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند. شرکت های هلندی اکنون ملزم هستند استانداردهای سخت گیرانه تری را برای تولید و صادرات بنزین رعایت کنند.
بازار دیزل اروپا هم با چالش هایی روبروست. نظر به این که پالایشگاه های پیچیده روتردام توانسته اند از پالایش نفت ترش سنگین روسیه به نفت شیرین تر سوئیچ کرده و گریدهای نفتی شیرین را جایگزین نفت اورال کنند، مسائلی در خصوص عرضه دیزل به وجود آمده است. در این بین، قیمت بالای گاز طبیعی در اروپا، به خصوص در اوایل سال ۲۰۲۲، بسیاری از تولیدکنندگان را ناچار کرد به استفاده از دیزل روی بیاورند و کمبود عرضه این سوخت تشدید شد. اتحادیه اروپا تلاش می کند دیزل را از هند وارد کنند و واردات محدودی از آمریکا دارند که نتوانسته است به رفع کمبود بازارهای داخلی آنها کمک کند. این امر دولت های سراسر اروپا را وادار کرده است سهم دیزل در ذخایر استراتژیک خود را با انتظاری که برای بالا رفتن قیمت آن در سال ۲۰۲۳ دارند، افزایش دهند.
اما فقط هلند و تجارت نفت از آمستردام-روتردام-آنتورپ نیست که از جنگ روسیه داغ شده است. تغییر مسیر از آمستردام-روتردام-آنتورپ که یک مرکز صنعتی، هاب تجاری، گره لجستیکی و بندر بانکرینگ است، پیامدهای منفی برای فعالیتهای دیگر خواهد داشت و تاثیر منفی بر انعطاف پذیری صنایع گذاشته و قیمت تولید را افزایش می دهد.
البته، هلند احتمالا یک هاب مهم گاز طبیعی می ماند. گاز طبیعی، پس از حذف نفت روسیه، اهمیت زیادی در اروپا پیدا کرده است و هلند خانه تاسیسات انتقال تی تی اف است که بزرگترین پلتفرم تجارت دیجیتالی گاز طبیعی است.
بر اساس گزارش اویل پرایس، دولت هلند طی چند دهه گذشته، سرمایه گذاری قابل توجهی انجام داده و سیاست هایی را پیاده کرده است که این کشور را به هاب اروپایی اصلی برای گاز طبیعی تبدیل کرده است.
انتهای پیام