بررسی شاخص های توسعه مالی اسلامی در جهان ۲۰۲۳

در یک پژوهش انجام شد؛

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، در سال گذشته، صنعت مالی جهانی تحت تاثیر عوامل مختلفی ازجمله بی ثباتی قیمت کالا های بین المللی و زنجیره تامین جهانی که هنوز به ثبات پیش از همه گیری کرونا بازنگشته بود با یک اقتصاد نامطمئن دست و پنجه نرم کرد.

افزایش سطح تورم ناشی از تکانه های اقتصادی و پیش بینی ناپذیری به عنوان خطری بزرگ، بسیاری از سرمایه گذاری ها را در تمام حوزه های خرد، کلان، و توسعه با مانع جدی روبه رو کرده است. در طول سال، نهاد های مالی در برابر اعمال سیاست های پولی سخت گیرانه تر و افزایش های چندگانه نرخ بهره توسط بانک های مرکزی، برای حفظ میزان بازدهی خود در بالاترین سطح موجود کوشیدند. در این میان به رغم مشکلات موجود، اندازه دارایی های صنعت مالی اسلامی جهانی با رشد ۱۱ درصدی در سال ۲۰۲۲ به ۴٫۵ تریلیون دلار افزایش یافته است.

طی دهه گذشته، این صنعت با رشد ۱۶۳ درصدی روبه رو بوده است که نشان می دهد تقاضا برای خدمات و محصولات منطبق با شریعت در جهان با سرعت درحال افزایش است. در این میان، ایران، عربستان، و مالزی در مجموع بیشترین سهم بازار مالی اسلامی را از لحاظ دارایی ها (۷۱ درصد از کل وجوه اسلامی جهانی) به خود اختصاص می دهند و کشور هایی همچون کویت، عراق، قرقیزستان، و تاجیکستان توانسته اند رشد سریعی داشته باشند.

در این راستا، صنعت مالی اسلامی برای دستیابی به توسعه بیشتر و حفظ قدرت و جایگاه مناسب خود، نیازمند پیشرفت و به کارگیری نوآوری است که دستیابی به اطلاعات و داده های قابل اعتماد برای حصول موفقیت و ارزیابی مؤسسات مالی اسلامی، فعالان بازار، و تنظیم کننده ها (قانون گذاران)، و در نتیجه بهبود وضعیت و تراز صنعت بسیار مهم و ضروری است.

لذا، متن حاضر ترجمه و تلخیص گزارش LSEG و ICD با عنوان Islamic Finance Development Report ۲۰۲۳ به اضافه تألیف برخی از نکات ضروری است. در این گزارش، ۱۳۶ کشور در ۸ منطقه مختلف جغرافیایی از لحاظ شاخص های توسعه مالی اسلامی (IFDI) ارزیابی و بررسی شده اند. شاخص توسعه مالی اسلامی، با طبقه بندی عوامل مؤثر در حوزه های مختلف به عنوان شاخص های اصلی، به بررسی بازار های مختلف مالی اسلامی در سرتاسر جهان از لحاظ پیشرفت مالی می پردازد.

پنج شاخص اصلی برای IFDI شامل شاخص های وزنی عملکرد مالی و توسعه کمّی، نظارت (حاکمیت)، پایداری و ثبات، دانش، و آگاهی (اطلاع رسانی) است که برای هرکدام نیز زیرشاخص های مرتبط با آنها معرفی می شود که در توسعه و اندازه گیری صنعت جهانی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان، عملکرد مالی و رشد دارایی های پنج بخش بانکداری اسلامی، صکوک، صندوق های اسلامی، سایر مؤسسات مالی اسلامی، و تکافل مهم ترین بخش اکوسیستم مالی اسلامی و سنجش توسعه کمّی صنعت مالی در نظر گرفته می شود و حاکمیت (نظارت)، پایداری، دانش، و آگاهی از دیگر بخش های اکوسیستم مالی اسلامی به منظور ارزیابی پیشرفت کلی صنعت است.

ایران از لحاظ شاخص عملکرد مالی و توسعه کمّی توانسته است در ردیف برترین بازار های مالی قرار گیرد. بااین حال، مجموع نمرات اختصاص یافته به کل شاخص های توسعه مالی در پنج حوزه یادشده نشان می دهد که به ترتیب کشور های مالزی، عربستان، اندونزی، بحرین، و کویت پنج بازار برتر مالی اسلامی از لحاظ شاخص توسعه مالی اسلامی شناخته می شوند. 

با توجه به تحولات مثبت اخیر در بخش های مختلف صنعت مالی اسلامی و اکوسیستم پیرامون آن، پیش بینی ها نشان می دهد که رشد دورقمی این صنعت همچنان ادامه خواهد داشت و ارزش دارایی های نظام مالی اسلامی تا سال ۲۰۲۷ به ارزشی حدود ۶٫۷ تریلیون دلار خواهد رسید که عمدتاً ناشی از تقویت صنعت مالی اسلامی در بازار های بزرگ مالی اسلامی کشور های حوزه خلیج فارس، مالزی، و اندونزی خواهد بود.

پیشرفت های ایجادشده در بازار های جدید و نوظهور مانند آسیای مرکزی و غرب افریقا، الزامات تبدیل نظام مالی پاکستان به نظام بدون ربا و کاملاً اسلامی در سال ۲۰۲۲، و توسعه بانکداری اسلامی در کشور های غیرمسلمان می تواند در تعمیق و گسترش صنعت مالی اسلامی جهانی کمک قابل توجهی باشد. در این گزارش، تلاش شده است ضمن بررسی وضعیت آماری صنعت مالی اسلامی در جهان، شاخص های توسعه مالی اسلامی در پنج بخش یادشده معرفی و رتبه بندی کشور ها به تفکیک هریک از شاخص ها و زیرشاخص های معرفی شده انجام شود. 

در ادامه می توانید متن کامل این گزارش را از طریق این لینک مطالعه کنید