عملیات ایران چطور وضعیت روحی و روانی منطقه را دگرگون کرد؟

به گزارش نازک نارنجی،  فرهیختگان نوشت: تماشای روزی که کل مردم منطقه غرب آسیا، شبی را در کنار هم جشن بگیرند بیشتر به رؤیا می مانست؛ رؤیایی که از حسن البنا و سید قطب تا امام خمینی(ره) و امام موسی صدر و تمام مبارزان راه آزادی این منطقه در تحققش کوشیدند. شامگاه روز سه شنبه، این رؤیا رنگ واقعیت را به خود دید.
از ترکیه تا تونس و مراکش مردمی که نسل های گذشته شان چکمه پوشان اشغالگر و استعمارگر را در خیابان هایشان دیده بودند، چشم به آسمان یا صفحه تلویزیون دوختند و حرکت موشک های ایرانی را به سمت تل آویو تماشا کردند و جشن گرفتند. پرتاب ۲۰۰ موشک به سمت سرزمین های اشغالی کافی بود که اکاذیب سعودی و دیگر دشمنان منطقه ای ایران، برای مردم منطقه دود شود و به هوا برود.
پس از یک دوره جولان دادن اکانت های ضدایرانی که ادعا می کردند ایران به هنیه خیانت کرد و پشت مقاومت را خالی کرد؛ ضربه عملیات وعده صادق۲ چنان کوبنده بود که دیگر حرفی از نمایشی بودن و صوری بودن آن ( مثل وعده صادق۱) از دهان دشمنان ایران به میان نیامد. دیشب نخستین شبی بود که یک منطقه، دست در دست هم با آرزوی زوال حتمی اشغالگر، عملیات وعده صادق ایران را جشن گرفتند. هرچند منطقه در عملیات وعده صادق نیز به شادی برخاسته بود اما بدخواهان بلافاصله با انتشار دروغ از اهمیت آن کاستند؛ اصابت های متعدد و آشکار موشک ها در عملیات وعده صادق۲، همزمان با تخریب پایگاه های هوایی رژیم صهیونیستی، دهان دروغگویان را دوخت. 

وعده صادق، افکار عمومی جهان عرب را شوکه می کند
در آوریل ۲۰۲۴، ایران عملیات وعده صادق را در حمایت از مقاومت فلسطین آغاز کرد و در عرض چند ساعت این اقدام، دیدگاه بسیاری در جهان عرب را نسبت به ایران تغییر داد. پیش از این عملیات، تردیدهای زیادی در میان کارشناسان و نخبگان عرب وجود داشت که اغلب حمایت ایران از فلسطین را به عنوان اقدامی سیاسی و غیرصادقانه تلقی می کردند. با این حال، عملیات وعده صادق باعث شد برخی از این صداها در دیدگاه های خود بازنگری کنند و آن را به عنوان نشانه ای قوی از تعهد ایران در ایستادگی در برابر رژیم صهیونیستی بشمارند. 
واکنش عمومی به ویژه در میان فلسطینی ها، به طور گسترده ای مثبت بود. حمایت مادی و لجستیکی ایران به طور عمیق بر کسانی که مبارزه فلسطین را به عنوان یک علت حیاتی برای تمام عرب ها می دیدند، اثر گذاشت. این حمایت در خیابان های کرانه باختری و غزه مشهود بود، جایی که بسیاری از مردم همبستگی خود را با ایران ابراز کردند و اقدام های تهران را هم راستا با مبارزه شان علیه اشغال رژیم صهیونیستی تلقی کردند.
با این حال، این موج اولیه حمایت با واکنش سریع برخی رسانه های عربی منتسب به عربستان، امارات و اپوزیسیون سوریه مواجه شد. رسانه های این کشورها به سرعت عملیات وعده صادق را تنها یک نمایش قدرت دانسته و آن را بیشتر از آنکه حمایت واقعی از فلسطین باشد، به عنوان تلاش برای نمایش نفوذ توصیف کردند.
هشتگ «مسرحیه» به معنی نمایش، هشتگی بود که چند ساعت پس از آغاز عملیات وعده صادق در نقاطی از ادلب، پایتخت اپوزیسیون سوریه، همچنین در بخش هایی از سعودی و امارات ترند شد. رسانه های دولتی عربستان و امارات نیز به سرعت این عملیات را به عنوان یک مانور تبلیغاتی جلوه دادند و ایران را متهم کردند که از مساله فلسطین برای منحرف کردن توجهات از مشکلات داخلی خود و گسترش نفوذ در منطقه استفاده می کند. 
با گذشت روزها پس از عملیات وعده صادق، روایت ها در رسانه های عربی، به ویژه در کشورهای حاشیه خلیج فارس، به سرعت علیه ایران تغییر کرد. رسانه های اماراتی و سعودی به طور مداوم ادعا می کردند اقدامات ایران خودخواهانه بوده و سعی در کم اهمیت جلوه دادن هرگونه موفقیت نظامی داشتند. حتی گروه های مخالف سوری نیز به این روایت اضافه شدند و ایران را به عنوان یک نیروی بی ثبات کننده به جای یک هم پیمان واقعی برای منافع عربی معرفی کردند. درنتیجه، احساس مثبت اولیه نسبت به نقش ایران در این عملیات به تدریج کاهش یافت. یک عامل کلیدی در این تغییر، وضعیت رسانه ای بود.
در بسیاری از کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس که دولت ها کنترل زیادی بر رسانه ها دارند، داستان های مثبت درباره نقش ایران عمدتا سرکوب شدند. با گذشت زمان، سانسور و تلاش های هماهنگ رسانه های تحت حمایت مخالفان منطقه ای ایران به تدریج از حمایت اولیه از عملیات کاست و گفت وگوها بیشتر تحت تسلط منتقدان ایران قرار گرفت. درنهایت، تاثیر بلندمدت عملیات وعده صادق بر افکار عمومی جهان عرب تحت تاثیر موج اولیه حمایت و تلاش های مستمر دولت های منطقه برای مقابله با آن قرار گرفت.
در حالی که این عملیات به طور موقت تصویر ایران را در برخی از بخش های عمومی جامعه عرب، به ویژه در فلسطین بهبود بخشید، روایت غالب در بخش گسترده تری از جهان عرب همچنان به ایران به عنوان یک بازیگر خودخواه نگاه می کرد که به دنبال بهره برداری از درگیری های منطقه ای برای منافع خود است. درنتیجه، تاثیر مثبت بالقوه عملیات وعده صادق به طور قابل توجهی در گفتمان عمومی تضعیف شد؛ به ویژه در کشورهایی که احساسات ضدایرانی در آنها قوی است. 

صبر استراتژیک ایران و پیامدهای آن بر افکار عمومی عربی
در ماه های اخیر، نگرش جهان عرب نسبت به ایران تغییرات قابل توجهی را تجربه کرد؛ به ویژه در میان کسانی که از حماس و مقاومت اسلامی در فلسطین حمایت می کنند. ترور شهید اسماعیل هنیه در تهران، به عنوان عالی ترین رهبر حماس، باعث شد تحت تاثیر پمپاژ قدرتمند رسانه های ضدایرانی، بسیاری مدعی نقش ایران در این واقعه غم انگیز شوند. مرگ ناگهانی و مبهم او، موجی از تئوری های توطئه را در جهان عرب به همراه داشت که ادعا می کردند احتمالا ایران در این ترور دست داشته باشد. این حادثه غم انگیز، همراه با واکنش محتاطانه ایران، منجر به گمانه زنی هایی در افکار عمومی جهان عرب شد.

تاثیر رسانه و افزایش شک و تردید
روایت های ضدایرانی با کمک رسانه های تاثیرگذار از ترکیه، قطر و رسانه های وابسته به اخوان المسلمین قوت گرفت. پلتفرم هایی مانند «نون پست» و «القبس»، که مدت ها قبل به نقد نفوذ منطقه ای ایران پرداخته بودند، شروع به نشان دادن شهادت هنیه به عنوان نشانه ای از شکاف عمیق تر میان ایران و جنبش های مقاومتی کردند که ایران به طور تاریخی از آنها حمایت کرده بود. این رسانه ها از تنش های مذهبی و منافع سیاسی موجود بهره برداری کرده و تصویری از ایران به عنوان یک متحد غیرقابل اعتماد در قضیه فلسطین به نمایش گذاشتند.
نبود رسانه های معتبر ایرانی به زبان عربی برای مقابله با این ادعاها، تهران را در معرض اتهاماتی قرار داد که نه تنها در این وقایع مداخله نمی کند، بلکه ممکن است در خشونت های در حال افزایش نیز نقش داشته باشد. با گسترش این روایت ها، بی اعتمادی به ایران در میان برخی از حامیان قضیه فلسطین عمیق تر شد و سوالاتی در مورد تعهد تهران به محور مقاومت رشد کرد. 

شهادت سید و نقطه عطف
وضعیت با انفجار پیجرهای اعضای حزب الله در لبنان و شهادت سیدحسن نصرالله، دبیرکل این گروه رو به وخامت رفت. شهادت نصرالله، در میان افزایش تنش ها با رژیم صهیونیستی و تجاوز زمینی این رژیم به لبنان، ضربه سنگینی به روحیه جنبش های مقاومت زد.
آنچه قبلا به عنوان صبر استراتژیک ایران دیده می شد، اکنون توسط بسیاری به عنوان غفلت یا حتی خیانت القا می شد. در این میان، شک و تردیدها در مورد نقش ایران در این وقایع افزایش یافت. بخشی از حامیان مقاومت بر اثر شدت فشارهای نظامی و رسانه ای، احساس طردشدگی کردند و بر این باور بودند ایران آنها را به حال خود رها کرده و به تنهایی با رژیم صهیونیستی مواجه خواهند شد.
سکوت نسبی ایران پس از خرابکاری در پیجرها و ترورهای سلسله وار رژیم صهیونیستی در ضاحیه، ضربه شدیدی به اعتبار تهران به عنوان یک حامی ثابت قدم در محور مقاومت وارد کرد و سوالات بنیادینی درباره قابلیت اعتماد ایران به عنوان مهم ترین حلقه محور مقاومت شکل گرفت. برخی از کارشناسان حامی ایران و محور مقاومت معتقد بودند این تغییر در درک عمومی می تواند عواقب جدی برای نقش آینده ایران در منطقه داشته باشد.
سال ها، ایران خود را به عنوان حامی پیشرو جنبش های مقاومت فلسطینی و لبنانی معرفی کرده اما اعتقاد فزاینده به اینکه ایران این جنبش ها را به حاشیه رانده، می تواند اتحادهای منطقه ای اش را تضعیف کند.
منیر شفیق، تحلیلگر و متخصص گروهای مقاومت در سرمقاله ای در الجزیره هشدار داد با کاهش اعتماد در سطح میانی حامیان گروه هایی مانند حماس، ایران در صورت ادامه انفعال در خطر از دست دادن پایگاه خود در منطقه ای است که برای اهداف استراتژیکش از اهمیت بالایی برخوردار است. 

نقطه عطفی در جهان عرب: 
شهادت نصرالله و تاثیر عملیات وعده صادق۲
شهادت دبیرکل حزب الله، سیدحسن نصرالله شوک های عمیقی را در سراسر جهان عرب به وجود آورد. شهادت نصرالله که شخصیتی محترم و نماد مقاومت در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی بود، بسیاری از حامیان مقاومت خصوصا شیعیان جنوب لبنان را در بهت و ناامیدی فرو برد. در همین حال، رژیم حملات زمینی خود را به لبنان تشدید کرد و نگرانی ها از افزایش تنش های منطقه ای را بیشتر کرد.
در این شرایط، سوالات بزرگی مطرح شد: آیا ایران اقداماتی قوی برای حمایت از مقاومت انجام خواهد داد؟ شهادت نصرالله تنها یک ضربه به حزب الله نبود؛ بلکه تهدیدی جدی برای روایت مقاومت به حساب می آمد که امنیت لبنان و منطقه را برای دهه ها تامین کرده بود. با توجه به اهمیت موضوع، انتظارها برای عملیات وعده صادق۲، به اوج خود رسید.
بسیاری در شبکه های اجتماعی عربی نسبت به اینکه آیا ایران واقعا اقدام موثری در حمایت از مقاومت خواهد کرد، ابراز تردید کردند. اما زمانی که عملیات انجام شد، فراتر از انتظارات بود. ایران حمله موشکی خود به قلب اراضی اشغالی را به گونه ای اجرا کرد که نه تنها پیچیده، بلکه از نظر تاکتیکی نیز بسیار موثر بود. واکنش از سوی منطقه به طور چشمگیری مثبت بود و آنچه زمانی تردید به حساب می آمد، به تمجیدهای گسترده تبدیل شد. بسیاری از حامیان، این عملیات را به عنوان لحظه ای کلیدی برای مقاومت جشن گرفتند. 

نبض احساسات عمومی جهان عرب، همسو با ایران 
بررسی فعالیت های اجتماعی قبل و بعد از عملیات وعده صادق۲، تحولی چشمگیر در احساسات عمومی جهان عرب را نشان می دهد. قبل از این عملیات، تعداد زیادی از تحلیلگران به ویژه افرادی که از کشورهایی با روابط تیره با ایران بودند، کنش های ایران در برابر رژیم صهیونیستی را صرفا یک نمایش می دانستند که نمی تواند تغییرات قابل توجهی به همراه داشته باشد اما پس از موفقیت عملیات، پلتفرم های اجتماعی پر از پست های جشن و تبریک شد و کاربران در سراسر جهان عرب این عملیات را به عنوان دستاوردی بزرگ برای منطقه گرامی داشتند.
جالب است که جریان علیه کسانی که نسبت به تعهد ایران تردید داشتند، به سرعت تغییر کرد. اکانت های سعودی و سوری و اماراتی توسط خود کاربران عرب به حاشیه رفتند و معمولا توسط کاربران عرب دیگر کشورها، تمسخر شدند. این تغییر نشان دهنده کاهش قابل توجه احساسات منفی نسبت به ایران است و روایت جدیدی از مقاومت در افکار عمومی را نمایان می کند. 

یک هم راستایی جدید؛ افزایش نفوذ ایران
این تغییر در احساسات نشان دهنده یک هم راستایی بزرگ تر در جهان عرب است. کارشناسان اشاره کرده اند اقدامات قاطع ایران پس از شهادت سیدحسن نصرالله و اجرای عملیات وعده صادق۲، یک نقطه عطف را رقم می زند. روایت ایران به عنوان یک قدرت فراگیر اکنون در حال تقویت است.
عمده مردم منطقه اقدامات ایران را نه کنشی نمایشی بلکه دفاعی لازم برای حاکمیت منطقه در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی می دانند. برای اولین بار در سال های اخیر، حتی کشورهای منطقه که به طور سنتی در تضاد و رقابت با ایران بودند، در آنچه نمی توان آن را جز یک «جشن منطقه ای» برای موفقیت عملیات توصیف کرد، شرکت می کنند. این وحدت جدید اهمیت زیادی دارد.
به طور تاریخی کشورهای عربی نه تنها از نظر سیاسی، بلکه همچنین در درک تهدیدهای منطقه ای تقسیم شده اند. برای سال ها، بسیاری از کشورها رقابت خود با ایران را نسبت به رویارویی با رژیم، اولویت می دادند. اما عملیات وعده صادق۲ به نظر می رسد تمایل به اقدام جمعی در برابر یک دشمن مشترک را دوباره شعله ور کرده است. همان طور که یکی از تحلیلگران گفت: «برای اولین بار در چندین دهه، شاهدیم امت اسلام در یک جشن منطقه ای در کنار هم ایستاده اند.»

انتهای پیام