قرار وثیقه چیست؟، قراروثیقه یکی از قرارهای تامین کیفری می باشد که در قبال آزادی متهم وثيقه گذاشته می شود و متهم بعد از گذاشتن قرار وثیقه متعهد می شود که هر زمان که دادگاه صلاح بداند در مرجع قضایی حضور یابد و چنانچه متهم در مرجع مذکور حاضر نشود این وثیقه به نفع دولت ضبط می شود.به گفته مطابق ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری هدف از قرار وثیقه دسترسی به متهم، حضور به موقع در مرجع قضایی، جلوگیری از فرار، مخفی شدن متهم و تضمین حقوق متضرر از جرم و جبران ضرر و زیان وی می باشد. در ادامه به بررسی قرار قبولی وثیقه و اینکه در چه مواردی قرار وثیقه به نفع دولت ضبط می شود می پردازیم با ما همراه باشید.
قرار قبولی وثيقه چیست؟
قرار قبولی وثيقه اين معنی است كه اگر متهم احضار گردد و در وقت معين حاضر نشود و وثيقه گذار هم نتواند او را معرفی نمايد وثيقه به نفع دولت ضبط گردد.
در صورتي كه متهم به ميزان قرار وجه نقد به همراه داشته باشد، يا شخص ديگری مهيای توديع وثيقه باشد يا ضمانت نامه بانكی تسليم نمايد، قاضی مربوطه قرار قبولی وثيقه را صادر می نمايد و پس از امضای متهم يا وثيقه گذار متهم آزاد می گردد متهم و وثيقه گذار می توانند رونوشت از قرار قبولی وثيقه دريافت دارند.
متهمی كه در مورد او قرار وثيقه صادر شده در صورتي كه نتواند وثيقه توديع نمايد و كسي ديگري هم حاضر نشود كه بجاي متهم وثيقه بسپارد بازداشت خواهد شد اين بازداشت تا زمان تودثع وثيقه يا و فسخ قرار ادامه دارد.
شرایط سند ملکی وثیقه دادگاه
سند ملکی در صورتی مورد قبول دادگاه قرار بگیرد که پس از ارزیابی کارشناس به اندازه خسارات وارده به زیاندیده باشددر غیر اینصورت مورد قبول دادگاه قرار نمی گیرد. بنابراین، ارزش سند ملکی باید متناسب با خسارات وارده به زیاندیده باشد.
در چه مواردی از قرار وثيقه رفع اثر می شود؟
- وثيقه گذار در هر مرحله از تحقیقات و دادرسی با معرفی و تحويل متهم میتواند درخواست آزادی وثيقه خود را بنمايد. مرجع مزبور مکلف است بلافاصله مراتب رفع مسؤولیت یا آزادی وثیقه را فراهم نماید.
- هر گاه متهم در مواعد مقرر حاضر شده، يا بعد از آن حاضر و عذر موجه خود را ثابت نمايد و يا پرونده مختومه شود وثيقه مسترد مي گردد.
- هر گاه متهم يا محكوم عليه در مواعد مقرر حاضر شده باشد به محض شروع اجرای حكم و يا قطعی شدن قرار تعليق اجرای مجازات، قرار تامين ملغی الاثر شده و وثيقه به صاحبش مسترد می گردد.
در چه مواردی وثیقه ضبط می شود؟
مطابق ماده 140 قانون آيين دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور كيفری «هر گاه متهمی که التزام یا وثیقه داده در موقعی که حضور او لازم بوده بدون عذر موجه حاضر نشود وجه‌الالتزام به دستور رئیس حوزه قضایی از متهم اخذ و وثیقه ضبط خواهد شد. اجاره سند برای دادگاه معمولا زمانی انجام میشود که شخص در مقابل شرطی و ایفای تعهداتی نزد دادگاه ها ، دادسرا ها و سایر مراجع قضایی می‌گذارند.
اگر شخصی از متهم کفالت نموده یا برای او وثیقه سپرده و متهم در موقعی که حضور او لازم بوده حاضر‌نشده به کفیل یا وثیقه گذار اخطار میشود ظرف بیست روز متهم را تسلیم نماید. در صورت عدم تسلیم و ابلاغ واقعی اخطاریه به دستور رئیس حوزه قضایی وجه‌الکفاله اخذ و وثیقه ضبط خواهد شد».
هر گاه متهمي كه وثيقه داده و قرار قبولي وثيقه صادر شده است در موقعي كه حضور او لازم بوده بدون عذر موجه حاضر نشود وثيقه به نفع دولت ضبط خواهد شود.
جهات زیر عذر موجه محسوب می شود:
الف- نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به گونه ای که مانع از حضور شود.
ب- بیماری متهم و بیماری سخت والدین، همسر یا اولاد وی که مانع از حضور شود.
پ- همسر یا یکی از اقراء تا درجه سوم از طبقه ی دوم فوت شود.
ت- ابتلاء به حوادث مهم از قبیل بیماری های واگیر دار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد گردد.
ث- متهم در توقیف یا حبس باشد.
ج- سایر مواردی که عرفاً به تشخیص بازپرس عذر موجه محسوب میشود.
اگر شخصی برای متهم وثيقه گذاشته باشد و متهم در موقعی كه حضور او لازم بوده حاضر نشده به وثيقه گذار اخطار مي شود ظرف 20 روز متهم را تسليم نمايد در صورت عدم تسليم متهم و ابلاغ واقعي اخطاريه به دستور رئيس حوزه قضائي وثيقه ضبط خواهد شد.
در صورتی که متهم پس از صدور دستور دادستان مبتنی بر ضبط وثیقه و پیش از اتمام عملیات اجرایی، در مرجع قضایی حاضر شود یا وثیقه‌گذار وی را حاضر کند، دادستان با رفع اثر از دستور صادره، دستور اخذ تا یک چهارم از وجه قرار را صادر میکند.
اگر متهم برای عدم حضور خود عذر و دلیل موجهی داشته باشد و مود تایید دادگاه قرار گیرد وثیقه ضبط نمی شود.
متهم در موقعي بايد احضار شود كه حضور او براي تحقيقات يا محاكمه يا اجراي حكم، ضرورت داشته باشد والا اگر بدون ضرورت احضار گردد و حاضرنشود مجوز اخطار به وثيقه گذار براي تسليم متهم ظرف 20 روز نيست.
مراحل گذاشتن قرار وثیقه چگونه است؟
بازپرس پس از صدور قرار وثیقه به متهم ابلاغ میکند که وثیقه ای برای خود معرفی کند. در صورتی که متهم و یا شخص ثالث مال غیرمنقولی را به عنوان وثیقه معرفی نمایند پس از ارزیابی مال توسط کارشناس مال مورد نظر از طریق اداره ثبت اسناد و املاک بازداشت می شود.
در صورتی که وثیقه وجه نقد باشد باید به حساب سپرده دادگستری تودیع و فیش آن ضمیمه پرونده و شماره و تاریخ فیش در قرار قبولی وثیقه قید شود.
در صورتی که پس از ارزیابی کارشناس ارزش ملک به میزان مبلغ وثیقه یا بیشتر از آن باشد قرار قبولی وثیقه صادر می شود در غیر اینصورت ملک مورد نظر به عنوان وثیقه رد و متهم باید وثیقه دیگری را معرفی کند.
اعتراض به قرار وثیقه
ماده ۲۳۵ قانون آیین دادرسی کیفری
متهم، کفیل و وثیقه گذار می‌توانند در موارد زیر ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ دستور دادستان، درباره اخذ وجه التزام، وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه اعتراض کنند. مرجع رسیدگی به این اعتراض، دادگاه کیفری دو است :
الف- هر گاه مدعی شوند در اخذ وجه التزام و وجه الکفاله و یا ضبط وثیقه مقررات مربوط رعایت نشده است.
ب – هر گاه مدعی شوند متهم در موعد مقرر حاضر شده یا او را حاضر کرده اند یا شخص ثالثی متهم را حاضر کرده است.
پ – هر گاه مدعی شوند به جهات مذکور در ماده (۱۷۸) این قانون، متهم نتوانسته حاضر شود یا کفیل و وثیقه گذار به یکی از آن جهات نتوانسته اند متهم را حاضر کنند.
ت – هر گاه مدعی شوند پس از صدور قرار قبولی کفالت یا التزام معسر شده اند.
ث – هر گاه کفیل یا وثیقه گذار مدعی شوند تسلیم متهم، به علت فوت او در مهلت مقرر ممکن نبوده است.
تبصره۱- دادگاه در تمام موارد فوق، خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات دادرسی به شکایت رسیدگی می کند. رای دادگاه قطعی است.
تبصره۲- مرجع رسیدگی به اعتراض نسبت به دستور رئیس یا دادرس دادگاه عمومی بخش، دادگاه کیفری دو نزدیکترین شهرستان آن استان است.
تبصره ۳- در خصوص بند (ت)، دادگاه به ادعای اعسار متهم یا کفیل رسیدگی و در صورت احراز اعسار آنان، به معافیت آنان از پرداخت وجه التزام یا وجه الکفاله حکم می کند.
سوالات متدوال در خصوص قرار وثیقه
آیا متهم میتواند به قرار وثیقه اعتراض نماید؟
بله، مطابق ماده 235 قانون آیین دادرسی کیفری در صورتی که قرار وثیقه بر خلاف شرایط قانونی و مقررات صادر شده باشد متهم میتواند به آن اعتراض کند.
آیا متهم می تواند نوع وثیقه را تعیین کند؟
بله، انتخاب نوع وثیقه با متهم است و حسب مورد می تواند مال منقول مانند وجه نقد و سپرده و ضمانت نامه بانکی معرفی کند و همچنین می تواند مال غیرمنقولی را به دادگاه جهت وثیقه معرفی کند.
مهلت اعتراض به قرار وثیقه چقدر است؟
بعد از صدور قرار وثیقه، متهم ظرف ده روز از زمان ابلاغ قرار وثیقه می تواند نسبت به اصل قرار منتهی به بازداشت یا عدم پذیرش وثیقه اعتراض کند.
اگر متهم وثیقه نداشته باشد تکلیف چیست؟
اگر متهم توانایی وثیقه گذاشتن را نداشته باشد تا زمان معرفی وثیقه به بازداشتگاه منتقل میشود.
پیشنهاد می شود که مراحل گذاشتن وثیقه برای زندانی در دادسرا یا دادگاه را بدانید که در کوتاه ترین زمان ممکن وثیقه آزادی زندانی را به مراجع قضایی ارائه کنید. وثیقه به قاضی یا مقام دادگاه اطمینان می دهد که متهم در صورت عدم حضور در دادگاه برای محاکمه، مبلغ وثیقه را پرداخت خواهد کرد. در باب می توانند به بهترین نحو به شما مشاوره دهند.
مدارک و مراحل گذاشتن وثیقه برای زندانی
جهت گذاشتن ، نیاز به ارائه مدارک زیر به دادگاه دارید:
- شناسنامه و کارت ملی متهم
- سند ملکی یا خودروی قابل معامله به عنوان وثیقه
- گواهی اشتغال به کار یا گواهی تمکن مالی
- ضمانت نامه
سند شهرستان برای وثیقه زندانی
سند شهرستان برای وثیقه زندانی قابل قبول است. قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران در ماده 148 خود بیان می کند که « می تواند وجه نقد، مال منقول یا غیر منقول، ضمانت نامه بانکی یا اوراق قرضه باشد.» بنابراین، سند مالکیت یک ملک در شهرستان نیز می تواند به عنوان وثیقه برای آزادی یک زندانی پذیرفته شود.
البته، در هنگام ارائه سند شهرستان به عنوان وثیقه، باید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- سند باید به نام وثیقه گذار باشد.
- سند باید دارای ارزش کافی برای پوشش مبلغ وثیقه باشد.
- سند باید دارای سابقه ثبتی مناسب باشد.
برای ارائه سند شهرستان به عنوان وثیقه، باید آن را به دادگاه یا دادسرای مربوطه ارائه دهید. دادگاه پس از بررسی سند و احراز شرایط آن، دستور آزادی زندانی را صادر خواهد کرد.