صلح عمری چیست؟

صلح عمری چیست؟

نوشته پیش رو توسط بهترین وکیل ملکی در تهران در خصوص صلح عمری و شرایط صلح عمری برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. کاربرد صلح عمری امروزه بسیار بیشتر از گذشته شده است و افراد با انعقاد قرارداد صلح برای امور مختلف، دامنه حقوقی این نوع قرارداد را گسترش داده اند. از این رو در این مقاله به بررسی اینکه صلح عمری و شرایط صلح می پردازیم.

صلح عمری عقدی که به موجب آن، شخصی حق استفاده از ملکش را برای مدت عمر خود یا عمر منتفع یا عمر شخصی دیگر منتقل می‌کند. بنابراین، مفهوم صلح عمری این است که که مالک یک ملک، شرط می کند تا زمانی که زنده است، منافع ملک متعلق به خود او باشد و بعد از فوتش کسی که صلح به نفع او شده است به طور شش دانگ مالک مال و منافع آن شود.

برای مثال پدری خانه خود را طی یک قرارداد رسمی به صورت صلح عمری به فرزند خود منتقل می کند، پدر ضمن این قرارداد شرط می کند که تا زمانی که زنده است بتواند از منافع ملک خود استفاده کند؛ مثلا بتواند آن را اجاره بدهد و هم چنین شرط می کند که بعد از فوت او عین ملک و منافع آن به طور کامل متعلق به فرزندش باشد. همچنین میتوان در صلح حق فسخ مادام العمر نیز برای مصالح در نظر گرفت. شرط فسخ مادام العمر بدان معنی است که مصالح در هر زمانی که بخواهد میتواند صلح را به صورت یکطرفه و بدون حضور متصالح فسخ کند.

ارکان صلح عمری چیست؟

1. مصالح : کسی که مال خود را به عنوان عقد صلح به دیگری می‌دهد.
2. متصالح : کسی که مال را از مصالح قبول می‌کند.
3. مورد صلح : مالی که مورد عقد صلح قرار می‌گیرد.
4. مال‌الصلح : پول یا مالی که یک طرف در ازای پذیرش پیشنهاد صلح، از دیگری دریافت می‌کند.

مزایای صلح عمری

• از جمله مزیت های صلح عمری این است که مالک مال ضمن انتقال سند حق استفاده از مال را تا پایان عمر برای خودش حفظ می کند و اموال بعد از فوت متوفی به متصالح منتقل می شود و مالک در دوران حیات حق استفاده از آن را برای خود حفظ می کند.
• سند صلح سند رسمی است و تمام محتویات و امضاهای مندرج در آن رسمی و معتبر است.
• نسبت به سند صلح فقط می‌توان ادعای جعل کرد و نمی‌توان نسبت به محتویات و امضاهای آن اظهار تردید یا انکار نمود.

تفاوت صلح عمری با وصیت چیست؟

صلح عمری در قوانین حقوقی به معنای قرارداد و عقدی است که فرد اموال خود را به اشخاصی چون همسر و فرزند یا غیره صلح می‌نماید و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ زﻧﺪه اﺳﺖ، ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺖ و ﻧﻈﺎرت و اﺧﺘﯿﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎل ﺧﻮد را دارد، اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮﮔﺶ، ﻣﺎﻟﮏ آن ﻣﺎل، ﻓﺮزﻧﺪ ﯾﺎ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ، ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻘﺮرات ارث ﻧﻤﯽ‌ﺷﻮد. در افراد می‌توانند تنها تا یک سوم اموال خود را برای بعد از فوت وصیت کنند و دو سوم مابقی ارث بر اساس قانون ارث تقسیم می‌شود. اما در صلح عمری، مالک علاوه بر اینکه می‌تواند تمام مال را منتقل کند، ضمن انتقال سند حق استفاده از مال را تا پایان عمر برای خودش حفظ می‌کند.

نحوه تنظیم صلحنامه عمری چیست؟

برای تنظیم صلحنامه عمری باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید تا سند مصالحه به شرط عمری را منعقد نمایید، حتی الامکان از تنظیم صلحنامه بصورت سند عادی خودداری نمایید، زیرا احتمال یا ابطال صلحنامه ی عادی خود را به علت عدم رعایت نکات حقوقی یا حتی ایراد های متعددی که طرف دیگر می تواند به آن وارد کند را بالا برده و در نهایت متحمل هزینه بالای دادرسی از جمله هزینه کارشناسی، حق الوکاله و غیره خواهید شد.

شرایط صلح عمری چیست؟

از لحاظ حقوقی تنظیم صلح باید شرایطی داشته باشد که عدم رعایت آنها که موجب بی اعتباری صلح نامه شود و در آینده مشکلات و هزینه های فراوانی را بر شما تحمیل کند. ازجمله شرایط و مواردی که هنگام تنظیم صلحنامه باید رعایت شوند عبارتند از :

1. طرفین عاقل، بالغ و رشید باشند.
2. مفاد صلحنامه مخالف قانون نباشد.
3. مفاد صلحنامه با نظم عمومی و اخلاق حسنه در تعارض نباشد.
4. در صلحنامه هویت مصالح، متصالح، مال الصلح، مورد صلح مشخص و واضح باشند.
5. تعهدات طرفین بدون ابهام باشد.

مشروعیت صلح هر عقدی باید رد جهت مشروع و قانونی باشد اگر در جهت غیر قانونی و نامشروع باشد معامله باطل است؛ یعنی نیت و هدف و انگیزه از این معامله قرارداد صلح عمری، قراردادی است که طی آن، مالک یک ملک، مالکیت ملک خود را از طریق قراردادی به نام صلح و با ارائه مدارک لازم، به شخص دیگری منتقل می نماید؛ با این شرط که: اولا مصالح، تا زمانی که زنده است، مالک منافع ملک متعلق به خود او بوده؛ ثانیا، بعد از فوت مالک، صلح کامل شده و متصالح علاوه بر عین، مالک منافع مال نیز شود. تعیین تکلیف برای اموال مالک بعد از فوت وی، پرداخت مالیات کم در مقایسه با سایر قراردادها و امکان انتفاع مالک از ملک صلح شده تا زمانی که در قید حیات بوده، از مزایای صلح عمران می باشد.

صلح که در لغت به معنی سازش و آشتی بوده، به طور کلی ، دارای دو کاربرد اصلی می باشند: در مورد اول، صلح، زمانی به کار می رود که دو نفر برای اختلافی که دارند با هم قرارداد صلح می بندند و از طریق آن با یکدیگر آشتی و سازش نموده و یا بابت اختلاف احتمالی که ممکن است در آینده رخ بدهد ، با هم به توافق می رسند . در مورد دوم، افراد به جای انعقاد سایر انواع قرارداد، از عقد صلح که دارای آثار ویژه ای همچون مالیات کم بوده، استفاده می نمایند.

یکی از اقسام صلح، در کاربرد دوم، صلح عمری می باشد. در پاسخ به این سوال که قرارداد صلح عمران چیست؟ باید گفت، قراردادی است که طی آن، مالک یک ملک، مالکیت ملک خود را از طریق قراردادی به نام صلح به شخص دیگری منتقل می نماید؛ با این شرط که: اولا مصالح، تا زمانی که زنده است، مالک منافع ملک متعلق به خود او بوده؛ ثانیا، بعد از فوت مالک، صلح کامل شده و متصالح علاوه بر عین، مالک منافع مال نیز شده و بتواند از آن استفاده کند.

با توجه به اهمیت صلح عمری و مزایای متعدد آن ، در این مقاله ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که قرارداد صلح عمری چیست؟ سپس، به معرفی مزایای صلح عمری پرداخته و در پایان، مدارک لازم برای صلح عمری را توضیح خواهیم داد.

قرارداد صلح عمری چیست؟

یکی از محدودیت هایی که در رابطه با وجود دارد، آن است که هر شخص صرفا تا یک سوم اموال خود را برای بعد از مرگ خود، می تواند وصیت کرده و وصیت مازاد بر ثلث اموال، بدون تنفیذ و اجازه وراث، باطل می باشد. اما گاهی برخی از اشخاص ، تمایل داشته تا بخش بیشتری از اموال خود را به یکی از وراث خود وصیت نموده و در عین حال، با خطر باطل شدن وصیت مازاد بر ثلث ، در زمان بعد از مرگ خود نیز مواجه نشوند. راه حل قانونی در این زمینه، صلح عمری می باشد ؛ به ویژه ، ، کاربرد فراوانی دارد .

قرارداد صلح عمری، یک قرارداد خاص با قواعدی خاص است که طی آن، مالک یک ملک، مالکیت ملک خود را از طریق قراردادی به نام صلح به شخص دیگری منتقل می نماید؛ با این توضیح که :

اولا، مالک، شرط می کند تا زمانی که زنده است ، منافع ملک متعلق به خود او بوده، بنابراین خود وی از منافع استفاده کرده و طرف مقابل، حق بیرون کردن او را از ملک نداشته باشد.

ثانیا، بعد از فوت مالک یا همان مصالح ( کسی که ملک خود را به صلح می دهد ) ، صلح کامل شده و متصالح ( کسی که صلح به نفع او شده است )، علاوه بر عین، مالک منافع مال نیز شده و بتواند از آن استفاده کند.

به عنوان مثال، پدری خانه خود را طی یک قرارداد رسمی به صورت صلح عمران به فرزند خود منتقل می کند . از آنجا که پدر به فرند خود، اطمینان صد در صد نداشته و نگران است که مبادا فرزند، پیش از فوت پدر، وی را از خانه بیرون کند، در این قرارداد شرط می کند که تا زمانی که زنده است، منافع برای خود وی بوده و بتواند از منافع ملک خود استفاده کند ؛ هم چنین، برای اینکه مشکلی برای مالکیت فرزند در مرحله بعد از فوت پدر ایجاد نشود، شرط می کند که بعد از فوت او عین ملک و منافع آن به طور کامل متعلق به فرزندش باشد .

در بخش قبل، در مورد مفهوم صلح عمری صحبت کرده و توضیح دادیم که قرارداد صلح عمری، قراردادی است که طی آن، مالک یک ملک، مالکیت ملک خود را از طریق قراردادی به نام صلح به شخص دیگری منتقل می نماید؛ با این شرط که: اولا مصالح، تا زمانی که زنده است، مالک منافع ملک متعلق به خود او بوده؛ ثانیا، بعد از فوت مالک، صلح کامل شده و متصالح علاوه بر عین، مالک منافع مال نیز شده و بتواند از آن استفاده کند. اکنون در این بخش، به توضیح مزایای صلح عمران پرداخته که شامل موارد زیر می باشد:

طبق قانون، افراد می توانند برای تعیین تکلیف اموالشان بعد از فوت، وصیت نامه تنظیم کنند . محدودیتی که در این رابطه وجود دارد آن است که هر شخص صرفا تا یک سوم اموال خود را برای بعد از مرگ خود، می تواند وصیت کرده و وصیت مازاد بر ثلث اموال، بدون تنفیذ و اجازه وراث، باطل می باشد. بنابراین از مهم ترین مزایای صلح عمری، می توان به این نکته اشاره نمود که با انعقاد صلح عمری، مالک می تواند برای اموالش در زمانی که در قید حیات است، تعیین تکلیف کرده و آن را به نظر وراث و بعد از فوت خود واگذار نکند.

مزیت دیگر از مزایای صلح عمری، آن است که از آنجا که قرارداد انتقال ملک در قالب صلح انجام گرفته، میزان مالیات انتقال آن در مقایسه با قرارداد بیع یا همان قرارداد خرید و فروش و ، بسیار کم تر می باشد.

یکی دیگر از مزایای صلح عمران، آن است که در این قرارداد، در عین حال که مالک، مالکیت عین ملک خود را به طور کامل به متصالح منتقل می نماید، مالکیت منافع ملک را برای خود نگه داشته و بنابراین می تواند بدون واهمه از بیرون شدن از ملک توسط متصالح، تا پایان عمر و با خیال راحت در ملک انتقال داده شده، سکونت و زندگی نماید.