کویل چیست؟
کویل هایما یکی از مهم ترین قطعات و احتراق و جرقه زنی است که با تبدیل جریان کم فشار به پر فشار باعث آتش گرفتن مخلوط سوخت و هوا در سیلندر می شود. این قطعه برای کار کردن از باتری برق و انرژی را گرفته و آن را به برقی با ولتاژی بالاتر تبدیل کرده و به شمع های خودرو انتقال می دهد.
کویل چگونه کار می کند؟
کویل از دو سیم پیچ تشکیل شده است. سیم پیچ مدار اولیه و سیم پیچ مدار ثانویه. مدار اولیه معمولاً روی مدار ثانویه قرار گرفته این مدار از یک رشته سیم روکش دار به قطر حدوداً 0.8 تا یک میلی متـر پیچیده شده است ( این رشته سیم به وسیله لاک عایق شده است ) تعداد حلقه هـای ایـن سیم پیچ که روی هسته قـرار می گیرد حدوداً ۲۵۰ تا ۳۵۰ دور میباشد . یک سر این سیم پیچ از داخل کوئل به قطب ورودی کویل که از IGN سوئیچ آمده وصل شده و سر دیگر آن به قطب خروجی کویل لحیم شده و به پلاتین متحرک داخل دلکو می رود.
شمع هایما معمولا روی هسته کویل پیچیده شده و از یک رشته سیم بسیار نازک که قطر آن حدودا 0.1میلی متر می باشد تشکیل شده است . تعداد حلقـه هـای ثانویه حدوداً ۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ دور است و مانند سیم پیچ اولیه به وسیله لاک روکش و عایق بندی شده است . یک سر این سیم پیچ بـه مـدار اولیه محل خروجی کویل متصل و سر دیگرش از ترمینال مرکـزی کویل خارج می گردد. پوسته کویل را معمولا از فلز آلومینیوم که تبادل حرارتی خوبی دارد و می تواند گرمای داخلی کویل را به راحتـی خـارج کند می سازند داخل کویل روغن مخصوصی ریخته اند که ضمن انتقال حرارت دی الکتریک است ( نارسانا ).
در بعضی کویل ها از یک مقاومت که با مدار اولیه به صورت سری بسته می شود استفاده می شود. این مقاومت گاهی در داخـل كـوئـل و گاهی در خارج کویل قرار دارد، وظیفه این مقاومت محافظت کردن از سیم پیچ های مدار اولیه در زمان های مختلف می باشـد. مثلاً در زمان باز بودن سوئیچ بعد از خاموش کردن موتـور چنـان چـه پلاتین ها روی هم قرار گرفته باشند از عبور جریان و سوختن پلاتین و کویل تا حدودی جلوگیری می کند . مقاومت سری در هنگام استارت اتصال کوتاه شده و باعث زود روشن شدن موتور می شود.
علائم خرابی کویل 206، پراید، سمند و دیگر خودروها
1-افزایش مصرف سوخت از علائم خرابی کویل
همانطور که بیان شد کویل انرژی لازم برای جرقه زدن شمع ها را به آنها منتقل می کند. وقتی کویل خراب می شود این انرژی به شمع ها از طریق کویل داده نشده و به جای آن از طریق سوخت بیشتر این انرژی به شمع داده می شود و بدین ترتیب شاهده مصرف بیشتر سوخت خودرو و خرابی صافی بنزین هایما خواهیم بود. بنابراین اگر متوجه شدید که مصرف سوخت خودرو در مقایسه با گذشته بیشتر شده و خیلی زود باک بنزین خالی می شود حتما کوئل را بررسی کنید، ممکن است خراب شدن این قطعه باعث افزایش مصرف سوخت شده باشد.
2-خوب استارت نخوردن خودرو از دیگر نشانه های خراب شدن کویل
یکی از دیگر نشانه های خراب شدن کوئل استارت نخوردن یا خوب استارت نخوردن خودرو است. معمولا در ماشین هایی که یک کویل دارند این مشکل بیشتر رخ می دهد. البته در خودرو های که چند کویل دارند نیز این مشکل دیده می شود. اگر خودرو استارت می خورد اما هنگام استارت زدن صدایی را می شنوید یا با مواجه می شوید، ممکن است نشان از خوب کار نکردن کویل باشد و این موضوع به دلیل خوب انجام نشدن عمل جرقه باشد.
3-صدای انفجار از اگزوز خودرو
شنیده شدن صدا انفجار از اگزوز یکی از بوده و از دیگر نشانه هایی است که هنگام خراب شدن کویل اتفاق می افتد. البته این صدا در صورت بروز مشکل در دیگر قطعات از قبیل شمع نیز دیده می شود. در مقاله دیگری به صورت جامع به بررسی پرداخته ایم، برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کنیم این مطلب را بخوانید.
در ابتدا این مطلب بیان کردیم که کویل انرژی لازم برای احتراق شمع ها را به آنها انتقال می دهد، وقتی کویل خوب کار نکند این انرژی به خوبی به شمع ها ارسال نمی شود و یک احتراق ناقص خواهیم داشت. به دنبال این احتراق ناقص بخشی از سوخت استفاده نشده و از طریق اگزوز خارج می شود و در برخی مواقع خروج این سوخت از اگزوز با شنیدن صدای انفجار خواهد بود. بنابراین اگر از اگزوز خودرو دود سیاه بیرون می آید، از اگزوز بوی آتش سوزی و قوی بنزین شنیده می شود کوئل را بررسی کنید و در صورت خراب شدن آن را تعویض نمایید. دقت داشته باشید در صورتی که به موقع این قطعه تعویض نشود ممکن است به دیگر قطعات خودرو آسیب وارد شود.
4-نشت روغن از نشانه های خرابی کوئل
نشت روغن یکی از دیگر علائم خرابی کویل است. همانطور که گفته شد کویل داخل یک محفظه روغن قرار دارد، وقتی که کویل آسیب می بیند بیش از اندازه گرم می شود و این گرمای بیش از حد باعث ترک خوردن آن می شود و این موضوع باعث نشت روغن از آن می شود. در بسیاری از مواقع کویل ها مانند دیگر قطعات خودرو با گذشت زمان فرسوده می شوند و این موضوع باعث انتشار ولتاژ بیشتر به شمع ها می شود. این ولتاژ بالاتر باعث می شود تا کویل بیش از اندازه گرم شده و دچار شکاف شود و این موضوع باعث نشت روغن از آن شود. بنابراین در صورت مشاهده نشتی روغن حتما کویل را بررسی نمایید.
5-خوب کار نکردن موتور خودرو
وقتی که کویل آسیب می بیند عمل احتراق به درستی صورت نمی گیرد و این موضوع ممکن است باعث محترق نشدن سیلندرهای خودرو شود. که بروز این مشکل می تواند خوب کار نکردن موتور را به دنبال داشته باشد. اگر هنگام استارت زدن و روشن شدن خودرو صداهایی از قبیل تق تق را می شنوید خودرو هنگام توقف لرزش دارد، روشن کردن خودرو نیاز به چند بار استارت زدن دارد، هنگام شتاب گرفتن خودرو خاموش می شود یا به جای افزایش شتاب کاهش شتاب دارد لازم است که کویل بررسی شود. در بیشتر مواقع بروز مشکل در کویل می تواند باعث خوب کار نکردن موتور خودرو می شود. البته ممکن است علت خوب کار نکردن خودرو مربوط به خراب بودن دیگر قطعات خودرو باشد که در دوره های به طور کامل این موضوع بررسی می شود.
نحوه تست کویل خودرو
اگر علائم که در قسمت بالا اشاره شد در خودرو شما دیده می شود و می خواهید بدانید که مشکل از کویل است یا دیگر قطعات خودرو لازم است کویل را تست کرده و سلامت آن را بررسی کنید. برای تست و آزمایش کویل خودرو کافیست مراحل زیر را طی کنید:
1-ابتدا ماشین را خاموش کنید.
2-کاپوت را باز کرده و کویل را پیدا کنید. محل قرار گرفتن کویل در خودروها متفاوت است.
3-سیم مربوط به شمع را جدا کنید.
4- یک شمع دیگر روی آن بگذارید و نزدیک بدنه کنید.
5-در صورت جرقه زنی به رنگ آبی کویل سالم می باشد.
6-در صورت جرقه زنی به رنگ نارنجی و بنفش کویل ضعیف بوده و باید تعویض گردد.
7-در صورت جرقه نزدن کویل سوخته است
کوئل احتراق چگونه کار می کند؟
سیستم احتراق یکی از بخش های عمده ماشین است که از بخش های مختلفی مثل آلترناتور، شمع خودرو، کوئل احتراق، توزیع کننده و قسمتهای دیگری تشکیل شده که کوئل احتراق مهمترین کار را انجام می دهد، وظیفه این عضو مهم تبدیل ولتاژ کم فشار باتری به ولتاژ فشار بالا می باشد. در یک ماشین سواری (اتومبیل شخصی) یک باتری 12 ولت انرژی تولید می کند، در حالیکه شمع های خودرو برای جرقه زدن نیاز به ولتاژی بین 20 هزار تا 40 هزار ولت دارند، تبدیل انرژی از 12 ولت به 40 هزار ولت به عهده یک بخش سیم پیچ شده به نام کوئل است. از کوئل احتراق به عنوان یک ترانسفورمر کوچک و جمع و جور هم یاد می شود.
کوئل احتراق دارای دو سیم پیچ است که در اطراف یک هسته آهنی پیچیده شده اند. به طور معمول کوئل درون یک محفظه پر از روغن قرار گرفته که به عنوان یک خنک کننده نیز عمل می کند. سیم پیچ اولیه که در سطح خارجی کوئل قرار دارد برای انتقال ولتاژ کم فشار طراحی شده است، سیم پیچ ثانویه از پیچش بیشتری برخوردار می باشد و برای انتقال ولتاژ با فشار بالا در نظر گرفته شده است. این مکانیزم سیم پیچ ها کوئل احتراق را تبدیل به یک ترانسفورمر پله ایی کرده اند.
هنگامیکه ولتاژ 12 ولت وارد این سیستم می شود، ابتدا از سیم پیچ اولیه عبور می کند که سبب می شود یک میدان الکترومغناطیسی ایجاد شود. سپس ولتاژ به صورت ناگهانی و یکدفعه از بین می رود که باعث ایجاد ولتاژ در سیم پیچ ثانویه می شود. پس از آن بسته به نوع پیکر بندی کوئل به یکی از دو قسمت شمع یا توزیع کننده ارسال می شود.
نشانه های خرابی کوئل احتراق
اگر فکر می کنید که کوئل ماشین شما خراب شده یا به این موضوع شک دارید در ادامه با ما همراه باشید تا نشانه های کوئل احتراق خراب را بررسی کنیم:
صدای بلند و آزار دهنده
شنیدن صدایی شبیه به صدای انفجار در قسمت اگزوز می تواند یک نشانه برای خرابی کوئل باشد، هنگامیکه یک کوئل احتراق مشکل (نقص) داشته باشد نمی تواند ولتاژ کافی تولید کند و به شمع های خودرو ارسال کند در نتیجه احتراق به صورت ناقص ایجاد می شود و بخشی از سوخت به صورت بلا استفاده باقی می ماند که بعدا از طریق اگزوز خارج می شود. اما گاهی اوقات این سوخت در حین خارج شدن منفجر می شود که سبب شنیدن صدای بلندی می شود و در دراز مدت آسیب جدی به خودرو می زند.
شایان ذکر است که تنها دلیل شنیدن صدا انفجار خرابی کوئل نیست، بلکه اگر شمع ها به درست کار نکنند یا مخلوط سوخت و هوا به قدر کافی (کمتر یا بیشتر از حد مجاز ) غنی نباشد نیز سبب انفجار در مسیر اگزوز می شود. نشانه بارز این اتفاق زمانی است که شما یکی از سه حالت زیر را در خودروی خود مشاهده کنید:
- دود سیاه که از قسمت اگزوز خارج می شود
- بوی تند و قوی بنزین که به سبب احتراق ناقص اتفاق می افتد
- بوی آتش سوزی به دلیل انفجارهای تصادفی
اگر هر کدام از نشانه های ذکر شده را در اتومبیل خود مشاهده کردید بلا فاصله باید به تعمیرکار مراجعه کنید، چراکه این موضوع در ابتدا خیلی راحت تر حل می شود، در دراز مدت سبب آسیب های جدی به خودرو شده و هزینه سنگینی باید پرداخت کنید.
موتور متوقف شده یا به درستی کار نمی کند
هنگامیکه یکی از سیلندرها به درستی آتش نگیرد یا اینکه اصلا محترق نشود موتور به درستی کار نمی کند. این موضوع ممکن است با صدای عجیبی همانند تق تق ( همانند سرفه انسان)، حرکات ناگهانی و یا لرزش در هنگامیکه ماشین روشن است ولی حرکت نمی کند (اصطلاحا درجا کار می کند مثل ایستادن در پشت چراغ قرمز) همراه باشد. معمولا این موضوعات زمانی پدیدار می شوند که کوئل خراب باشد، البته شمع خراب و سیستم سوخت رسانی معیوب هم ممکن است این موارد را ایجاد کنند.
این اتفاقات در هر زمانی ممکن است رخ دهد اما در حالتی که موتور تحت فشار بیشتری است مانند زمان شتاب احتمال وقوع نشانه های فوق بیشتر است. اگر موضوع خرابی کوئل حاد شود، هنگامیکه می خواهید اتومبیل را روشن کنید باید چندین مرتبه استارت بزنید تا روشن شود یا زمانیکه می خواهید شتاب بگیرید خودرو به صورت ناگهانی خاموش می شود.
زیاد شدن میزان سوخت
وقتی یک مدتی ماشین دارید متوسط مصرف سوخت دستتان می آید، هرگاه متوجه شدید که مسافت کمتری را با میزان سوخت سابق پیموده اید به احتمال خیلی زیاد کوئل احتراق آسیب دیده است. هنگامیکه شمع ها نیروی لازم جهت جرقه زدن را دریافت نمی کنند، سیستم با تزریق سوخت بیشتر سعی می کند این کار را جبران کند. دلایل دیگری که سبب می شود سوخت شما زودتر از میانگین همیشگی تمام شود، ممکن است سنسور معیوب اکسیژن یا انژکتور باشد که برای تشخیص باید سیستم داخلی ماشین به طور کامل بررسی شود.
موتور سخت استارت می خورد
این مورد معمولا برای خودروهایی پیش می آید که یک کوئل احتراق دارند. اگر تمام سیستم فقط به یک کوئل وابسته باشد با بروز کوچکترین مشکلی در کوئل، ماشین با یک استارت روشن نمی شود. با این وجود ممکن است مشکل سخت استارت خوردن در هر خودروی دیگری که چند کوئل دارد هم به وجود بیاید. هنگامیکه بیش از یک شمع قدرت کافی برای جرقه زدن را دریافت نکند ماشین به هیچ وجه روشن نمی شود. اگر هنگام استارت زدن شما صدا می شنوید احتمالا کوئل هنوز کار می کند، اما نمی تواند نیرو لازم جهت جرقه زدن را به شمع برساند برای همین ماشین روشن نمی شود.
نشت روغن
اگر یک کوئل احتراق آسیب ببیند درحین کار بیش از حد گرم می شود، بنابراین محفظه روغن که کوئل در آن وجود دارد به علت گرمای بیش از حد ترک بر می دارد و سبب نشت روغن می گردد. البته ممکن است شمع ها به دلیل فرسایش بیشتر دچار شکاف شوند و کوئل برای جرقه زدن شمع انرژی با ولتاژ بالاتری را تولید کند. تولید کردن انرژی با ولتاژ بالاتر سبب گرم شدن بیشتر می شود که در نهایت نشت روغن را حاصل می کند.
انواع کوئل احتراق
انواع کوئل های احتراق به شرح زیر هستند:
مرسوم: از این نوع سیستم توزیع کننده از اویل دهه 1900 استفاده شده است. در این نوع یک کوئل احتراق و یک سیستم توزیع کننده باهم یک سیستم را تشکیل می دهند. باتری نیرو را به کوئل احتراق می فرستد و نیرو وارد سیم پیچ اولیه می شود، در این زمان اتصال به صورت ناگهانی توسط سیستم توزیع کننده قطع می شود، ولتاژ بالاتر به سیم پیچ ثانویه ارسال می شود، سپس سیستم توزیع کننده ولتاژ را به شمع انتقال می دهد.
الکترونیکی: این نوع عملکرد کوئل احتراق شبیه به یک کوئل معمولی است. در این مکانیزم به جای اینکه سیستم توزیع کننده اتصال را قطع کند، یک سیستم الکترونیکی برای ارسال سیگنال و شروع احتراق وجود دارد. این نوع کوئل احتراق از اوایل دهه 1970 به بعد مرسوم شد و مورد استفاده عموم قرار گرفت.
توزیع کننده: این سیستم برای هر دو سیلندر از یک کوئل احتراق استفاده می کند، کوئل های احتراق می توانند در یک یا دو محفظه قرار بگیرند. این سیستم کمی متفاوت عمل می کند زیرا برای تغییر سرعت از یک دستگاه مغناطیسی استفاده می کند.
کوئل برقی: در این سیستم هر شمع دارای یک کوئل مخصوص به خود است.
نحوه تست کوئل احتراق
اگر می خواهید تست کنید که ببیند کوئل احتراق اتومیبل شما خراب شده، کافیست چند مرحله زیر را به ترتیب انجام دهید:
- ماشین را خاموش کنید و درب کاپوت را باز کنید، حالا باید کوئل احتراق را بیابید. شایان ذکر است که در هر نوع ماشین ممکن است کوئل احتراق جایگاه متفاوتی داشته باشد، بنابراین برای یافتن آن بهتر است از اینترنت کمک بگیرید.
- یکی از سیم ها را از قسمت برق شمع جدا کنید، بهتر است آنرا با سوکت جدا کنید.
- یک سیم را به دقت به قسمتی که جدا کرده اید وصل کنید.
- سیم متصل شده به شمع را به هر فلزی در اطراف ماشین خود متصل کنید.
- رله یا فیوز پمپ سوخت را بردارید.
- از کسی بخواهید تا در ماشین بنشیند و استارت بزند.
- اگر کوئل احتراق خراب نباشد باید در حین استارت خوردن، یک جرقه آبی در بخش سیمی که به شمع متصل کردید و قسمتی که به یک فلز اتصال دادید (در مرحله 4) مشاهده کنید.
روش های نگهداری صحیح از کوئل احتراق
برای نگهداری از کوئل احتراق باید به تمام قسمت های داخلی آن توجه بسیار زیادی داشته باشید. اگر از شمع خودرو به خوبی نگهداری کنید و آن را تمیز نگه دارید کمترین خرابی کوئل را خواهید داشت. به صورت دوره ایی شمع ها را بررسی کنید تا اگر دچار فرسایش شده اند آن ها را تعویض کنید تا از یک خرابی بزرگ و هزینه سنگین جلوگیری کرده باشید.
همچنین بخش کوئل و سیم پیچ ها را به دقت بررسی کند تا از احتمال هرگونه نشت روغن یا خرابی سیم پیچ داخلی مطمئن شوید. باتوجه به آنچه تا کنون گفته شد، یک کوئل احتراق خراب می تواند سبب احتراق تصادفی در موتور و اگزوز، خاموش شدن ناگهانی خودرو در حال حرکت، روشن شدن چراغ موتور، مصرف سوخت بیشتر از میانگین مصرفی و نشت روغن شود. با این حال اگر از اتومبیل خود به خوبی نگهداری کرده باشید و بررسی های لازم را قبل از خرابی به عمل بیاورید ممکن است هیچ گاه دچار خرابی کوئل نشوید.