کاهش ۱۱۰ هزار نفری تعداد دانش آموزان در پایه اول

ماه آنلاین نزدیک است و به زودی حدود ۱۶میلیون و ۵۰۰هزار دانش آموز راهی مدارس سراسر ایران می شوند. با این حال بسیاری از خانواده ها نگران افزایش قیمت بسته های آموزشی هستند. مقایسه قیمت کتاب های درسی مقطع دبستان نشان می دهد قیمت ها نسبت به سال گذشته حدود ۵۰درصد افزایش داشته است.

 ماه آنلاین نزدیک است و به زودی زنگ مدارس ایران به صدا درمی آید تا بر اساس آخرین آمار های اعلام شده حدود ۱۶ میلیون و ۵۰۰هزار دانش آموز راهی مدارس سراسر ایران شوند. با باز شدن مدارس، چالش خرید نوشت افزار و لوازم التحریر ها در سراسر کشور داغ شده است. هر دانش آموز علاوه بر شهریه، هزینه رفت وآمد و لباس فرم باید مجموعه ای از لوازم التحریر اولیه همچون دفتر، مداد، پاک کن، مدادتراش و… را تهیه کند. بررسی بسیاری از فروشگاه های آنلاین و غیرآنلاین از افزایش ۲۰درصدی قیمت لوازم التحریر نسبت به سال گذشته خبر می دهند.

محسن گلستانی، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت افزار و لوازم مهندسی تهران، اما به «دنیای اقتصاد» می گوید: «این افزایش قیمت را تایید یا رد نمی کنم. البته افزایش قیمت وجود دارد، اما این افزایش قیمت کمتر از تورم است.» او هزینه تهیه یک بسته کامل لوازم التحریر را نزدیک یک میلیون تومان برآورد می کند. این در حالی است که تحقیقات روزنامه «دنیای اقتصاد» از گروه های کارمندی و طبقه متوسط نشان می دهد که این مبلغ حدود ۳میلیون تومان می شود. این البته به جز مبلغی است که هر سال دانش آموزان برای کتاب های درسی شان پرداخت می کنند. قیمت کتاب درسی اول ابتدایی که ۴۷هزارتومان در سال۱۴۰۲بوده، در سال۱۴۰۳ به ۷۱هزارتومان می رسد.

از آموزش رایگان تا آموزش با هزینه های بالا

این روز ها بسیاری از خانواده ها، فرزندانشان را برای رفتن به مدرسه آماده می کنند؛ اما اگر در بین آن ها باشید، متوجه می شوید که چه روز های پیچیده ای را پشت سر می گذرانند. بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی حمید طریفی حسینی، معاون سابق آموزش ابتدایی آموزش و پرورش، امسال ۸۰درصد کار ثبت نام پایه اول انجام شده است و کل دوره ابتدایی هم آمار ۹۰درصدی را در ثبت نام از آن خود کرده است، پیش بینی ها برای ثبت نام در پایه اول حدود یک میلیون و ۴۹۵هزار نفر است و حدود ۱۱۰هزار نفر نسبت به سال گذشته شاهد کاهش تعداد دانش آموزان در پایه اول هستیم. برخی از انجمن های دوستدار کودکان بر این عقیده هستند: «افزایش هزینه های تحصیل، مانع از ثبت نام این کودکان شده است.» این در حالی است که قانون اساسی که بنیادی ترین و اصلی ترین قانون کشور است، بر حق تحصیل و آموزش رایگان برای تمام مردم تاکید می کند. اصل۳۰ می گوید: «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.» «دنیای اقتصاد» در همین زمینه چند کالای اساسی دانش آموزان را مورد بررسی قرار داده است.

افزایش حدود ۵۰درصدی کتاب های درسی

دهه شصتی ها دنیای دیگری از تحصیل و مدرسه رفتن را پشت سر گذاشته اند که به نظر می رسد این دنیا برای فرزندانشان کاملا متفاوت شده است. این تفاوت شامل نوع مدارس، نوع پوشش و نوع لوازم التحریر می شود. اگر هزینه شهریه ها بر اساس انتخاب نوع مدرسه را کنار بگذاریم و حداقل حقوق شاغلان مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت در سال۱۴۰۳ را نوزده میلیون و دویست و چهل و یک هزار و دویست و هشتاد (۱۹۲۴۱۲۸۰) تومان در نظر بگیریم، در آن صورت متوجه می شویم که تحصیل در ایران چقدر گران شده است. خانواده های دهه۶۰ که معمولا چندین فرزند داشتند که همزمان مدرسه می رفتند نه تنها با یک سیستم آموزشی مشخص روبه رو بودند، بلکه خانواده هایشان تقریبا هزینه های بالایی برای تحصیل پرداخت نمی کردند.

اگر «کتاب درسی» را پایه اصلی تحصیل درنظر بگیریم، کتاب های دبستان که زمانی رایگان در اختیار دانش آموزان گذاشته می شد، اکنون باید برای آن ها هزینه پرداخت کرد. در حال حاضر قیمت کتاب اول دبستان از ۷۱هزارتومان آغاز می شود و در مقطع ششم به ۱۰۲هزارتومان می رسد. مساله اینجاست که این مبلغ نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. به عنوان مثال کتاب های درسی کلاس ششم دبستان، در سال۱۴۰۲، ۶۹هزار تومان بوده و در سال۱۴۰۳ به قیمت ۱۰۲هزار تومان رسیده است؛ بنابراین این کتاب حدود ۴۷درصد افزایش قیمت داشته است. برای بررسی یکی دیگر از مقاطع تحصیلی به سراغ کلاس هشتم می رویم، در این مقطع قیمت کتاب های درسی که برای دختران ۹۸هزارتومان و پسران ۱۰۰هزارتومان بوده، به ترتیب به ۱۴۹هزارتومان و ۱۵۰هزارتومان افزایش یافته است؛ یعنی افزایش قیمتی حدود ۵۰ درصد. در پایه نهم هم کتاب های درسی از ۱۰۴هزار تومان به ۱۵۷هزارتومان می رسد. اگر قیمت کتاب های درسی کلاس متوسطه دوم (یازدهم ریاضی) را در سال۱۴۰۲ بررسی کنیم، بر این اساس از ۱۴۰هزارتومان به ۲۰۰هزارتومان در سال۱۴۰۳ افزایش قیمت داشته است.

از ژاندارک تا شهرکتاب ها

بازار لوازم التحریر، اما بازار پیچیده ای است. از زمانی که برای نخستین بار مغازه لوازم التحریر ژاندارک در نزدیکی مدرسه ژاندارک راه اندازی شد، ایران مسیر طولانی را در این زمینه طی کرده است. کودکان نسبت به گذشته حق انتخاب بیشتری دارند و تنوع لوازم التحریر به اندازه ای زیاد شده است که در وصف نمی گنجد. وقتی وارد مغازه های لوازم التحریر، کتاب فروشی ها، کافه کتاب ها، مال ها و فروشگاه های بزرگ می شویم، گویا وارد شهربازی شده ایم و به دنیای رنگارنگی پا می گذاریم که شاید چندان هم برای پدرومادر ها رنگی نباشد. قیمت مداد ها از ۱۰هزارتومان شروع می شود و گاه تا ۲۴هزارتومان هم می رسد. قیمت خودکار هم از ۲هزارتومان تا ۹۵هزارتومان دیده می شود. مدادتراش هم از ۱۰هزارتومان تا ۷۹هزارتومان در بازار پیدا می شود؛ البته تراش های رومیزی به یک میلیون و ۱۰۰هزار تومان هم رسیده اند. مدادنوکی ها از ۸هزارتومان تا ۵۵۰هزارتومان در بازار پیدا می شود. جامدادی هم از ۱۵هزارتومان تا ۷۰۰هزار تومان رسیده است. البته در برخی مغازه های خاص قیمت آن تا ۷میلیون هم می رسد.

پدر و مادر هایی که این روز ها دستی در خرید دارند، بسته لوازم التحریر برای دانش آموز مقطع دبستان را حدود ۲ تا ۳میلیون تومان برآورد می کنند. یکی از مادر ها که دخترش به پیش دبستانی می رود و در منطقه۵ تهران زندگی می کنند، به «دنیای اقتصاد» می گوید: «علاوه بر هزینه شهریه برای لباس فرم و لباس ورزشی ۲میلیون و ۵۰۰هزار تومان هزینه کرده است.» او برای دخترش لوازم التحریری را که فقط شامل دفتر نقاشی، دفتر مشق، مداد، مدادرنگی، مدادرنگی روغنی، چسب، قیچی، آب رنگ، جامدادی، برچسب می شود، خریده است که ۳میلیون تومان می شود. او تاکید می کند: «کیف و کفش دخترم را جدا از این بسته تهیه کردم.

قیمت کیفی که خریدم با جنس نسبتا خوب، بدون اینکه برند معروفی باشد، حدود یک میلیون شد و کفش او هم حدود ۸۰۰هزار تومان.» یکی دیگر از افرادی که فرزند پسرش در مقطع سوم دبستان را برای سال تحصیلی آماده کرده بود، درباره خرید های امسال می گوید: «مدت هاست که قیمت ها بالا رفته و لوازم التحریر هم همچون کالا های دیگر قیمتش افزایش یافته است. من تا امروز حدود ۳میلیون هزینه خرید لوازم تحصیل کردم. خوشبختانه پسرم اصلا بهانه گیر نیست و قیمت های بالا را انتخاب نمی کند. با این همه، به طور متوسط ۳ میلیون هزینه کردیم.» مادر ۳فرزند دبستانی هم به «دنیای اقتصاد» می گوید: «نه تنها باید شهریه برای ثبت نام سه فرزندم پرداخت کنم، بلکه باید برای هر سه نفر آن ها لوازم التحریر، کیف و کفش مناسب هم بگیرم.» او بر این باور است: «هنوز بسیاری از وسایل برای برای بچه ها نخریده ام. فقط دخترم یک جامدادی به قیمت ۵۰۰هزارتومان خریده است.»

قطع برق، قیمت ها را افزایش داد

محسن گلستانی، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت افزار و لوازم مهندسی می گوید: «لوازم التحریر تنوع قیمت گسترده ای دارد. اغلب به چند دسته نوشت افزار های اصلی شامل دفتر مداد، خودکار، مدادتراش و جامدادی تقسیم می شود؛ بنابراین عدد مشخصی را نمی توانم بگویم.» او روی این مساله تاکید می کند که ما با افزایش قیمت ها روبه رو هستیم؛ اما بیشتر از تورم نیست. او می گوید: «نمی توانم قیمت مشخصی از لوازم التحریر بدهم؛ اما برای شما توضیح می دهم که به عنوان مثال دفتر مشق منگنه ای حدود ۱۱ تا ۱۲هزارتومان است که کف قیمت محسوب می شود و در تیراژ بالا. اما چون تقاضا افت پیدا کرده، قیمت این دفتر ها ثابت مانده، اما از سوی دیگر وقتی دفتر سیمی می شود یا اینکه جلدسازی می شود قیمت آن تغییر می کند و تا ۸۰ هزار و حتی بالاتر هم می رسد.» او درباره مدادرنگی هم توضیح می دهد: «ما در زمینه تولید مدادرنگی به تولید پیشرفته ای رسیده ایم و حتی ۷۲ رنگ تولید کرده ایم. به نظرم باید از تولیدکننده های داخلی حمایت کنیم؛ اما فکر می کنم مدادرنگی های خارجی با توجه به قیمت ارز هزینه های بسیار بالاتری پیدا می کند.»

او درباره دلیل بالارفتن قیمت نوشت افزار ها می گوید: «بیشتر مواد اولیه تولیدات داخلی وارداتی هستند. نرخ ارز روی قیمت ها تاثیر گذاشته است و از سوی دیگر دستمزد ها هم بالا رفته و ما افزایش سود بانکی هم داشتیم. مشکل بعدی که در بخش تولید داشتیم، قطعی برق است. بیشتر نوشت افزار ها در تابستان تولید افت تیراژ پیدا کرده است. افت تیراژ به دلیل قطعی برق و ثابت ماندن هزینه ها و دستمزد همه باعث بالارفتن قیمت لوازم التحریر داخلی شده است.» او همچنین از افت تقاضا به دلیل افت قدرت خرید می گوید: «قدرت خرید مردم پایین آمده است. خانواده ها به جای اینکه لوازم مورد نیازشان را خرید کنند، نیاز ها را مدیریت می کنند و آن ها را در طول سال می خرند. مثلا در گذشته اول آنلاین که می شد، خانواده ها یک بسته خودکار می خریدند؛ اما حالایک خودکار بیشتر نمی خرند. از سوی دیگر بیشتر ابزار ها دیجیتالی شده و همین دلیل دیگری در افت تقاضاست.» با این افت تقاضاست که بیش از ۱۶میلیون دانش آموز به سوی مدارس می روند تا آینده ایران را رقم بزنند.