درخواست مهریه از طریق اجرای ثبت

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، مسیری کارآمد و سریع برای زنانی است که قصد دارند مهریه خود را بدون درگیری های طولانی مدت دادگاهی وصول کنند، به خصوص اگر همسرشان اموال قابل توقیف داشته باشد. این روش با استناد به سند رسمی ازدواج، امکان اقدام مستقیم و اجرایی را فراهم می سازد و می تواند تجربه ای متفاوت در پیگیری حقوق مالی باشد.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح، همواره از جایگاه ویژه ای در قوانین خانواده ایران برخوردار بوده است. این حق که به محض وقوع عقد، زن مالک آن می شود، در هر زمان قابل مطالبه است و وصول آن، گاه به دلیل پیچیدگی های قانونی و اداری، می تواند به دغدغه ای برای زنان تبدیل شود. در کشور ما، دو مسیر اصلی برای مطالبه مهریه پیش بینی شده است: یکی از طریق دادگاه خانواده و دیگری از طریق اداره اجرای ثبت اسناد. انتخاب بین این دو مسیر، با توجه به شرایط هر پرونده و آگاهی از مزایا و معایب هر یک، می تواند تأثیر چشمگیری بر سرعت و نتیجه نهایی داشته باشد.

رویکرد مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، اغلب به دلیل سرعت عمل و عدم نیاز به طی مراحل طولانی دادرسی، مورد توجه قرار می گیرد؛ به ویژه زمانی که اموال مشخصی از زوج برای توقیف وجود دارد. اخیراً، با تغییرات مهمی که در قوانین و بخشنامه های مربوط به مهریه اعمال شده، از جمله لغو دستورالعمل ۱۳۹۸ و احیای حق انتخاب زوجه برای مراجعه مستقیم به هر دو مرجع از ابتدا، آگاهی از این مسیر اجرایی بیش از پیش اهمیت یافته است. هدف از نگارش این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع، کاربردی و به روز برای تمامی افرادی است که درگیر این فرآیند حقوقی هستند، تا با درک کامل تمامی ابعاد، بتوانند بهترین تصمیم را برای وصول مهریه خود اتخاذ کنند و در این مسیر، با اطمینان خاطر گام بردارند.

آغاز راه: چرا مهریه از طریق اجرای ثبت قابل مطالبه است؟

بسیاری از زنان هنگام تصمیم گیری برای مطالبه مهریه، به دنبال سریع ترین و کم دردسرترین راه ممکن هستند. مسیر اجرای ثبت، در بسیاری از موارد، می تواند پاسخگوی این نیاز باشد. اما دلیل اصلی این امکان چیست و چه پشتوانه قانونی دارد؟

سند ازدواج، گنجینه ای لازم الاجرا

شاید در ابتدا، تصور مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، کمی دور از ذهن به نظر برسد؛ چرا که ذهن ما اغلب دعاوی را به دادگاه ها گره می زند. اما ریشه این امکان، در ماهیت سند ازدواج نهفته است. سند ازدواج یک سند عادی نیست؛ بلکه به موجب قانون، یک سند رسمی و لازم الاجرا محسوب می شود. این ویژگی بدان معناست که مفاد مندرج در آن، از جمله میزان مهریه، نیاز به اثبات مجدد در دادگاه ندارد و مستقیماً قابلیت اجرا دارد، درست مانند یک چک یا سفته که در دفترخانه رسمی شده باشد. به همین دلیل، اداره اجرای ثبت اسناد، که وظیفه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا را بر عهده دارد، صلاحیت رسیدگی به درخواست مطالبه مهریه بر اساس سند ازدواج را نیز داراست. این ویژگی، به زوجه این قدرت را می دهد که با سرعت و سهولت بیشتری، برای وصول حق قانونی خود اقدام کند.

نگاهی به قوانین جدید مهریه (۱۴۰۳): بازگشت حق انتخاب

در سال های اخیر، قوانین و رویه های مربوط به مطالبه مهریه دستخوش تغییراتی شده اند که آگاهی از آن ها برای هر زنی ضروری است. یکی از مهم ترین این تغییرات، لغو دستورالعمل ۱۳۹۸ رئیس قوه قضاییه است که پیش از این، زوجه را ملزم می کرد ابتدا برای مطالبه مهریه به اداره ثبت مراجعه کند و تنها در صورت عدم موفقیت در وصول مهریه از این طریق، می توانست به دادگاه خانواده مراجعه کند. این دستورالعمل، مسیری اجباری را پیش روی زنان قرار می داد و گاه موجب اتلاف وقت و سردرگمی می شد.

خوشبختانه، با تصویب قانون برنامه هفتم توسعه و بخشنامه های جدید در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، این الزام برداشته شده است. اکنون، زوجه حق انتخاب دارد که از همان ابتدا، برای مطالبه مهریه خود، مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کند یا مسیر اداره اجرای ثبت را در پیش بگیرد. این تغییر، قدرت تصمیم گیری بیشتری به زوجه بخشیده و به او اجازه می دهد با توجه به شرایط مالی زوج و سرعت مورد نظر، بهترین مسیر را انتخاب کند. این رویداد قانونی، می تواند نقطه عطفی در فرآیند مطالبه مهریه باشد و تجربه ای منعطف تر را برای زنان فراهم آورد.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در مسیر ثبت

نوع مهریه ای که در سند ازدواج ثبت شده است، تأثیر مستقیمی بر نحوه مطالبه آن از طریق اجرای ثبت دارد. دو نوع اصلی مهریه، یعنی عندالمطالبه و عندالاستطاعه، هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند که در فرآیند اجرایی باید به آن ها توجه شود.

• مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه، رایج ترین شکل آن است و بدان معناست که زن هر زمان که بخواهد، می تواند آن را از مرد مطالبه کند و مرد نیز موظف به پرداخت آن است. در مورد مهریه عندالمطالبه، نیاز به اثبات تمکن مالی زوج نیست و صرفاً با درخواست زوجه، عملیات اجرایی آغاز می شود. مسیر اجرای ثبت، برای وصول مهریه عندالمطالبه، بسیار کارآمد است، زیرا فرض بر این است که دین بر ذمه زوج ثابت بوده و صرفاً نیاز به اجرا دارد.
• مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، پرداخت مهریه منوط به توانایی و استطاعت مالی مرد است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود مرد توانایی پرداخت آن را دارد. از آنجایی که اداره اجرای ثبت، یک مرجع اجرایی است و به ماهیت دعوا و اثبات ادعاها رسیدگی نمی کند، معمولاً مطالبه مهریه عندالاستطاعه از طریق اجرای ثبت با چالش هایی روبرو می شود. برای این نوع مهریه، ابتدا باید از طریق دادگاه، استطاعت مالی زوج اثبات شود و سپس می توان به فکر وصول آن افتاد. بنابراین، اگر مهریه شما از نوع عندالاستطاعه است، ممکن است مسیر دادگاه برایتان منطقی تر باشد تا ابتدا توانایی مالی همسرتان اثبات شود.

انتخاب مسیر درست برای مطالبه مهریه، به خصوص پس از لغو دستورالعمل ۱۳۹۸، به شما این فرصت را می دهد که با آگاهی کامل، از حقوق خود دفاع کنید. فهم تفاوت های بین مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، نقطه آغازی حیاتی در این مسیر است.

گام به گام در مسیر مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

تجربه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، مانند گام نهادن در مسیری است که مراحل مشخص و معینی دارد. برای اینکه این مسیر را با اطمینان طی کنید، لازم است که با هر یک از این گام ها آشنا شوید و آماده رویارویی با آن ها باشید.

آماده سازی اولیه: مدارک و سامانه ثنا

قبل از هر اقدامی، لازم است که مقدمات کار را فراهم کنید. درست مانند هر سفر حقوقی دیگر، شما به ابزارهای مناسب نیاز دارید. اولین و مهم ترین گام، ثبت نام در سامانه ثنا است. این سامانه، در واقع، درگاه الکترونیکی قوه قضاییه است که تمامی ابلاغیه ها و مکاتبات قضایی از طریق آن انجام می شود. بدون ثبت نام در ثنا، امکان پیگیری پرونده های حقوقی و دریافت ابلاغیه ها وجود نخواهد داشت.

پس از ثبت نام در سامانه ثنا، نوبت به جمع آوری مدارک لازم می رسد. این مدارک، اسناد هویت و سند اصلی حق شما هستند. شما یا وکیل تان باید اصل سند ازدواج، اصل شناسنامه و کارت ملی خود را به همراه داشته باشید. اگر برای پیگیری پرونده، وکیلی را انتخاب کرده اید، ارائه وکالتنامه رسمی نیز ضروری است.

یک دغدغه رایج این است که اگر به هر دلیلی، سند ازدواج اصلی در دسترس نباشد، چه باید کرد؟ جای نگرانی نیست. در چنین مواردی، می توان با مراجعه به همان دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده است، رونوشت یا المثنی سند ازدواج را دریافت کرد. این رونوشت، به اندازه اصل سند اعتبار دارد و می توانید با آن، مراحل بعدی را طی کنید.

مراجعه به دفترخانه و درخواست اجرائیه

با در دست داشتن مدارک لازم و ثبت نام در سامانه ثنا، نوبت به مرحله اصلی می رسد: مراجعه به دفترخانه ثبت کننده عقد. این دفترخانه، مکانی است که سند ازدواج شما در آن تنظیم و ثبت شده و اولین مرحله برای درخواست اجرائیه مهریه است. با ورود به دفترخانه، باید فرم درخواست صدور اجرائیه مهریه را تکمیل کنید. این فرم شامل اطلاعاتی نظیر مشخصات شما، مشخصات زوج، و جزئیات مهریه مورد مطالبه است. یک نمونه فرم خام معمولاً در دفترخانه ها موجود است و می توانید با راهنمایی سردفتر، بندهای مهم آن را به درستی پر کنید.

شاید بپرسید که اگر سردفتر فوت کرده باشد یا آدرس دفترخانه تغییر کرده باشد، چه باید کرد؟ در این صورت، می توانید با مراجعه به کانون سردفتران و دفتریاران، اطلاعات مربوط به دفترخانه و سردفتر فعلی یا جانشین را به دست آورید و مراحل را از آن طریق پیگیری کنید.

صدور و ابلاغ اجرائیه: شروع یک فرآیند رسمی

پس از تکمیل فرم درخواست، سردفتر نقش مهمی را ایفا می کند. او پس از بررسی مدارک و اطمینان از صحت درخواست، اجرائیه مهریه را صادر می کند. این اجرائیه، در واقع، یک دستور رسمی برای شروع فرآیند وصول مهریه است. سپس، پرونده به همراه اجرائیه صادره، به اداره اجرای ثبت مربوطه ارسال می شود. این انتقال پرونده، نقطه آغاز مرحله اجرایی مهریه است.

پس از وصول پرونده در اداره ثبت، اجرائیه به زوج ابلاغ می شود. این ابلاغ، به معنای اطلاع رسمی به زوج است که مهریه توسط همسرش مطالبه شده و او موظف به پرداخت آن است. زوج از تاریخ ابلاغ، مهلت ۱۰ روزه قانونی برای پرداخت مهریه یا معرفی اموال خود را دارد. این مهلت، فرصتی است تا زوج دین خود را ادا کند یا راه حلی برای آن پیدا کند.

یکی از اتفاقات رایج در این مرحله، دریافت پیامک اجرائیه مهریه است. این پیامک، به منزله اطلاع رسانی اولیه و هشدار به زوج است که فرآیند اجرایی مهریه آغاز شده است و او باید به مفاد آن توجه کند. اهمیت این پیامک در آن است که بسیاری از افراد برای اولین بار از طریق آن متوجه این فرآیند می شوند.

کشف و توقیف اموال: گامی سرنوشت ساز

اگر مهلت ۱۰ روزه زوج سپری شود و او اقدامی برای پرداخت مهریه نکند، گام بعدی برای زوجه، شناسایی و توقیف اموال زوج است. این مرحله، یکی از حساس ترین و مهم ترین بخش های فرآیند مطالبه مهریه از طریق ثبت است و نتیجه نهایی تا حد زیادی به موفقیت در آن بستگی دارد.

در ابتدا، زوجه می تواند مستقیماً اموال مشخصی را که از زوج می شناسد، به اداره ثبت معرفی کند. این اموال می تواند شامل ملک (خانه، زمین)، خودرو یا حساب های بانکی باشد. معرفی دقیق و ارائه اطلاعات کافی در مورد این اموال، می تواند فرآیند توقیف را تسریع بخشد.

اما اگر زوجه اطلاعات دقیقی از اموال زوج نداشته باشد، چه باید کرد؟ در اینجاست که نقش درخواست استعلامات چهارگانه پررنگ می شود. اداره ثبت، می تواند به درخواست زوجه، از مراجع زیر استعلام بگیرد تا اموال پنهان زوج را شناسایی کند:

1. بانک مرکزی: برای شناسایی تمامی حساب های بانکی زوج در سراسر کشور.
2. اداره راهور: برای کشف خودروها و وسایل نقلیه به نام زوج.
3. اداره ثبت اسناد و املاک: برای یافتن املاک و مستغلات (اعم از زمین، آپارتمان، مغازه) به نام زوج.
4. شرکت سپرده گذاری مرکزی بورس (سازمان بورس و اوراق بهادار): برای شناسایی سهام و اوراق بهادار متعلق به زوج.

پس از شناسایی اموال، نوبت به توقیف آن ها می رسد. این فرآیند شامل مراحل اداری پیچیده ای است که در آن، مال مورد نظر به نام اداره ثبت توقیف می شود تا زوج نتواند آن را به دیگری منتقل کند. سپس، اموال توقیف شده توسط کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی و قیمت گذاری می شوند. این ارزیابی، مبنایی برای مزایده و فروش اموال خواهد بود. در نهایت، از محل فروش اموال توقیف شده در مزایده، مهریه زوجه وصول می شود. تمامی این مراحل، نیازمند پیگیری دقیق و گاهی اوقات، صبر و شکیبایی است.

توقیف حقوق و مزایای کارمندان: راه حلی برای کارمندان

تصور کنید که زوج هیچ مال منقول یا غیرمنقولی به نام خود ندارد، اما در جایی مشغول به کار است و حقوق دریافت می کند. آیا در این شرایط نیز می توان مهریه را از طریق اجرای ثبت وصول کرد؟ پاسخ مثبت است. یکی از ابزارهای قانونی مؤثر در این مسیر، توقیف حقوق و مزایای کارمندان است.

اگر زوج، کارمند یکی از سازمان ها، ادارات دولتی یا شرکت های خصوصی باشد، زوجه می تواند درخواست توقیف بخشی از حقوق و مزایای او را به اداره ثبت ارائه دهد. میزان توقیف حقوق، بر اساس قانون مشخص است:

• اگر زوج زن و فرزند دیگری نداشته باشد، یک چهارم (۲۵ درصد) از حقوق و مزایای او توقیف می شود.
• در صورتی که زوج متأهل باشد و یا فرزندان تحت تکفل داشته باشد، یک سوم (حدود ۳۳ درصد) از حقوق و مزایای او توقیف خواهد شد.

اداره اجرای ثبت، پس از بررسی درخواست، دستور توقیف حقوق را به سازمان یا اداره محل اشتغال زوج ابلاغ می کند. این سازمان، موظف است هر ماه، مبلغ تعیین شده را از حقوق زوج کسر کرده و مستقیماً به حساب اداره اجرای ثبت واریز کند تا به زوجه پرداخت شود. این روش، می تواند راهکاری مطمئن برای وصول تدریجی مهریه باشد، به خصوص زمانی که زوج دارای درآمد ثابت است و اموال دیگری برای توقیف ندارد.

چالش ها و فرصت ها: نکات مهم و مزایای روش ثبتی

ورود به فرآیند مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، مانند هر اقدام حقوقی دیگری، با مجموعه چالش ها و فرصت های خاص خود همراه است. شناخت این نکات کلیدی، می تواند به شما کمک کند تا با دیدی بازتر و آمادگی بیشتر، به این مسیر قدم بگذارید.

ممنوع الخروجی زوج: ابزاری مؤثر

یکی از قدرتمندترین ابزارهایی که زوجه می تواند از طریق اجرای ثبت برای وصول مهریه خود به کار گیرد، ممنوع الخروجی زوج است. این اقدام، به سرعت و در مراحل اولیه فرآیند اجرایی قابل انجام است و می تواند فشار قابل توجهی بر زوج وارد کند تا به تعهدات خود عمل کند.

فرایند درخواست ممنوع الخروجی از طریق اجرای ثبت، معمولاً بسیار سریع تر و آسان تر از طریق دادگاه است. در دادگاه، ممنوع الخروجی اغلب منوط به صدور حکم قطعی و عدم امکان اجرای آن از طریق توقیف اموال می شود، اما در ثبت، به محض صدور اجرائیه و آغاز عملیات اجرایی، می توان برای ممنوع الخروجی اقدام کرد. این سرعت عمل، به زوجه این امکان را می دهد که از خروج زوج از کشور جلوگیری کرده و او را ملزم به حضور برای رسیدگی به بدهی مهریه کند. تصور کنید که این اقدام چگونه می تواند مسیر وصول مهریه را هموار سازد.

مستثنیات دین: خط قرمزهای قانونی

در فرآیند توقیف اموال برای مهریه، یک مفهوم بسیار مهم به نام مستثنیات دین وجود دارد. این اصطلاح به اموالی اطلاق می شود که طبق قانون، حتی با وجود بدهی، نمی توان آن ها را توقیف کرد. هدف از این قانون، حمایت از حداقل زندگی زوج بدهکار است تا او پس از پرداخت بدهی، کاملاً بی چیز و بی سرپناه نماند. درک این خط قرمزها، هم برای زوجه و هم برای زوج، اهمیت زیادی دارد.

برخی از مصادیق مستثنیات دین عبارتند از:

• مسکن متناسب با شأن و نیاز زوج و افراد تحت تکفل او: یعنی خانه ای که زوج در آن زندگی می کند، به شرطی که از نظر متراژ و موقعیت، بیش از شأن عرفی او نباشد، قابل توقیف نیست.
• لوازم ضروری زندگی: مانند اثاث منزل که برای زندگی روزمره لازم است.
• ابزار و وسایل کار: اگر زوج با وسیله ای امرار معاش می کند (مثلاً تاکسی، ابزار صنعتی)، آن وسیله تا حدی که برای کار او ضروری است، قابل توقیف نیست.
• مقداری از وجه نقد: که برای گذران زندگی در یک ماه ضروری است.

اگر مالی از زوج توقیف شود که او معتقد است جزو مستثنیات دین است، می تواند به این توقیف اعتراض کند. اداره ثبت به این اعتراض رسیدگی می کند و در صورت تأیید، مال از توقیف خارج می شود. این فرآیند، خود نیازمند ارائه مدارک و اثبات ادعا است و می تواند کمی زمان بر باشد.

مطالبه مهریه پس از فوت زوج

ممکن است شرایطی پیش بیاید که زوج فوت کند و مهریه هنوز پرداخت نشده باشد. در این صورت، مطالبه مهریه همچنان امکان پذیر است، اما فرآیند آن کمی متفاوت خواهد بود و از طریق ماترک (اموال به جا مانده) متوفی پیگیری می شود.

اولین گام در این مسیر، اخذ گواهی حصر وراثت است. این گواهی، سندی است که تعداد و مشخصات وراث قانونی متوفی را تعیین می کند. زوجه برای مطالبه مهریه خود از طریق اجرای ثبت، باید این گواهی را به همراه داشته باشد و ورثه متعهد (که در این حالت، همان ورثه زوج متوفی هستند) را به اداره ثبت معرفی کند.

مهریه زن، دینی است که بر ذمه زوج بوده و پس از فوت او، همچنان از ماترکش قابل وصول است. به عبارت دیگر، مهریه یکی از دیون ممتاز محسوب می شود که پیش از تقسیم ارث میان ورثه، باید از کل اموال متوفی پرداخت شود. زوجه می تواند با معرفی اموالی که از متوفی به جا مانده است، درخواست توقیف و فروش آن ها را برای وصول مهریه خود ارائه دهد. این فرآیند، نیازمند دقت و رعایت کامل قوانین مربوط به ارث و دیون متوفی است.

انصراف از اجرای مهریه در ثبت: زمانی برای تغییر مسیر

گاهی اوقات، ممکن است زوجه پس از آغاز فرآیند مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، به دلایل مختلفی تصمیم بگیرد که از این مسیر انصراف دهد؛ مثلاً به توافقی با زوج رسیده باشد یا بخواهد مسیر دادگاه را امتحان کند. انصراف از اجرای مهریه در ثبت امکان پذیر است و شرایط خاص خود را دارد.

در صورتی که زوجه تصمیم به انصراف بگیرد و تا آن مرحله، مالی از زوج توقیف نشده باشد و مزایده ای صورت نگرفته باشد، معمولاً نیازی به پرداخت هزینه خاصی نیست. اما اگر اموالی توقیف شده و مراحل اجرایی تا حدودی پیش رفته باشد، ممکن است زوجه ملزم به پرداخت نیم عشر اجرایی (معادل ۰.۵ درصد از مبلغ مهریه) به اداره ثبت شود. این هزینه، مربوط به خدماتی است که اداره ثبت تا آن لحظه ارائه داده است.

یکی دیگر از مزایای این امکان، آن است که اگر زوجه در شناسایی و توقیف اموال از طریق ثبت موفق نباشد (مثلاً ظرف دو ماه نتواند مالی را معرفی یا توقیف کند)، می تواند با انصراف از ثبت و دریافت گواهی عدم وصول مهریه از اداره ثبت، به دادگاه خانواده مراجعه کرده و از آن طریق، مطالبه مهریه خود را پیگیری کند. این قابلیت، یک راه بازگشت و تغییر استراتژی را برای زوجه فراهم می کند.

مزایای برجسته مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

مسیر مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، به دلیل ویژگی های منحصربه فرد خود، می تواند برای بسیاری از زنان، تجربه ای مثبت و کارآمد باشد. شناخت این مزایا، به شما در تصمیم گیری آگاهانه کمک می کند.

• سرعت عمل بالا: یکی از مهم ترین و بارزترین مزایای این روش، سرعت بسیار بالاتر آن نسبت به فرآیند دادرسی در دادگاه است. عملیات اجرایی به محض درخواست زوجه آغاز می شود و نیازی به طی کردن مراحل طولانی تعیین وقت، جلسات رسیدگی، تجدیدنظر و صدور حکم قطعی دادگاه نیست. این سرعت، می تواند در شرایطی که زوجه به سرعت به حقوق خود نیاز دارد، بسیار تعیین کننده باشد.
• عدم نیاز به پرداخت هزینه دادرسی اولیه توسط زوجه: در این روش، زوجه نیاز به پرداخت هزینه دادرسی اولیه ندارد. فقط حق الاجرا (معادل ۵% مبلغ مورد اجرا) به پرونده تعلق می گیرد که این مبلغ، بر عهده زوج است و پس از وصول مهریه از اموال زوج کسر می شود. این موضوع، یک بار مالی مهم را از دوش زوجه برمی دارد و دسترسی او به حقوقش را آسان تر می کند.
• اجرای فوری عملیات اجرایی: در اجرای ثبت، نیازی به انتظار برای صدور حکم قطعی دادگاه نیست. عملیات اجرایی، بلافاصله پس از درخواست کتبی زوجه و صدور اجرائیه توسط سردفتر آغاز می شود. این ویژگی، به زوجه اطمینان می دهد که فرآیند وصول مهریه اش بدون تأخیرهای معمول قضایی پیش خواهد رفت.
• عدم شمول مرور زمان بر اجرائیه ثبت: برخلاف اجرائیه های صادره از دادگاه که پس از ۵ سال بی اثر می شوند و نیاز به تجدید دارند، اجرائیه ثبت مشمول مرور زمان نمی شود. این بدان معناست که زوجه می تواند با خیال راحت، در هر زمانی برای اجرای مفاد اجرائیه ثبتی خود اقدام کند و نگرانی از بابت از دست دادن حقش به دلیل گذر زمان نداشته باشد.
• امکان ممنوع الخروجی سریع: همانطور که پیش تر گفته شد، امکان درخواست و اجرای سریع ممنوع الخروجی زوج از طریق اجرای ثبت، یکی دیگر از مزایای کلیدی این روش است که می تواند ابزاری مؤثر برای واداشتن زوج به پرداخت مهریه باشد.

محدودیت ها و ملاحظات

در کنار تمامی مزایای ذکر شده، مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، مانند هر روش دیگری، دارای محدودیت ها و معایبی نیز هست که آگاهی از آن ها برای اتخاذ تصمیم درست، ضروری است.

• نیاز به معرفی اموال یا امکان شناسایی اموال مشخص: بزرگترین محدودیت این روش، نیاز به وجود اموال قابل توقیف و قابلیت شناسایی آن هاست. اگر زوج هیچ مالی به نام خود نداشته باشد و یا اموالش به راحتی قابل شناسایی و توقیف نباشد (مثلاً پنهان شده باشند)، مسیر اجرای ثبت به تنهایی نمی تواند موفقیت آمیز باشد. در چنین شرایطی، زوجه ممکن است مجبور به مراجعه به دادگاه شود تا از ابزارهای دیگری مانند جلب و حبس (در شرایط خاص) استفاده کند.
• عدم رسیدگی ماهوی به ادعاهای زوج (مثلاً اعسار): اداره اجرای ثبت، یک مرجع اجرایی است و صلاحیت رسیدگی ماهوی به ادعاها و اختلافات حقوقی را ندارد. به عنوان مثال، اگر زوج مدعی اعسار از پرداخت مهریه (ناتوانی مالی) باشد یا بخواهد مهریه را قسط بندی کند، اداره ثبت به این درخواست ها رسیدگی نمی کند. این ادعاها باید در دادگاه خانواده مطرح و اثبات شوند. بنابراین، اگر زوج قصد طرح دعوای اعسار را دارد، ممکن است فرآیند ثبت با چالش هایی روبرو شود که در نهایت، پرونده را به سمت دادگاه سوق دهد.
• محدودیت در توقیف اموال نامشخص یا ادعای اعسار زوج: این مورد، در واقع، تأکیدی بر نکته قبل است. اگر اموال زوج نامشخص باشند یا او به سرعت دعوای اعسار را مطرح کند، قدرت عمل اجرای ثبت برای وصول مهریه کاهش می یابد و زوجه ممکن است با بن بست روبرو شود. در این شرایط، راهکار، مراجعه به دادگاه است.

مقایسه جامع: اجرای ثبت یا دادگاه خانواده؟

در نهایت، انتخاب مسیر مناسب برای مطالبه مهریه، به شناخت دقیق تفاوت های میان روش های اجرایی ثبت و دادگاه خانواده بستگی دارد. این انتخاب، یک تصمیم شخصی و حیاتی است که باید با توجه به شرایط خاص هر پرونده و با چشم اندازی روشن از مزایا و معایب هر روش، انجام شود. در جدول زیر، به مقایسه جامع این دو روش پرداخته شده است تا تصویری کامل تر از هر یک در ذهن شما نقش ببندد.

ویژگی	مطالبه از طریق اجرای ثبت	مطالبه از طریق دادگاه خانواده
مرجع رسیدگی اولیه	دفترخانه اسناد رسمی (سردفتر) و اداره اجرای ثبت	دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادگاه خانواده
ماهیت رسیدگی	صرفاً اجرایی (وصول دین ثابت شده در سند رسمی)	ماهوی (نیاز به طرح دادخواست، رسیدگی و صدور حکم)
نیاز به حکم قطعی	خیر، عملیات اجرایی بلافاصله شروع می شود.	بله، عملیات اجرایی پس از صدور حکم قطعی آغاز می گردد.
هزینه دادرسی (بر عهده زوجه)	ندارد (فقط حق الاجرا ۵% بر عهده زوج است)	۳.۵ درصد مبلغ مهریه (تا سقف مقرر)
سرعت فرآیند	معمولاً سریع تر (به شرط وجود و شناسایی اموال)	طولانی تر (نیاز به تعیین وقت، جلسات رسیدگی، تجدیدنظر و … )
ممنوع الخروجی	امکان اقدام سریع تر و در مراحل اولیه	معمولاً پس از صدور حکم قطعی و عدم امکان اجرای حکم
ملاک قیمت سکه	قیمت سکه در روز درخواست صدور اجرائیه	قیمت سکه در روز اجرای حکم (متغیر)
مدت زمان اعتبار اجرائیه	اجرائیه ثبت مشمول مرور زمان نمی شود.	اجرائیه دادگاه پس از ۵ سال بی اثر می شود و نیاز به تجدید دارد.
توقیف اموال	ضرورت معرفی مال یا امکان استعلامات گسترده	دادگاه پس از صدور حکم می تواند دستور استعلام و توقیف دهد.
اعسار از پرداخت مهریه	قابل طرح نیست و باید در دادگاه مطرح شود.	قابل طرح است و زوج می تواند تقاضای قسط بندی کند.
اجرای قسمتی از مهریه	می توان بخشی از مهریه را از طریق ثبت مطالبه کرد.	می توان بخشی از مهریه را از طریق دادگاه مطالبه کرد.

همانطور که مشاهده می شود، هر دو مسیر مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب هوشمندانه، مستلزم ارزیابی دقیق شرایط مالی زوج، میزان فوریت زوجه برای وصول مهریه و تمایل به درگیر شدن در فرآیندهای طولانی تر قضایی است.

در این مقاله تلاش شد تا با ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، تمامی جنبه های درخواست مهریه از طریق اجرای ثبت، از جمله مراحل، قوانین جدید، مزایا و محدودیت ها مورد بررسی قرار گیرد. همچنین، با مقایسه این روش با مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده، به شما کمک شد تا تفاوت های کلیدی را درک کنید و دیدگاه روشن تری از هر دو مسیر به دست آورید.

انتخاب مسیر درست برای وصول مهریه، می تواند تأثیر بسزایی در تجربه شما از این فرآیند حقوقی داشته باشد. اگر زوج دارای اموال مشخص و قابل توقیف است، مسیر اجرای ثبت می تواند گزینه ای سریع و کم هزینه باشد. اما در صورتی که زوج هیچ مالی ندارد یا قصد دارد ادعای اعسار کند، ممکن است دادگاه خانواده، مسیری مناسب تر برای پیگیری حقوق شما باشد.

در هر صورت، توصیه اکید می شود که پیش از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنید. وکلای مجرب می توانند با بررسی دقیق شرایط پرونده شما، شما را در انتخاب بهترین استراتژی راهنمایی کرده و در تمامی مراحل، از آغاز تا پایان، پشتیبان شما باشند. این تصمیم گیری آگاهانه، می تواند به شما کمک کند تا با اطمینان خاطر بیشتری گام بردارید و به نتیجه دلخواه خود دست یابید.