مسیر چین به فرانسه از چه کشورهایی است؟

نقشه «چینی» برای توریسم «راه ابریشم» + روشهای مهاجرت به فرانسه ملک پور

درحالی که سال ۲۰۱۷ سومین سال متوالی است که «گردشگری جاده ابریشم» در چین مورد توجه قرار می گیرد و شعار «اکتشاف چین زیبا در طول جاده ابریشم» مدنظر قرار گرفته، بیش از سه ماه پیش نیز در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری ایران مقرر شد طرح گردشگری جاده ابریشم و تشکیل دبیرخانه دائمی آن در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به کمیسیون دولت ارجاع و به صورت دقیق تر به آن پرداخته و در نهایت برای تصویب در جلسه هیات وزیران مطرح شود؛ موضوعی که هنوز مسکوت باقی مانده است.

راه ابریشم جاده ای بسیار کهن بود که در گذشته برای انتقال کالاهای مناطق خاوری آسیا به غرب آن، شمال آفریقا و حتی قاره اروپا مورد استفاده قرار می گرفت. این جاده کهن به مدت چندین سده بزرگ ترین شبکه بازرگانی جهان به شمار می رفت. اکنون با گذشت چند سده از زمانی که این راه ارتباطی در دنیای جدید به فراموشی سپرده شده، دوباره کشورهایی که در این مسیر باستانی قرار داشته اند، تمایل دارند از مزایای آن به ویژه در حیطه هایی همانند گردشگری استفاده کنند.

سپیده دم یک پروژه بزرگ جهانی

پس از استقلال جمهوری های آسیای مرکزی، سازمان جهانی گردشگری تصمیم گرفت پروژه ای بلندمدت را پیگیری کند که گردشگری در جاده ابریشم را توسعه دهد. بیانیه سمرقند در مورد گردشگری جاده راه ابریشم در روز ۵ اکتبر سال ۱۹۹۴ از سوی کشورهایی که به نخستین نشست بین المللی جاده ابریشم ملحق شده بودند، پذیرفته شد. در حال حاضر ۳۳ کشور در پروژه جهانی گردشگری راه ابریشم مشارکت دارند که عبارت است از: جمهوری خلق چین، ارمنستان، آذربایجان، کره شمالی، کره جنوبی، مصر، گرجستان، یونان، ایران، عراق، رژیم اشغالگر قدس، ایتالیا، ژاپن، قزاقستان، قرقیزستان، مغولستان، پاکستان، روسیه، عربستان سعودی، سوریه، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، اوکراین، آلبانی، بنگلادش، بلغارستان، کرواسی، اندونزی، رومانی، سن مارینو، اسپانیا و ازبکستان.

در این میان چین سعی کرده پرچمدار این روند باشد. از ۵۰ مکان ثبت شده چین در یونسکو، ۳۳ مکان در طول این مسیر قرار گرفته اند و همین امر موجب شده پتانسیل های پیشرفت این مسیر برای گردشگری چین بسیار مهم باشد. چین در همین راستا به شدت روی چنین مقاصدی تاکید کرده و کریدورهای اقتصادی دریایی و زمینی را در جاده ابریشم گسترش داده است. بر همین اساس، ادارات استانی گردشگری چین در شهرهایی همچون شانگهای، هونان، مغولستان داخلی و شاندونگ با شرکت های خطوط هوایی چین مشارکت و همکاری داشته اند.  درهمین راستا، شاید بتوان گفت موثرترین اقدامات را در توسعه راه ابریشم نوین چین انجام داده است. در این کشور شهرهای جدیدی احداث شده اند تا در مدیریت بهتر این مسیر و احیای آن کمک کنند. ازجمله این شهرها لانژو است که تا ۵ سال پیش وجود خارجی نداشت.

این شهر در فاصله ۳۰ کیلومتری مرکز تاریخی لانژو واقع شده است که در واقع مرکز استان گانسوی غربی چین محسوب می شود. احداث این شهرهای نوین به مفهوم توسعه زیرساخت های مورد نیاز در راستای توسعه جاده ابریشم به شمار می رود. در این شهر زیرساخت هایی نظیر فرودگاه، ایستگاه قطار پرسرعت، منطقه تجاری مرکزی و برخی موارد دیگر از جمله اقامتگاه و سکونتگاه هایی تدارک دیده شده است.

تاسیس  منطقه صنعتی، اقتصادی و فرهنگی بزرگی نیز برای صنعت توریسم و کسب وکارهای مختلف در جاده راه ابریشم نوین مورد نظر قرار گرفته است. این منطقه که مساحتی معادل ۲۰ کیلومتر مربع دارد، یکی از مراکز اصلی است که برای این مسیر در نظر گرفته شده. این منطقه که در پارک تجارت آزاد لانژو واقع شده، تسهیلات مختلفی را برای صنایع مختلف لحاظ می کند. از جمله می توان به ایجاد بانک ها، رستوران ها، صدها ساختمان که برخی به ۳۰ طبقه نیز می رسند و همچنین مدارس در این شهرهای نوین اشاره کرد.

«چین زیبا» و جاده ابریشم

از سوی دیگر، اداره گردشگری ملی چین برای ارتقای گردشگری جهانی در ماه فوریه سال جاری میلادی دست به راه اندازی یک کمپین با عنوان «چین زیبا؛ سال ۲۰۱۷ سال گردشگری جاده ابریشم» زده است. این کمپین با اهداف تبلیغاتی خود قصد دارد گردشگران بیشتری را از قسمت های مختلف جهان به چین جذب کند. این کارزار گردشگری همزمان در پکن و ۲۰ کشور از جمله ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه، ژاپن و کره جنوبی از اوایل سال جاری میلادی آغاز شده است.

اداره گردشگری ملی چین همچنین مجموعه ای از فعالیت های بازاریابی و ترویجی را در دستور کار خود قرار داده تا گردشگری چین را در سال ۲۰۱۷ ارتقا دهد. کارزارهایی همچون «چین؛ آن سوی تخیل شما» و «چین؛ بی شباهت به قبل» از دیگر مواردی هستند که از سوی اداره گردشگری ملی چین اعلام شده اند. در همین حال، با توجه به طرح گردشگری ۵ ساله شورای دولتی که سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ را دربرمی گیرد، چین درصدد است گردشگری خود را توسعه دهد و آن را به یکی از عوامل و پیشران های اصلی بهبود و گذار اقتصادی خود تبدیل کند.

چین همچنین قصد دارد در راستای تلاش های خود برای گسترش گردشگری و اعتبار بخشیدن مجدد به مسیر جاده ابریشم، در سال جاری میلادی یک نشست جهانی در شهر پکن برگزار کند که هدف از آن ایجاد یک راه ابریشم نوین است. پیش از این، مفهوم «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» توسط شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در طول دیدار وی از قزاقستان در سپتامبر سال ۲۰۱۳ عنوان شده بود.

ایجاد دفاتر در سایر کشورها

اما «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» و «جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم» ارتباطات میان نقاط مختلف جهان را افزایش می دهند و در کنار آن توسعه زیرساخت های مختلفی را در کشورهایی از قاره های آسیا، اروپا و آفریقا دنبال می کنند. از این رو، نپال نیز به تازگی در برنامه «یک کمربند، یک جاده» وارد شده است. این کشور که توسط شی جین پینگ معرفی شده، امیدوار است که این طرح بتواند نقشی مهم در توسعه زیرساخت ها در منطقه آسیای جنوبی ایفا کند. د

فتر ملی گردشگری چین در حال همکاری با مرکز کاتماندو، پایتخت نپال، در راستای اجرای هر چه بهتر کمپین «چین زیبا- سال ۲۰۱۷ سال گردشگری جاده ابریشم» است. دفتر ملی گردشگری چین در کاتماندو در سال ۲۰۰۱ به عنوان یکی از دفاتر برون مرزی اداره گردشگری ملی چین آغاز به کار کرد.

این اداره ۲۰ دفتر خارجی در سراسر جهان دارد که یکی از آنها در کشور نپال قرار دارد. دفتر ملی گردشگری چین در کاتماندوی نپال، در ارتقای گردشگری چین از طریق فعالیت های ترویجی و تبلیغی مختلف نقش مثبتی ایفا کرده است. این جاده شبکه ای از ریل های قطار، بزرگراه ها، خطوط انتقال گاز و نفت و بنادری خواهد بود که در آسیا و مکان های دیگر قرار می گیرند.

تخمین زده می شود که این پروژه در مجموع سرمایه گذاری بسیار عظیمی در حدود یک تریلیون دلار در امر زیرساخت و در بیش از ۶۰ کشور دنیا داشته باشد که بنا بر برخی گزارش ها، چین با سهم ۱۲۴ میلیارد دلاری بیشترین سرمایه گذاری را در این حوزه خواهد داشت. این مسیر قرار است در دو بخش آبی و زمینی ساخته شود که اولی از سواحل شرقی چین و جنوب شرقی آسیا گرفته تا آفریقا و اروپا ادامه می یابد و دومی از غرب چین، آسیای مرکزی و اروپا عبور می کند. ۶۵ کشور در سال ۲۰۱۶ این طرح را امضا کردند که ۲۸ عضو از سران این کشورها، در نشست ماه مه چین در مورد جاده ابریشم شرکت کرده بودند.

راه اندازی تور

در همین حال، راه اندازی تورهای مسافرتی به جاده ابریشم یکی دیگر از فعالیت هایی است که دولت چین برای آن تلاش زیادی به خرج داده تا به این وسیله گردشگران بین المللی را به بازدید از این مسیر تجاری جهانی دعوت کند. این مسیر، گردشگران را از شهرهای شانژی ژیان، نینگ ژیا، گانسو دون هوآنگ، لانژو، تورپان، کاشکار سین کیانگ چین عبور داده و با گذر از کشورهای آسیای مرکزی مانند قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و سمرقند در ازبکستان، به ترکیه، رم در دریای مدیترانه و اروپا می رسد.

این درست همانند مسیری است که مارکوپولو در سراسر اوراسیا به سفر پرداخت.حالا به نظر می رسد ایران به عنوان یکی از کشورهای مسیر ابریشم، برای بهره گیری از این جاده به نفع گردشگری خود، راه نسبتا طولانی ای در پیش داشته باشد؛ راهی که البته بخش اعظمی از آن را پیش از این چینی ها پیموده اند و تجارب آنها در این زمینه می تواند برای کشور ما نیز مفید باشد.

اتصال چین به اروپا با ۵ مسیر ترانزیتی ایران

حمل ریلی بار از چین به مقصد ایران از کریدور قزاقستان-ترکمنستان-ایران سال ۱۳۹۴ از مسیر قزاقستان-ترکمنستان راهی ایران شد اما فعالیت این مسیر ترانزیتی و گسترش ترانزیت با چین از آن زمان، توسعه نیافت و حمل ریلی بار از چین به مقصد ایران به حدود ۳ قطار در سال محدود شد، اما برای دستیابی به رشد ترانزیت، انتقال کالا از چین به مقصد اروپا، در برنامه دولت قرار دارد. شهریار افندی زاده، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی در گفت وگو با «ایران»، برنامه های ترانزیتی جدید ایران و چین را شرح داد.

بعد از توافق ایران با کشورهای قزاقستان و ترکمنستان برای احیای کریدور ترانزیتی مشترک، قطار باری از مقصد چین به اروپا از این مسیر عبور کرد، هفته گذشته نیز نشستی با سفیر چین برگزار کردید. آیا باید در انتظار تحول ترانزیت ایران و چین باشیم؟

چین یکی از صادرکنندگان اصلی به اروپا است و این بار از روش های مختلف حمل و نقلی به اروپا ترانزیت  می شود. با فعال شدن کریدورهای منطقه ای بویژه کریدور شرق به غرب، به چین پیشنهادهایی ارائه کرده ایم تا مسیر ایران بخشی از انتقال بار این کشور به اروپا باشد. در همین راستا اواخر خرداد، بار آزمایشی از چین به سمت قزاقستان-ترکمنستان-ایران از طریق حمل ریلی حرکت کرد. کوتاه ترین و اقتصادی ترین مسیر حمل و نقل کالا میان چین و اروپا برای تحویل کالاها در حال حاضر مسیر ریلی از طریق ایران است. حمل بار با کشتی های تجاری بین ایران و چین بیش از ۴۵ روز طول می کشد، اما از طریق راه آهن مدت زمان سیر قطار به حداکثر نصف کاهش می یابد، به همین دلیل بسیاری از صاحبان کالا تمایل دارند کالاهای خود را با قطارهای برنامه ای از چین به ایران حمل کنند و ما برای این انتقال برنامه هایی در نظر داریم.

چه پیشنهاداتی برای رشد ترانزیت دو کشور مطرح است؟

مزیت ایران این است که از چند مرز امکان انتقال کالا از چین را دارد. ما در حال حاضر ۳ مرز ریلی فعال داریم که چین می تواند از طریق آن صادرات به اروپا داشته باشد. در دیدار با سفیر چین، پیشنهاداتی را مطرح کردیم. ما به چین پیشنهاد دادیم کالای این کشور از طریق قزاقستان -ازبکستان-ترکمنستان- سرخس وارد کشور شود و به صورت حمل یکسره ریلی تا مرز رازی و از آنجا به سمت ترکیه ترانزیت شود.

این مسیر، مسیر کاملاً ریلی از سرخس تا مرز رازی را طی می کند. این یک مسیر بود که ایران برای ترانزیت کالای چین پیشنهاد داده است. مسیر دوم ریلی که ما برای ترانزیت کالا به چین پیشنهاد دادیم، کریدور ریلی قزاقستان-ترکمنستان-اینچه برون- رازی است. این دو مسیر کاملاً ریلی و حمل یکسره کالا است که چین می تواند برای صادرات کالاهای خود به اروپا از آن استفاده کند. در مورد ترانزیت کالا از روسیه، در مذاکرات با این کشور، موضوع سرمایه گذاری برای توسعه زیرساخت های حمل و نقل و کریدورهای ترانزیتی نیز مطرح شد. در مذاکرات با چین، آیا درخصوص سرمایه گذاری این کشور در بخش های حمل و نقل صحبتی شده است؟

برای حل مشکلات لجستیکی، بحث سرمایه گذاری چین در بنادر شمالی و بندر چابهار مطرح است.  از طرف ایران به چین پیشنهاد شده که در بنادر شمالی ایران سرمایه گذاری کنند تا کالا را از دریای خزر به بنادر شمال مانند بندر انزلی بیاورند و امکان دپو کالا در این بنادر فراهم شود و از آنجا  کالا به شبکه های ترانزیتی مانند کریدور شمال-جنوب وصل  و کالا منتقل شود. همچنین پیشنهاد دیگر ما سرمایه گذاری چین در بندر چابهار است، چین از طریق چابهار به سمت هند و خلیج فارس می تواند کالا منتقل کند.

در واقع برنامه ترانزیتی ایران و چین، مبحث مختلفی از سرمایه گذاری تا انتقال کالا را دربر می گیرد. تمام مسیرهایی که چین می تواند از طریق آن کالا به اروپا صادر کند هم امکان سرمایه گذاری و هم امکان توسعه در زیرساخت و روساخت و تأمین ناوگان را دارد. کریدورهای شرق به غرب ایران در حال توسعه است و با توجه به برنامه افزایش ترانزیت به ۲۰ میلیون تن، زمینه برای توسعه بخش های مختلف حمل و نقل هم در سرمایه گذاری و هم در عبور بار فراهم است.