غیرمسلمانانی که در مسجد از خرمشهر دفاع کردند

به گزارش نازک نارنجی، با شروع جنگ تحمیلی صدام علیه ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، نخستین کسانی که بیشتر از همه ملت ایران طعم تلخ جنگ و تجاوز به سرزمین و خانه و کاشانه خود را چشیدند، مردمانی بودند که در مناطق مرزی و هم جوار با عراق ساکن بودند.

ازجمله شهرهایی که در آغاز جنگ هدف تاخت وتاز دشمن بعثی قرار گرفت؛ شهرآبادان بود؛ اما دراین بین مقاومت و ایستادگی مردم و به ویژه جوانان و بچه مسجدی های محله های شهر آبادان در برابر تجاوز دشمن، خاطراتی ارزشمند و ماندگار را بجای گذاشته است که مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس را بر آن داشته تا همزمان با ایام شروع جنگ تحمیلی هشت ساله رژیم بعثی علیه ایران، در چند شماره این حوادث و اتفاقات را منتشر کند:

راه اندازی تعاونی مسجد

مدتی که گذشت، مواد غذایی ای که بچه ها از گوشه و کنار و از خانه هایشان تهیه کرده بودند هم تمام شد و دوباره با کمبود غذا مواجه شدند. به همین دلیل مسجد از کمیته ارزاق آبادان برای تأمین غذای بچه ها کمک گرفت.

غذایی که آن ها می فرستادند، خیلی کم و بی کیفیت بود ولی بچه ها دنبال این چیزها نبودند و فقط می خواستند غذایی باشد که آن ها را برای جنگیدن سرپانگه دارد.

مشکل تأمین آذوقه مردم خیلی حاد شده بود و به همت دفتر امام جمعه، حاج آقا جمی و دادستانی آبادان، کمیته ارزاق، مسئول آذوقه رسانی به مردم شهر و حتی ارگان های موجود شد. آن ها هم برای توزیع آذوقه از مساجد کمک خواستند و مسجد علی بن ابی طالب (ع) توزیع آذوقه کوی کارگر و اروسیه را بر عهده گرفت.

کنار دیوار انتهایی شبستان مسجد یک اتاق قرار داشت که در آن رو به خیابان باز می شد و روبه روی ردیف N بود. بچه ها اسم این اتاقک را که مشرف به خیابان اروسیه هم بود، تعاونی گذاشته بودند.

بیشتر بخوانید:
ابتکاری برای ریزش منافقین در جنگ
داستان نخستین مواجهه یک خانواده با جنگ

کمیته ارزاق، سهمیه ارزاق محله را به مسجد می فرستاد و سهمیه فردی و قیمت ها را نیز مشخص می کرد. گاهی هم خود صاحب کالا همراه با جنسش، البته با دستور کمیته ارزاق به مسجد می آمد تا جنس را تحویل بدهد و پس از فروش، پولش را بگیرد و برود.

خیلی از مغازه دارها هم اجناسشان را رایگان در اختیار تعاونی می گذاشتند تا بین مستمندان توزیع شود. عباس حیاتیان که مسئولیت اصلی توزیع را بر عهده داشت، با چند دستیار، اجناس ارسالی را در اتاقک خالی می کردند.

زمان توزیع اجناس، معمولاً جلو در اتاقک تعاونی تجمع می شد و این موضوعی نگران کننده بود. برای همین بچه های مسجد تصمیم گرفتند برای نگهبانی و پناه گیری آنی، سنگری در کوچه بسازند. در مواقعی هم که عراق منطقه را زیر آتش داشت، یا تعاونی را باز نمی کردند یا اگر باز بود، فوراً آن را می بستند و از مردم خواهش می کردند که سریع متفرق شوند.

توزیع ارزاق مجانی بین نیازمندان

در همان زمان اسماعیل سوری توانست از طریق آقای رشیدیان، نماینده آبادان در مجلس که ساکن همان محل بود، پولی تهیه کند تا بتوانند با تهیه ارزاق مجانی مستمندان شناسایی شده را در آن وانفسای جنگ، تا حدی تحت حمایت قرار دهند. این قدم بزرگی بود و به بچه های مسجد هم روحیه داد.

زندگی در شهر جنگی

منازل شرکتی که نزدیک به مراکز نفتی و صنعتی و نظامی، به خصوص پالایشگاه و پتروشیمی آبادان بودند، خیلی در معرض خطر قرار داشتند. علاوه بر این، کمبود ارزاق، قطع آب و برق، مشکلات خدمات شهری مثل حمل ونقل و خدمات پزشکی و بهداشتی، شرایط جنگی و توصیه های مسئولان برای ترک شهر، باعث شده بود که مردم، سراسیمه خانواده هایشان را از زیر آتش دور کنند.

بیشتر مردم خانواده هایشان را از شهر بیرون برده بودند و از هر خانواده یک یا دو مرد برای دفاع در شهر مانده بودند. تنهایی افراد باقی مانده در محله ها باعث مهربانی بیش ازپیش مردم باهم شده بود.

مردم سعی می کردند داشته های کم خودشان را با بقیه تقسیم کنند. عده ای مساجد را برای زندگی ترجیح می دادند؛ چون هم نوعی امنیت روحی پیدا می کردند و هم ساختمان مساجد تا حدودی استحکام مناسبی داشتند.

نظامی ها و نیروهای وابسته معمولاً در مقر خودشان مستقر بودند. بعضی از مردم هم در سنگرهایی که خودشان ساخته بودند، زندگی می کردند. این سنگرها با ادامه جنگ کم کم به سنگرهای جمعی تبدیل شدند.

دفاع از شهر با هر عقیده ای

بعضی از جوانان مسلمان و غیرمسلمانی که به مساجد و نهادها و ستادهای گروهک ها وابسته نبودند یا اعتقادی نداشتند، به خاطر غیرت دفاع از شهرشان، مانده بودند. این افراد با بچه های هم محلی شان در خانه ای جمعی زندگی می کردند و درعین حال از اموال همسایگان هم محافظت می کردند.

اعتقادات مختلف آن ها باعث شده بود که خودشان به چنین خانه هایی، خانه تیمی بگویند و بچه های مسجد به آن ها لقب جبهه آزادی بخش داده بودند!

۱۰ آنلاین بود که عنایت با نوزده عدد برنو که سپاه به مسجد تحویل داده بود، با شادی و هیجان به مسجد آمد و بچه ها را صدا کرد. همه دور او جمع شدند و از شدت خوش حالی، سریع مشغول پاک کردن تفنگ ها شدند.

محمود برای اینکه تفنگ ها را آزمایش کند و مطمئن شود سالم اند، چند تیر هوایی شلیک کرد. از آن روز به بعد با وجود اسلحه ها، نگهبانی جدی تر شد.

شهر خیلی نا امن و ناآرام شده بود؛ برای همین فردای آن روز عنایت دستور ساخت دو سنگر را داد، یکی مقابل در ورودی و یکی دیگر سر نبش خیابان اروسیه. عنایت یک پاس بخش هم برای ارتباط بین دو سنگر انتخاب کرد.

از آن روز به بعد بچه ها با تفنگ های برنو به نوبت در این سنگرها نگهبانی می دادند. اوایل که هنوز اسلحه نداشتند، مسعود و بهرام با کادر آشپزخانه که از خانه آورده بودند، نگهبانی می دادند. آن ها با جلد پلاستیکی دفترهای درسی، برای کاردهایشان غلاف درست کرده بودند و آن را به کمر می بستند و نگهبانی می دادند.

منبع:

علیرضا فخارزاده، سعیده سادات محمودزاده حسینی، بچه های مسجد طالقانی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نشر مرزوبوم، تهران ۱۴۰۲، صص ۹۳، ۹۴، ۹۵، ۹۷، ۹۸، ۹۹،

انتهای پیام