نسخه روزآمد شده سند تحول قضایی را تا پایان سال منتشر خواهیم کرد

معاون قوه قضائیه در برنامه صف اول:

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، سیدمحمد صاحبکار با حضور در برنامه ”صف اول“ شنبه ۱۸ شهریور نازک نارنجی، به پرسش‌ها درباره طرح اصلاح سند تحول دستگاه قضایی از زیرساخت قانونی پیشگیری تا کاهش اطاله دادرسی و حقوق عامه پاسخ داد.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: سامانه اصلاح سند تحول دستگاه قضایی چیست؟
صاحبکار: حدود دو سال و نیم است که از ابلاغ سند تحول قضایی می‌گذرد و مهمترین کارکردی که این سند‌ها یا این برنامه‌های کلی برای هر دستگاهی به کار می‌رود همین تعبیر دقیقی بود که مقام معظم رهبری هم مطرح کردند که کار‌ها را منضبط می‌کند، چون این سازمان یا یک مجموعه‌ای مثل قوه قضائیه که یک مجموعه بزرگ در تعاملات گسترده با عموم مردم است هم باید خدمت مناسبی را بتواند به مردم ارائه دهد، فعالیت هایش جوانب مختلفی را دارد، فقط یک جنبه خاص نیست، از حقوق عامه تا بحث رسیدگی، از مسائل مختلف سازمان ثبت اسناد تا مسائل سازمان زندان ها، لذا یک طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های مختلف را باید بتواند انجام دهد. برای این که این‌ها منضبط و در یک چارچوب باشد و همه جوانب توجه شود، این سند تحول قضایی نوشته شد.
سند تحول قضایی اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم چه بود این که ما بگوییم الان مسائلی که مردم در تعامل با دستگاه قضا دارند چی هست و چه مشکلاتی دارند و ما اگر در افق چند ساله مثلاً کاری را انجام دهیم که این مشکلات مردم کمتر شود چه کاری را باید انجام دهیم، خیلی با بیان ساده سند تحول قضایی است، در این دو سال و نیم گذشته که از دوران ریاست محترم قبلی قوه قضائیه، رئیس جمهور محترم فعلی این سند ابلاغ شد و وارد فرآیند اجرایی شدیم و کار‌های مختلفی اتفاق افتاد.
برای این که سند اجرایی شود مراحل مختلفی را پشت سر گذاشتیم یکی، مواردی بود که با ابلاغیه‌ها و مقرراتی که در داخل خود قوه قضائیه می‌توانستیم کار‌هایی را انجام دهیم، این مسائل انجام و دنبال شد و دارد دنبال می‌شود، یکسری از موارد نیازمند این بود که حتماً ما در مجلس شورای اسلامی قانون جدیدی را تصویب کنیم، لذا کسانی که به قوه قضائیه و مسائل حقوقی آشنا هستند می‌بینند که ما انواع و اقسام و حجم بسیار گسترده‌ای از قوانین را داریم که بر اساس آن قوانین هست که قوه قضائیه دادگاه ما عمل می‌کند، لذا چندصد ماده مثلاً در هر کدام از این آیین‌های دادرسی مشخصاً با ذکر جزئیات ذکر شده برای این که همه چیز قانونی باشد و قاضی ما بر اساس قانون عمل کند. اینجا که خیلی جای مهمی هم است مسئله‌ای است که در طول این چند سال گذشته ما با دولت و مجلس در تعامل بودیم برای این که قوانین جدیدی را بتوانیم برای آن تحولی که مد نظر بوده را تصویب کنیم بعضی هایشان تصویب شده و اکنون در یک مقطع خاصی هستیم که دو اتفاق مهم دارد می‌افتد، یکی این است که مثل هر برنامه‌ی چند ساله‌ای که ما باید بتوانیم بعد از چند سال روزآمدش کنیم خوشبختانه فرآیند روزآمدسازی سند تحول قضایی شروع شده و تا انتهای سال یک نسخه جدید یا نسخه ارتقاء یافته و روزآمد شده سند تحول قضایی را به صورت عمومی منتشر می‌کنیم این را عمومی منتشر می‌کنیم از این جهت که همه نخبگان بدانند که در دستگاه قضا چه افقی را در طول چند سال آینده جلوی چشمش دارد.
همزمان با بحث روزآمد شدن سند تحول قضایی فرصت برنامه هفتم توسعه هم پیش آمده که خوشبختانه لایحه اش در دولت تصویب و فرستاده شده به مجلس، کمیسیون تلفیق هم نهایی کرده و از هفته آینده وارد صحن علنی مجلس شورای اسلامی می‌شود که ما از فرصت برنامه هفتم هم سعی کردیم به نحو مناسبی استفاده کنیم برای این که بتوانیم به صورت حداکثری آن نگاه‌های تحولی که حالا چند موردش را اگر لازم شد مصداقی ذکر می‌کنم که مسائل و مشکلات واقعی مردم چه بوده و ما روی چه چیز‌هایی تمرکز کردیم این‌ها را ان شاءالله بتوانیم این اتفاق را دنبال کنیم. پس یک روزآمدسازی سند تحول و دوم استفاده از فرصت برنامه هفتم توسعه که ان شاءالله ما در این چند ماه آینده بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم.

سوال: الان این سامانه‌ای که امروز رونمایی شده قصه اش چیست؟
صاحبکار: برای این که بتوانیم از نظر خبرگان و نخبگان بخش‌های مختلف جامعه استفاده کنیم سعی کردیم سامانه‌ای را داشته باشیم که این نظرات را دریافت کنیم، من در طول این چند هفته گذشته که این فرآیند روزآمدسازی سند تحول آغاز شده به صورت رسمی، که قبلاً هم بوده یعنی ما فرآیند‌هایی را داشتیم و دیگر به صورت جدی این را شروع کردیم که بتوانیم در چند ماه آینده یک نسخه جدیدی را ارائه دهیم، شخصاً به عنوان مسئول در جا‌هایی دیگر داشتیم یعنی نامه‌های مکتوبات و مسائل خاصی که داشتیم این اتفاق افتاده است، ولی آن چیزی که خیلی به آن توجه می‌کنیم این است که خبرگانی که شاید بعضاً به اسم آن‌ها را نشناسیم به دلیل گستردگی این افرادی که در کل کشور وجود دارند، در حوزه‌های مختلف هم حکمرانی، هم حقوقی، هم قضایی، هم مدیریتی، هم برنامه‌ای که در اقصی نقاط کشور هستند ما برای این که بتوانیم از نظرات این‌ها استفاده کنیم ما سامانه را فعال کردیم که خیلی چیز خاصی نیست یعنی مسئله خیلی ساده است که افراد مختلفی که در اقصی نقاط ایران، داخل کشور و یا خارج کشور هستید شما متن سند تحول قضایی فعلی را ملاحظه بفرمایید اگر نکته‌ای دارید در مورد این اصلاح بفرمایید و به ما اعلام کنید و یا موارد و مشکلاتی بوده که مردم با آن مواجه بودند که ما در این سند تحول قضایی که سه سال پیش ابلاغ شده این‌ها را ندیدیم، شما این‌ها را به ما بفرمایید و راه حل را هم خودتان بگویید.
اصطلاحاً ما این فرآیند روزآمدسازی را با کمک مردم و نخبگان در اقصی نقاط کشور در اقشار مختلف سعی کردیم انجام دهیم، سامانه آمده و از امروز کار خود را شروع کرده که ان شاءالله بتوانیم نظرات خوبی را بگیریم. من خودم تجربه خیلی مثبتی را دارم از این کمک گرفتن ها، بعضی از افراد به دلیل آن زاویه‌ها و نگاه خاصی که ممکن است جدید و بکر باشد ما تحول را از دل این‌ها بیرون بیاورم، اصطلاحاً ما جمع سپاری کنیم.

سوال: تعبیر نرم افزاری اش این است که قوه قضائیه سیستم عاملش را اپن سورس گذاشته که اهلش بیایند همه مشارکت کنند در این به روز رسانی.
صاحبکار: بله؛ واقعاً ما خودمان را نیازمند این می‌دانیم، چون قوه قضائیه هم روزانه میلیون‌ها تعامل دارد با مردم، این که می‌گویم میلیون‌ها عدد دقیقی می‌گویم مثلاً یک کسی پرونده هایش را در مراحل مختلف دارد پیگیری می‌کند، دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر در سامانه‌های مختلف، بحث‌های سوء پیشینه، انواع و اقسام و مسائل، لذا یک قوه قضائی دستگاه اجرایی مردم محور است یعنی خدمت محور است به امور مردم. زمانی ما می‌گوییم قوه قضائیه موفق توانسته شود نسبت به کار‌هایی که انجام داده اگر رضایت مردم از عدد مثلاً ”آ“ تبدیل شود به ”آ به علاوه یک“ یعنی ما بتوانیم رضایت مردم را بالا ببریم این نشان می‌دهد که ما موفق بودیم اگر نه هر کاری اتفاق هم بیفتد هر مسئله‌ای هم داشته باشیم رضایت مردم بالا نرود نمی‌توانیم بگوییم که آن برنامه‌های تحولی مان ناظر به مسائل و مشکلات مردم را نمی‌توانستیم این کار را انجام بدهیم.

سوال: درباره سند تحول، چون صحبت شد یکی از بندهایش مربوط است به پیشگیری که اجزای مختلفی دارد یکی از آن اجزا مربوط به نصب دوربین روی لباس ضابطان قضایی است، به کجا رسیده و به کجا خواهیم رسید؟
صاحبکار: من مثال ملموس برای عموم مردم بزنم که مردم متوجه شوند، در حوزه پزشکی و در حوزه سلامت عبارتی که به کار می‌رود می‌گویند عموم مردم سعی کنید که یک کاری کنید که با رعایت بهداشت اصلاً مریض نشوید که بعد بروید درمان را دنبال کنید، یعنی پیشگیری یا بهداشت مقدم است بر درمان، ما در دستگاه قضایی هم دقیقاً همین عبارت پیشگیری را داریم یعنی می‌گوییم اگر پیشگیری را داشته باشیم از بروز یکسری از مسائل بهتر است که یک پرونده‌ای شکل بگیرد بعد ما به دنبالش بیفتیم که بخواهیم آن را حل کنیم.
موضوعی که مطرح می‌فرمایید که مسئله بسیار مهمی است، ما در کشور‌های دیگر دنیا هم دیده ایم یکی از اتفاقاتی که بین نیروی انتظامی آن کشور و مردم اتفاق می‌افتد این است که برای طرفین رفتار خودشان را تنظیم کنند یعنی آن فردی که می‌آید در مقابل یک فرد نیروی انتظامی قرار می‌گیرد هر رفتار عجیب و غریب از خودش بروز ندهد یا از آن طرف آن مأمور نیروی انتظامی ما یک کسی که در کف جامعه دارد با عموم مردم تعامل می‌کند هر اتفاق خاصی را نداشته باشد یعنی فکر نکند، چون قدرت دارد بیاید هر تعاملی را داشته باشد، لذا به یک راهکاری رسیدند که ما در کشورمان هم خوشبختانه با همکاری نیروی انتظامی و، چون این ضابطان دستگاه قضا زیر نظر مقام قضایی عمل و کار می‌کنند ما پیشنهادی که دادیم ان شاءالله در صحن علنی مجلس هم داریم دنبال می‌کنیم که بیاید در برنامه هفتم، این است که ضابطان ما که الان یک تعدادی از آن‌ها دوربین‌هایی دارند اگر شما دقت کرده باشید بعضی از این نیروی انتظامی دوربین را گذاشتند کنارشان که دیگر این دوربین باعث می‌شود که مثلاً طرفین خودشان و رفتارشان را کاملاً کنترل شده داشته باشند و بدانند همه چیز ضبط می‌شود و بعداً اگر کسی بخواهد ادعای غیر واقعی را داشته باشد می‌توانند با این کنترل کنند و بر اساس آن تصمیم بگیرند.
یکی از پیشنهادهایمان این است که این سطح پوشش دوربین را که روی لباس بعضی از نیروی انتظامی است به صد در صد برسانیم یعنی ما در قوه قضائیه کمک کنیم به نیروی انتظامی و منابع مالی شان را باید تأمین کنند دولت محترم باید کمک کند که این اتفاق بسیار مهم بیفتد.
بعضاً دیدید که شبکه‌های اجتماعی کلیپی پخش می‌شود که اتفاقات عجیب و غریبی را نشان می‌دهد در صورتی که این اتفاقات مثلاً ممکن است یک برش خاصی از یک تعامل طولانی مدت بوده است، این برش خاص برای این که نیاید بیرون و بعداً بر مبنای یکسری قضاوت‌ها و فضاسازی ما دوربین روی لباس را پیشنهاد دادیم به عنوان یکی از مسائلی که باعث می‌شود دیگر پرونده شکل نگیرد، چون طرفین رفتار خودشان را بر اساس این موضوع تنظیم می‌کنند و این به نفع خود نیروی انتظامی است و برای صیانت از عملکرد نیروی انتظامی است که هجمه‌های سنگین بوده در این چند سال گذشته به واسطه این مسئله.

سوال: از جمله همین قصه پارسال اگر که دوربین می‌بود اصلاً این همه بحث‌های بعدی اش شکل نمی‌گرفت که حالا بخواهند مثلاً به روش پزشکی و با سی تی اسکن و روش‌های دیگر با سابقه‌های پزشکی ثابت کنند که ایشان مثلاً بیماری‌ای داشته اند.
صاحبکار: یک واقعه‌ای که اتفاق می‌افتد بعد از آن دیگر نمی‌شود کاری کرد چرا، چون هر چند شما روایت کنید روایت‌هایی است که می‌گویند این حرف شما در صورتی که دوربین ضبط شده اگر وجود داشته باشد خیلی مسائل را می‌تواند شفاف کند لذا واقعاً یکی از راهکاریی که ما داریم کمک می‌کند که در برنامه هفتم پیشنهاد می‌دهیم که اضافه شود نصب دوربین روی لباس ضابطین است.

سوال: این دوربین‌ها وقتی نصب شود روی پیشنهاد شما یا طرح تحول اگر تبدیل شده جزئیاتش معلوم شده کلیدش دست چه کسی است خود نیروی انتظامی و ضابطان یا دست قوه قضائیه؟
صاحبکار: مجموعه نیروی انتظامی که در کف میدان در تعامل با مردم است باید بتواند این اطلاعات را ثبت و ضبط کند به نحو خوبی مستندسازی کند از کیفیت و عملکرد این دوربین‌ها به صورت ویژه‌ای محافظت کند که حتماً دوربین‌ها کار کنند و نگوید که دوربین من خراب بود، ملزم شده در این بند پیشنهادی که حالا ان شاءالله ما در برنامه هفتم پیشنهاد می‌دهیم که این اضافه شود و، چون الان کمیسیون تلفیق برنامه هفتم مواردی را مصوب کرده الان فرصت ارائه پیشنهاداتی جزو آن موارد پیشنهادی است که ما داریم پیشنهاد می‌دهیم که ان شاءالله این کار انجام شود، اتفاقی که می‌افتد این است که این اطلاعات در نیروی انتظامی زیر نظر مقام قضایی است، چرا، چون همه این موارد و مستندات جمع آوری می‌شود برای این که به مقام قضایی در زمانی که لازم است ارائه شود، لذا با رعایت حریم خصوصی افراد، با رعایت محرمانگی اطلاعات، این اطلاعات جمع آوری می‌شود و ان شاءالله در زمانی که اگر لازم شد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ادامه دارد